Υδρογονάνθρακες και περιφερειακή κυριαρχία

Η Τουρκία θέλει να ηγεμονεύσει στην ευρύτερη γειτονιά της. Ενα από τα πεδία που θα την καταστήσουν είτε κυρίαρχη είτε παρακολούθημα των εξελίξεων είναι αναμφίβολα αυτό της ενέργειας. Δεν μπορεί να προβάλλει βλέψεις για περιφερειακή επικράτηση αν δεν ελέγχει τις διεργασίες γύρω από τους φυσικούς πόρους. Ηταν λογικό και αναμενόμενο πως η Τουρκία θα αντιδρούσε απέναντι στις συμπράξεις των υπόλοιπων περιφερειακών δρώντων, με την ίδια και τους Τουρκοκύπριους εκτός παιχνιδιού. Πώς, λοιπόν, επιχειρεί να ανατρέψει την παρούσα κατάσταση;

• Υπερασπιζόμενη τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, τους οποίους βέβαια έχει εργαλειοποιήσει, ώστε να τους εντάξει στη λήψη αποφάσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας, σχετικά με την εκμετάλλευση του ενεργειακού της πλούτου. Προφανώς θέλει μέσω αυτών να αποκτήσει η ίδια λόγο και ρόλο. Αποκορύφωμα των ενεργειών της, η προσπάθεια να «τρυπήσει» στο τεμάχιο 8 της Κύπρου, έχοντας δήθεν λάβει σχετική άδεια από την τουρκοκυπριακή πλευρά.
• Παγώνοντας ή ακόμη και διακόπτοντας το ενεργειακό πρόγραμμα της Λευκωσίας (το πέτυχε μόνο στο τεμάχιο 3, όταν τον Φεβρουάριο του 2018 εκδίωξε το πλωτό γεωτρύπανο της ιταλικής ENI), έως ότου την καθίσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης.
• Αποκτώντας απευθείας πρόσβαση σε οριοθετημένα ενεργειακά πεδία της Κύπρου, πιο συγκεκριμένα στα τεμάχια 1, 4, 5, 6 και 7, ισχυριζόμενη ότι διαθέτει απευθείας νόμιμα δικαιώματα, καθώς μέρος αυτών τέμνεται της υφαλοκρηπίδας της. Εξού και η απόπειρα γεώτρησης στο τεμάχιο 7 τον περασμένο Οκτώβριο.
• Να εξασφαλίσει ποσότητες φυσικού αερίου για την εγχώρια αγορά της, δεδομένης της εξάρτησής της κυρίως από τη Ρωσία, αλλά και ως ο μεγαλύτερος πελάτης, μαζί με την Αίγυπτο, στην περιοχή.
• Να μετεξελιχθεί σε διαμετακομιστικό κόμβο για τη μεταφορά φυσικού αερίου προς την ευρωπαϊκή αγορά. Γι’ αυτό, άλλωστε, προπαγανδίζει αρνητικά εις βάρος σχεδίων, όπως ο EastMed, διεκδικώντας το μονοπώλιο στη διαμετακόμιση.

Θέλει, με αυτόν τον τρόπο, να εδραιώσει την πεποίθηση προς τα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου, τους εκτός περιοχής δρώντες αλλά και τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτήν ότι χωρίς τη συγκατάθεση, δηλαδή τη συνεννόηση με την Τουρκία, κανένα project δεν μπορεί να υλοποιηθεί και πως είναι σε θέση ακόμη και να τα ακυρώσει αν χρειαστεί.

Βλέποντας αρκετούς από τους εμπλεκόμενους διστακτικούς (Ιταλία) είτε σε εμφανή αμηχανία στο πώς να βάλουν φρένο στην τουρκική επιθετικότητα (ΗΠΑ – ΕΕ) είτε απασχολημένους με τις εγχώριες ανακατατάξεις (Ισραήλ) ή και φοβικούς απέναντί της (Αίγυπτος), η Αγκυρα προτάσσει τη διεκδικητική αποφασιστικότητά της ως μέσο επιβολής των μαξιμαλιστικών απαιτήσεών της.

Βέβαια, πολλές από τις ενέργειές της είναι δυνάμει ανταλλάξιμες με αυτό που η τουρκική ηγεσία θεωρεί ως κατοχύρωση των συμφερόντων της. Ωστόσο, όσο αυτό δεν συμβαίνει, οι κινήσεις της θα μετατρέπονται σε τετελεσμένα, τα οποία συν τω χρόνω καθίστανται όλο και πιο δύσκολα αναστρέψιμα.

Πάντως, η Τουρκία δείχνει διατεθειμένη να «αντέξει» (άγνωστο για πόσο) την οικονομική αιμορραγία – μάλιστα σχεδιάζει να αγοράσει και τρίτο πλωτό γεωτρύπανο – προκειμένου να δηλώνει εμφατικά την παρουσία της, ακόμη και αν δεν πραγματοποιεί γεωτρήσεις, οπότε η αύξηση του διπλωματικού κόστους είναι μονόδρομος. Ομως αποδεικνύεται δύσκολο για τη Δύση να απεμπλέξει την Ανατολική Μεσόγειο από τα άλλα ζητήματα που απασχολούν τις σχέσεις της με την Τουρκία.