Ονειρα και τύψεις

Κατέχουμε μια παγκόσμια θλιβερή πρωτοτυπία έως το 1990, άλλη αυτή διεθνής πρωτιά, δεν υπήρχε ούτε μία θεατρολογική πανεπιστημιακή σχολή. Αλλά μετά την ίδρυση επί υπουργίας Παιδείας του Γιώργου Σουφλιά της πρώτης Σχολής Θεατρικών Σπουδών (τμήμα της Φιλοσοφικής) μέσα σε δέκα χρόνια (όπως συμβαίνει με τα σουβλατζίδικα και τους πάγκους στη λαϊκή) η χώρα διαθέτει θεατρολογικές σχολές στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα, στο Ναύπλιο και τομέα της Φιλοσοφικής Σχολής στην Κρήτη.

Με νόμο του υπουργού Αν. Ανδριανόπουλου προβλέπεται η διδασκαλία της ιστορίας του θεάτρου και της δραματολογίας σε όλα τα λύκεια της χώρας, αυτό πριν από σαράντα χρόνια. Ο νόμος δεν ίσχυσε ποτέ διότι δεν εκδόθηκαν οι υπουργικές αποφάσεις.

Εκτοτε τα πανεπιστήμια παράγουν κάθε χρόνο περίπου 150 πτυχιούχους θεατρολόγους άνεργους, αφού δεν υπάρχει εκπαιδευτικό πεδίο για να διοριστούν.

Το τραγελαφικό συνέβη πριν από 15 χρόνια, όταν το υπουργείο Παιδείας έβαλε ως μάθημα επιλογής στην εκπαίδευση τη Θεατρολογία, γράφτηκε μάλιστα και διανεμήθηκε βιβλίο, αλλά δεν υπήρχε θεατρολόγος να το διδάξει. Ισως μόνο σε κάποια μεγάλα ιδιωτικά σχολεία που προσλάμβαναν με περιορισμένο ωράριο πτυχιούχους των θεατρικών τμημάτων. Και ποιος δίδασκε κάθε εβδομάδα το μάθημα επιλογής (σε όσους μαθητές το είχαν επιλέξει); Ο εκπαιδευτικός από τον σύλλογο της σχολικής μονάδας που είχε διαθέσιμες ώρες: ο θεολόγος, ο γυμναστής (!), ο κοινωνιολόγος και, σπάνια τύχη, κάποια φιλόλογος φανατική για το θέατρο. Σπεύδω μάλιστα να πω ότι την ίδια ακριβώς ώρα της εβδομάδας που διδάσκονταν τα κατ’ επιλογήν μαθήματα οι μαθητές μπορούσαν να επιλέξουν ανάμεσα στη Θεατρολογία και στους Υπολογιστές! Εσείς, σοβαρά, τι θα επιλέγατε; Τον δυστυχή γυμναστή που η Διεύθυνση τον υποχρέωνε να καλύψει το ωράριό του με Θεατρολογία; Πράγμα που σήμαινε πως απλώς «πρόσεχε» την τάξη και προέτρεπε τα παιδιά να διαβάζουν κεφάλαια του εγχειριδίου, π.χ. ισπανικό θέατρο, θέατρο του παραλόγου κ.λπ.

Και οι πτυχιούχοι θεατρολόγοι των πέντε θεατρολογικών πανεπιστημιακών σχολών σχόλαζαν, εκτός από μια δεκάδα αξιόλογων πτυχιούχων που έγιναν κριτικοί στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο και μια δράκα που βρήκαν θέση σε κρατικά θέατρα και ευδοκίμησαν ως μεταφραστές. Ολοι κι όλοι τριάντα; Και πολλούς λέω. Οι υπόλοιποι, περίπου 2.500, έχουν αλλάξει επάγγελμα.

Αν είχε εφαρμοστεί ο νόμος Ανδριανόπουλου και η εισηγητική έκθεση του νόμου Σουφλιά, σήμερα θα είχαν επανδρωθεί όλα τα γυμνάσια της χώρας και πολλά λύκεια. Εκτός αν ο νόμος διορισμού τους προέβλεπε η θεατρική αγωγή να αρχίσει από το Δημοτικό, κυρίως όμως με θεατρικό παιχνίδι.

Τι θα σήμαινε αυτή η αυτονόητη για τους λογικούς ανθρώπους ενέργεια;

Το θέατρο, ως γνωστόν, είναι μια τέχνη σύνθετη αφού απαιτεί κείμενο, μουσική, σκηνικά, κοστούμια, χορό.

Ολες αυτές οι τέχνες κουτσά – στραβά διδάσκονται στην εκπαίδευση γιατί το προέβλεψαν παλιότεροι υπουργοί και εισηγητές προγραμμάτων στο σχολείο.

Στην εκπαίδευση υπάρχουν φιλόλογοι, ιστορικοί, γυμναστές, καθηγητές εικαστικών τεχνών και καθηγητές μουσικής, αλλά και καθηγητές ξένων γλωσσών (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά).

Ολο αυτό το φάσμα ειδικοτήτων είναι ικανό και απαραίτητο να συνεργαστεί στη μύηση των μαθητών στη χαρά της θεατρικής εμπειρίας, αρκεί να υπάρχει ένας συντονιστής. Αυτός είναι ο θεατρολόγος που λείπει. Αν δεν είχε αποκλειστεί από τα σχολικά επιτελεία, θα μπορούσε να συνενώσει τις ειδικότητες που προανέφερα σ’ έναν κοινό σκοπό, σε προετοιμασία και πραγμάτωση μιας παράστασης. Π.χ. αποφασίζεται να διδαχθεί επί σκηνής η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή ή η «Ιφιγένεια η εν Ταύροις» του Ευριπίδη ή οι «Ορνιθες» του Αριστοφάνη που περιέχονται ως μαθήματα εξεταστέα στο σχολικό πρόγραμμα.

Τι εξαίσια ευκαιρία μια τάξη με την καθοδήγηση του θεατρολόγου να γευτεί τη χαρά της αριστοτελικής μιμήσεως πράξεως και ως ομάδα να δοκιμάσει να αρθρώσει ένα ποιητικό κείμενο και να το παραστήσει με τη συνδρομή του φιλολόγου ως αναλυτή, προτείνοντας τη μετάφραση που είναι βολική για την ομάδα, του ιστορικού που θα αναλύσει τα γεγονότα τα οποία υπόκεινται της παρουσίασης της τραγωδίας στην εποχή της, του μουσικού που θα επιλέξει ή θα συνθέσει ή θα εμπνεύσει ταλαντούχο μαθητή να συνθέσει μουσική για τα χορικά, του γυμναστή που θα διδάξει την κίνηση του χορού και του εικαστικού που θα βοηθήσει τους μαθητές να κατασκευάσουν σκηνικά και να σχεδιάσουν κοστούμια.

Αλλοι μαθητές θα οργανώσουν τις δοκιμές και άλλοι θα γράψουν δραματουργικά και ιστορικά σημειώματα στο πρόγραμμα. Ολα με την οργανωτική και αισθητική εποπτεία του θεατρολόγου.

Σκεφτείτε τώρα τι ευρύ πεδίο εκπαιδευτικής εμπειρίας ανοίγεται αν η τάξη καταπιαστεί με Ξενόπουλο, Καμπανέλλη ή Σαίξπηρ, Μολιέρο, Σίλερ και Γκολντόνι, αλλά και Ψαθά.

Χειμερινά όνειρα, θα πείτε. Τουλάχιστον ας ονειρευόμαστε και ας έχουμε τύψεις.