Τα δέκα κορυφαία επαγγέλματα της ερχόμενης πενταετίας

Την τελευταία δεκαετία σε ευρωπαϊκό και σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν συντελεστεί καταλυτικές αλλαγές σε οικονομικό, τεχνολογικό και κοινωνικό επίπεδο. Τις αλλαγές αυτές καθώς και τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται παγκοσμίως πολύ συχνά τόσο η εκπαίδευση όσο και οι εκτιμήσεις για την αγορά εργασίας αδυνατούν να τις προβλέψουν.

Αποτελεί κοινή παραδοχή πως η μελλοντική αγορά εργασίας στηρίζεται σε ένα βασικό τρίπτυχο: κλίσεις – δεξιότητες – καινοτομία. Ειδικά οι δεξιότητες θεωρούνται από πολλούς μελετητές και οργανισμούς (W.E.F.) πως σε αρκετές περιπτώσεις επαγγελμάτων και επιστημονικών κλάδων θα υπερκεράσουν τα «πτυχία» στην αναζήτηση μιας θέσης εργασίας ή στην επαγγελματική ανέλιξη του ατόμου.

Η γενιά των Millennials και ιδιαίτερα οι επόμενες γενιές καλούνται να πορευθούν έχοντας κατά νου  για τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό μια διεθνή προοπτική απασχολησιμότητας. Ειδικά στην Ελλάδα της κρίσης ήδη η ευρωπαϊκή αλλά και η διεθνής αυτή προοπτική έχει ενταθεί ακόμη περισσότερο μέσω του brain drain.

Ωστόσο, ένα από τα βασικά ζητούμενα στην μελλοντική αγορά εργασίας είναι οι εξειδικεύσεις που θα είναι περιζήτητες και με καλύτερες προοπτικές απασχόλησης. Η επιστημονική ομάδα της Employ, έχοντας εξετάσει διεξοδικά ευρωπαϊκές και διεθνείς μελέτες και δεδομένα, επέλεξε 10 κορυφαίες εξειδικεύσεις που οδηγούν στα επαγγέλματα του μέλλοντος και στηρίζονται σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα των Ελληνικών Α.Ε.Ι. Τα επιστημονικά μας κριτήρια εστίασαν στην δυνητική απασχολησιμότητα, στην καινοτομία, στις προοπτικές εξέλιξης και στην σύνδεση με τις επερχόμενες διαφοροποιήσεις που θα επιφέρει στην αγορά εργασίας η τεχνολογική εξέλιξη και γιγάντωση του διαδικτύου.

Υπό αυτό το πρίσμα αυτά είναι τα ακόλουθα 10 κορυφαία επαγγέλματα και τομείς εξειδίκευσης:

Επιστήμονες των δεδομένων (Data Scientists):

Είτε αναφερόμαστε σε ειδικούς που ασχολούνται με το κομμάτι του E.T.L. (Extract | Load | Transform) είτε με το κομμάτι του D.A.D. (Discover | Access | Distill), τα δεδομένα είναι το «χρυσό νόμισμα» της εποχής μας. Με αναρίθμητες εφαρμογές από το marketing και τη διοίκηση μέχρι τη διαχείριση της ενέργειας και τον αθλητισμό, Data Scientists – Engineers – Architects – Administrators και Στατιστικοί, είναι οι επιστήμονες και επαγγελματίες που πολύ σύντομα θα είναι απαραίτητοι σε δεκάδες κλάδους αλλά και επιχειρήσεις ακόμα και μεσαίου μεγέθους προκειμένου να εφαρμόσουν σωστά είτε ένα συνδυασμό IT & Business, είτε μέσω των πεδίων data quality & data integration να εξάγουν χρηστικά πορίσματα για ερευνητικούς και άλλους σκοπούς. Ενδεικτικά προγράμματα Σπουδών και τμήματα που μπορούν να οδηγήσουν σε αυτόν τον κλάδο; ΗΜΜΥ, Πληροφορική, Εφαρμοσμένη Πληροφορική, Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας, Στατιστικής.

Αναλογιστές:
Έχοντας ως εργαλείο τα μαθηματικά και τη στατιστική είτε εργαζόμενοι στον ασφαλιστικό κλάδο, είτε εργαζόμενοι ως actuarial consultants είτε μεταπηδώντας στο χρηματοοικονομικό κλάδο, οι αναλογιστές αναλύουν και συμβάλλουν στη διαχείριση οικονομικών κινδύνων κάθε μορφής. Με σχετικά περιορισμένο αριθμό εξειδικευμένων στελεχών να ασκούν το εν λόγω επάγγελμα, σε πολλές χώρες κατατάσσεται ως μια ιδανική επιλογή καριέρας. Το ακαδημαϊκό background που θα βοηθήσει τον κάθε ενδιαφερόμενο για το επάγγελμα του αναλογιστή σχετίζεται ενδεικτικά με τμήματα όπως Στατιστικής (Πανεπιστήμιο Πειραιώς – Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), τμήματα Μαθηματικών και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών κ.ά.

Βιοιατρικοι Μηχανικοί:
Η βιοιατρική τεχνολογία αποτελεί έναν διεπιστημονικό κλάδο με μέγιστη σημασία και συμβολή στην προαγωγή της υγείας και στην υγειονομική περίθαλψη. Σύμφωνα με παλαιότερα στοιχεία της EUCOMED, «η ευρωπαϊκή βιομηχανία ιατροτεχνολογικών προϊόντων παράγει ετήσιες πωλήσεις ύψους 95 δις ευρώ και επενδύει περίπου 7,5 δις ευρώ σε Έρευνα και Ανάπτυξη. 500.000 στελέχη εργάζονται σε περισσότερες από 20.000 εταιρείες ιατρικής τεχνολογίας, με το 80% των οποίων να είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που παράγουν εξειδικευμένα προϊόντα και καινοτομίες για την τοπική και την παγκόσμια αγορά». Η αφετηρία του αυριανού εξειδικευμένου επιστήμονα μπορεί να είναι τμήματα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών ΗΥ, Ιατρικής, Βιολογίας, Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών καθώς και άλλων θετικών επιστημών όπως π.χ. φυσικής τα οποία σε συνδυασμό με την κατάλληλη μεταπτυχιακή εξειδίκευση (π.χ. το Δ.Π.Μ.Σ. του Πανεπιστημίου Πατρών στη Βιοατρική Μηχανική) θα καλλιεργήσει τα απαραίτητα εφόδια και γνώσεις για την αυριανή αγορά εργασίας.

Γεωργικοί Μηχανικοί.
Η αλματώδης αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ανάγκη για γεωργική –και όχι μόνο- παραγωγή, καθιστά επιτακτική περισσότερο από ποτέ την αξιοποίηση της μηχανικής στον πρωτογενή τομέα και ιδιαίτερα στα γεωργικά συστήματα. Το μεγάλο στοίχημα της αειφορίας στην γεωργία, της αποτελεσματικότερης διαχείρισης των γεωργικών εκτάσεων και της παραγωγής ποιοτικότερων προϊόντων αποτελεί πρόκληση τόσο για τη γεωργική μηχανική όσο και για τη μηχανική Βιοσυστημάτων. Συνεπώς, η γόνιμη εφαρμογή και αξιοποίηση της τεχνολογίας στη γεωργία αποτελεί εφαλτήριο για την διαχείριση και κάλυψη των αναγκών σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Πτυχιούχοι Γεωπονικών τμημάτων, Μηχανικοί Βιοσυστημάτων και ευρύτερα γεωτεχνικές ειδικότητες είναι οι εξειδικευμένοι επιστήμονες που θα είναι σε θέση να στελεχώσουν τον κλάδο της γεωργικής μηχανικής έπειτα από την πρόσκτηση καινοτόμων και πρακτικά εφαρμόσιμων γνώσεων και τεχνικών.

Βιοτεχνολόγοι:
Πρωτογενής Παραγωγή, Υγεία, Προστασία Περιβάλλοντος είναι μόνο κάποιοι από τους τομείς όπου η επιστήμη της Βιοτεχνολογίας μπορεί να βρει εφαρμογή. Επιστήμονες με γνωστικό υπόβαθρο που έχει να κάνει με τη γενετική, τη μοριακή και τη συνθετική βιολογία, την βιοπληροφορική και πλήθος άλλων συνδυαστικών επιστημονικών κλάδων, απευθύνονται σε ένα τομέα όπου παγκοσμίως καταγράφονται αυξητικές τάσεις σε επίπεδο έρευνας και επενδύσεων. Στα Ελληνικά Α.Ε.Ι., σπουδές σε τμήματα όπως Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας, Βιοχημείας & Βιοτεχνολογίας, Πληροφορικής με εφαρμογές στη Βιοιατρική κ.ά. αποτελούν μια ιδανική αφετηρία για το αυριανό βιοτεχνολόγο.

3D Specialists & Designers:
Το κομμάτι του 3D και VR φέρνει την τρισδιάστατη απεικόνιση και την εικονική πραγματικότητα πιο κοντά από ποτέ στο μέσο άνθρωπο. Με εφαρμογές οι οποίες ξεκινούν από το gaming και φτάνουν μέχρι τον πολιτισμό και την ιατρική, οι ανερχόμενοι αυτοί τομείς συνδυαστικά με το 3D printing και με το advanced manufacturing έρχονται να μας παραδώσουν προϊόντα και υπηρεσίες με ευκολία, ακρίβεια και δυνατότητες που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε στο παρελθόν. Από τη «τρισδιάστατη εκτύπωση» ενός αθλητικού υποδήματος και κατασκευή ενός σπιτιού μέσα σε λίγες ώρες μέχρι την τρισδιάστατη απεικόνιση της Ακαδημίας του Πλάτωνος, 3D Specialists και Βιομηχανικοί Σχεδιαστές, αποτελούν την αιχμή του δόρατος για ακόμη ένα καινοτόμο πεδίο της 4^ης βιομηχανικής επανάστασης συνδυάζοντας το CAD/CAM (computer-aided design and computer-aided manufacturing) και τις νέες τεχνολογίες το οποίο ακόμη δεν μπορούμε να προβλέψουμε μέχρι που μπορεί να φτάσει. Στον κλάδο αυτό, είναι αυτονόητη η εμπλοκή πτυχιούχων πληροφορικής, ΗΜΜΥ, Μηχανικών Πληροφορικής, Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων, Πολιτισμικής Τεχνολογίας & Επικοινωνίας αλλά δίχως να αποτελεί το πτυχίο τροχοπέδη και σε άλλους επιστήμονες οι οποίοι έχοντας εξειδικευθεί στις τεχνολογικές αυτές εφαρμογές να είναι σε θέση να προσφέρουν διεπιστημονικά σε σχετικές ομάδες εργασίας.

Μηχανικοί Ρομποτικής – Α.Ι.
Η εφαρμοσμένη μηχανική και η αυτοματοποίηση αξιοποιείται και μπορεί να μεγιστοποιηθεί σε τομείς όπως οι μεταφορές, η βιομηχανική παραγωγή, η ιατρική κ.ά. Για παράδειγμα, στη ρομποτική χειρουργική, ο χειρουργός βρίσκεται πλέον μπροστά σε μια χειρουργική κονσόλα όπου βλέπει σε μια οθόνη το χειρουργικό πεδίο, και πραγματοποιεί την επέμβαση κινώντας ειδικούς μοχλούς. Ένα τέτοιο ρομποτικό σύστημα προσφέρει τρισδιάστατη και ακριβή εικόνα στο χειρουργό, οι εντολές που δίνει ο χειρουργός μεταφέρονται ψηφιακά, στους αρθρωτούς χειρουργικούς βραχίονες ενός ρομπότ, οι οποίοι εκτελούν πρακτικά τη χειρουργική επέμβαση. Αυτή είναι μια εφαρμογή ρομποτικής ιατρικής τεχνολογίας. Ευλόγα, η απαιτούμενη ειδίκευση που θα χρειαστεί ένας μηχανολόγος η ηλεκτρολόγος ή αυτοματιστής θα σχετίζεται άμεσα με Προηγμένα Συστήματα Παραγωγής, Αυτοματισμού και Ρομποτικής με προσανατολισμό προς και το πεδίο που θα εφαρμόσει τη ρομποτική.

Solutions Engineers.
Έχοντας κατά κύριο λόγο τεχνικό υπόβαθρο με έντονα ανεπτυγμένα soft skills αλλά και δεξιότητες και γνώσεις που σχετίζονται με την εξυπηρέτηση πελατών ή/και τις πωλήσεις, η επαγγελματική αυτή εξειδίκευση έχει να κάνει με έναν προγραμματιστή ή έναν μηχανικό λογισμικού που λειτουργεί πολύ συχνά όμως ως chief technology officer (CTO). Ένα εξειδικευμένο στέλεχος το οποίο μπορεί από τη μια να δώσει λύση σε τεχνολογικά προβλήματα ενός πελάτη αλλά και επιπρόσθετα να αντιλήφθει και να προσδιορίσει τις ανάγκες ενός πελάτη. Έτσι υπό αυτήν την έννοια μπορούμε να έχουμε π.χ. Sales Solutions Engineers αλλά και Technical Solutions Engineers. Έτσι, προπτυχιακές σπουδές στις Επιστήμη ή στη Μηχανική των Υπολογιστών, στα Πληροφοριακά Συστήματα, στη Στατιστική-Μαθηματικά με εξειδίκευση στην ανάλυση δεδομένων και δυνατό υπόβαθρο σε PHP ή/και Haskell, Python, C++, Java, SQL αποτελούν μια καλή αφετηρία για την διεκδίκηση μιας τέτοιας θέσης.

UX Designers.
Ο Σχεδιασμός με βάση μια θετική εμπειρία του χρήστη δεν περιορίζεται απλά σε ένα λειτουργικό site ή μια εφαρμογή. Είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Οι τάσεις καταδεικνύουν που για να υπάρχει μια θετική UX (User Experience) σε ένα προϊόν ή μια υπηρεσία θα πρέπει να προηγηθούν στοιχεία όπως, έρευνα, testing, επιχειρηματική ανάλυση, project management ακόμα και ψυχολογία πριν φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα το οποίο μπορεί να είναι από ένα site με on line σύστημα κρατήσεων μέχρι π.χ. ένα smartphone το οποίο όμως πρακτικά μπορεί να είναι κυρία ενασχόληση του αυριανού UI Designer (User interface) και λιγότερο του UX Designer. Ο ειδικός αυτός έχει ως στόχο να μεγιστοποιήσει τη θετική εμπειρία του χρήστη και για το λόγο αυτό θα πρέπει να συνθέτει ένα αρκετά διεπιστημονικό υπόβαθρο. Υπό αυτό το πρίσμα, σπουδές σε τμήματα όπως το Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας ή Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων & Συστημάτων ή τμήματα που καλλιεργούν συστηματικό υπόβαθρο στη Διαχείριση Έργου σχετίζονται άμεσα με τη δυνητική διαδρομή στο UX Design.

Μηχανικοί Υλικών:
Ο κλάδος της Επιστήμης και της Μηχανικής των Υλικών σχετίζεται με οτιδήποτε αφορά στο σχεδιασμό, τη σύνθεση και την ανάπτυξη των υλικών που αξιοποιούνται σε πλήθος τεχνολογικών εφαρμογών και όχι μόνο. Από βιοσυμβατά υλικά με εφαρμογές στην υγεία μέχρι νανοϋλικά που μπορούν να αξιοποιηθούν μέχρι και στο διάστημα, ο Μηχανικός Υλικών έχει ενεργό ρόλο και εμπλοκή σε τομείς όπως η ενέργεια, η δόμηση, η αεροναυπηγική, η βιοιατρική κ.ά. Για το λόγο αυτό προγράμματα σπουδών που καλλιεργούν γνώσεις Xημείας & Φυσικής Υλικών, Υπολογιστικής Επιστήμης Υλικών και Μηχανικής Υλικών αλλά και   Φυσικοχημείας, Χημικής Μηχανικής, Βιοχημείας συνθέτουν την ταυτότητα του αυριανού μηχανικού υλικών. Στα Ελληνικά Α.Ε.Ι. ενδεικτικά τμήματα που μπορούν προσφέρουν σχετικά προγράμματα σπουδών αφορούν τα τμήματα Επιστήμης των υλικών, Χημικών Μηχανικών κ.ά.