Προσφυγικό : Στοιχεία φωτιά του Spiegel για παράνομες επαναπροωθήσεις

Νέα υπόθεση παράνομης βίαιης και επικίνδυνης επαναπροώθησης αιτούντων άσυλο από τις ελληνικές αρχές, φέρνει στο φως το γερμανικό περιοδικό Spiegel, τη στιγμή που το προσφυγικό έχει φέρει σε πολύ δύσκολη θέση τη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, η οποία προεκλογικά καλλιέργησε υψηλές προσδοκίες για άμεση και αποτελεσματική λύση.

Οι «δεσμεύσεις» όμως αυτές καταρρέουν μέρα με τη μέρα με πάταγο, με τις τοπικές κοινωνίες στα κάγκελα, τους πρόσφυγες εξαγριωμένους με την αθλιότητα που ζουν και την Ευρώπη σε ρόλο θεατή και κριτή.

Τροφή για σκληρή και προσβλητική κριτική για τη χώρα και την πολιτική που εφαρμόζει στο προσφυγικό-μεταναστευτικό, με τον ξένο Τύπο να αφιερώνει πολλές σελίδες, έδωσαν και οι νέες σπασμωδικές κινήσεις της -μάλλον πανικοβλημένης- κυβέρνησης με τα πλωτά φράγματα, τα κλειστά κέντρα-φυλακές, τη «ποινικοποίηση» ΜΚΟ, τις προτάσεις για απευθείας επαναπροωθήσεις στο Αφγανιστάν και επίσπευση των διαδικασιών ασύλου με αμφισβητούμενες, όμως, διαδικασίες -που σύμφωνα με πολλούς κινούνται στα όρια της νομιμότητας όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των προσφύγων.

Η μέχρι τώρα αποτυχία της κυβέρνησης στη διαχείριση του κρίσιμου ζητήματος του προσφυγικού λειτουργεί ως βούτυρο στο ψωμί του ΣΥΡΙΖΑ για ειρωνικά σχόλια και καταδικαστικές δηλώσεις, που τώρα παίρνει την εκδίκησή του, δεδομένου ότι όταν κυβερνούσε τη χώρα είχε δεχθεί δριμεία επίθεση για την πολιτική που εφάρμοζε στο προσφυγικό και αυτό παρά το γεγονός ότι ομολογουμένως το 2015 μιλούσαμε για πρωτόγνωρες και ανεξέλεγκτες καταστάσεις σε ότι αφορά τις ροές.

Ο ΣΥΡΙΖΑ εξαπολύει πυρά στην κυβέρνηση για την κατάσταση στο προσφυγικό, εστιάζοντας στην έλλειψη ανθρωπισμού που χαρακτηρίζει τα μέτρα που προωθεί, ενώ δεν διστάζει να την κατηγορήσει ότι προκειμένου να μειώσει τις ροές και να καλύψει το πιο ακραίο κοινό της δεν διστάζει να θέσει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.

Η κοινωνία παρακολουθεί αμήχανη και τρομοκρατημένη τις εξελίξεις, με όλους, πάντως, να συμφωνούν ότι σε τόσο κρίσιμα και σημαντικά για ανθρώπινες ζωές ζητήματα δεν χωρούν ρεβανσισμοί και καυγάδες, αλλά χρειάζεται συνεννόηση, συνεργασία και εθνική στρατηγική προκειμένου να επιλυθεί το ζήτημα.

Πόσο μάλλον όταν κανείς δεν είναι «αναμάρτητος» και άμεμπτου ηθικής, αφού όπως αποδεικνύεται από ντοκουμέντα, όπως αυτό του Spiegel, τις επικίνδυνες και βίαιες πρακτικές για τους πρόσφυγες δεν κατάφερε κανείς να τις αποτρέψει πλήρως και να τις εξαφανίσει. Το περιστατικό που περιγράφει το περιοδικό συνέβη το Μάιο του 2019, που ακόμη κυβερνούσε ο ΣΥΡΙΖΑ…

Την λένε Ερντογάν και επαναπροωθήθηκε παράνομα στην Τουρκία

Σε ένα άκρως τεκμηριωμένο δημοσίευμα, με βίντεο και στοιχεία, το γερμανικό μέσο αναφέρεται στην περίπτωση της Αϊσέ Ερντογάν, η οποία διώκεται στην Τουρκία ως υποστηρίκτρια του Γκιουλέν και αποφάσισε να αναζητήσει καταφύγιο στην Ελλάδα.

Ωστόσο, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Spiegel, στη προσπάθεια αυτή να σωθεί βρήκε εμπόδιο τις ελληνικές αρχές, οι οποίες με παράνομο τρόπο την έστειλαν πίσω στην Τουρκία με αποτέλεσμα να καταλήξει στις τουρκικές φυλακές.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι το εν λόγω περιστατικό καταγγέλλεται ότι συνέβη τον Μάιο του 2019, επιβεβαιώνοντας τις καταγγελίες οργανώσεων για παράνομες επαναπροωθήσεις, χρήση βίας, ακόμα και βασανιστηρίων στην περιοχή του Έβρου εις βάρος ατόμων, που προσπαθούν να περάσουν τα σύνορα προς το ευρωπαϊκό έδαφος.

Σημειώνεται ότι το ζήτημα έχει αναδείξει και το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες καταθέτοντας αναφορά στην εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, σε σχέση με τις καταγγελίες που αφορούν παράνομες, άτυπες και βίαιες επαναπροωθήσεις προσφύγων από την περιοχή του Έβρου.

Το πρωί τα 4ης Μαρτίου 2019, η 28χρονη δασκάλα μαθηματικών κρύφτηκε στη Νέα Βύσσα, ένα ελληνικό χωριό στον Έβρο. Συνοδευόμενη από άλλους δύο Τούρκους είχε μόλις καταφέρει να περάσει τον ποταμό Έβρο, μια ιδιαίτερα παράτολμη πράξη.

Το επίθετό της είναι Ερντογάν, ίδιο με αυτό του προέδρου της Τουρκίας, ωστόσο η ίδια δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τον Σουλτάνο. Αντιθέτως, σε βάρος της εκκρεμεί ποινή κάθειρξης άνω των έξι ετών. Ο λόγος ήταν πως οι τουρκικές αρχές την είχαν κατηγορήσει ότι ανήκε στη σέχτα του Ισλαμιστή κληρικού, Φετουλάχ Γκιουλέν, την οποία η Άγκυρα χαρακτηρίζει τρομοκρατική οργάνωση και διώκει όσους θεωρεί ότι την υποστηρίζουν.

Στην Ερντογάν επετράπη να μείνει εκτός φυλακής μέχρι και την έναρξη της δίκης της, αλλά μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα παρέμενε στην Τουρκία.

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, λίγο μετά την απελευθέρωσή της, διέφυγε. Ταξίδεψε προς βορρά για να φτάσει στην Ευρώπη, όπως ακριβώς είχαν κάνει κι άλλοι Τούρκοι, που είχαν κατηγορηθεί ως γκιουλενιστές. Η ίδια θέλησε να καταθέσει αίτηση για πολιτικό άσυλο, ασκώντας ένα δικαίωμα που η ΕΕ παρέχει σε κάθε άτομο που καταφθάνει επί ευρωπαϊκού εδάφους. Η τουλάχιστον αυτή είναι η θεωρία…

«Είμαστε Τούρκοι και αναζητούμε πολιτικό άσυλο» ακούγεται να λέει η Ερντογάν σε ένα βίντεο που κατέγραψε με το κινητό της τηλέφωνο. «Διαφύγαμε από τη δίωξή μας στην Τουρκία. Κρυβόμαστε κοντά στη Νέα Βύσσα υπό το φόβο της επαναπροώθησης». Έστειλε τα βίντεο στον αδερφό της, τον Ιχσάν, ο οποίος ήταν ήδη στην Αθήνα.

Ένας δημοσιογράφος δημοσίευσε το βίντεο στο twitter.

"We are Turkish political asylum seekers. We fled persecution back in Turkey and crossed Evros on May 4 at 5 am. We are hiding near Nea Vyssa in fear of push-back. We urge the United Nations and Greek authorities to protect us from being pushed back." pic.twitter.com/VGtedENSDo

— Zübeyir Koçulu (@zubeyirkoculu) May 4, 2019

Χρησιμοποιώντας την εφαρμογή WhatsApp, η Ερντογάν έστειλε την ακριβή τοποθεσία, όπου βρισκόταν στον αδερφό της. Παράλληλα, έστειλε email σε δικηγόρους ειδικευμένους στα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς και στον επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ. «Εάν μας επαναπροωθήσουν στην Τουρκία, η ζωή μας θα είναι σε κίνδυνο» έγραψε…

Την ίδια μέρα επέστρεψε στην Τουρκία

Την ίδια ημέρα, η Αϊσέ Ερντογάν οδηγήθηκε πίσω στην Τουρκία διαμέσου του Έβρου.

Αξιωματικοί της τουρκικής συνοριοφυλακής τη συνέλαβαν μαζί με τους άλλους δύο τούρκους υπηκόους, την επόμενη ημέρα στις 08:10 το πρωί, και τους έβαλαν στη φυλακή.

Στη συνέχεια, δικαστήριο καταδίκασε την Ερντογάν για παραβίαση των όρων της αποφυλάκισης της, με γνώμονα ότι διέφυγε από τη χώρα.

Για πρώτη φορά, μελέτη που διεξήγε η υπηρεσία Forensic Architecture, μια ερευνητική ομάδα με έδρα το Κολέγιο Goldsmiths στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου καθώς και μια σειρά συνεντεύξεων που πραγματοποίησε το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel με τον αδερφό της Αϊσέ και τους δικηγόρους της, σε συνδυασμό με μια αντιστοίχιση εγγράφων και ημερομηνιών, καταλήγουν σε ένα απίστευτο συμπέρασμα: η 28χρονη δασκάλα είχε κατορθώσει να φτάσει στην Ελλάδα και ήταν στα χέρια των ελληνικών Αρχών προτού επιστρέψει στην Τουρκία.

Όπως αναφέρει το δημοσίευμα, αυτοί που τη συνέλαβαν ήταν κατά πάσα πιθανότητα έλληνες συνοριοφύλακες ή αστυνομικοί. Η ίδια ισχυρίζεται ότι είχε οδηγηθεί σε ελληνικό αστυνομικό τμήμα από ανθρώπους που είχαν καλυμμένα τα χαρακτηριστικά των προσώπων τους.

Σύμφωνα, πάντα, με το Spiegel, οι γερμανοί δημοσιογράφοι ζήτησαν από την Ελληνική Αστυνομία να σχολιάσει το περιστατικό. H ΕΛ.ΑΣ. αρνήθηκε να τοποθετηθεί επί του θέματος και αρκέστηκε απλώς να αναφέρει ότι «οι ελληνικές αρχές συμμορφώνονται πάντοτε με τον ελληνικό και ευρωπαϊκό δίκαιο κατά τη διαδικασία της εκτέλεσης των καθηκόντων τους».

Το Δεκέμβριο του 2019, το Spiegel και το Forensic Architecture ανέλυσε μια σειρά από βίντεο που έδειχναν πώς γίνονται οι παράνομες επαναπροωθήσεις κατά μήκος του Έβρου: Άνδρες με καλυμμένα χαρακτηριστικά των προσώπων τους, μιλώντας με ελληνική προφορά, απεικονίζονται να μεταφέρουν ανθρώπους που διέφυγαν στην Ελλάδα απέναντι στην Τουρκία, με μηχανοκίνητες βάρκες.

Οι πρόσφυγες που υποστηρίζουν ότι επαναπροωθήθηκαν στην Τουρκία, καταγγέλλουν ότι κακοποιήθηκαν και ότι οι τουρκικές αρχές αχρήστευσαν τα κινητά τους τηλέφωνα.

Οι δραματικές στιγμές πριν και μετά τη σύλληψη

Η 28χρονη δασκάλα επικοινώνησε με το αστυνομικό τμήμα στη Νέα Βύσσα, κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα, αιτούμενη άσυλο. Ωστόσο, η Ελληνική Αστυνομία μετέφερε την ίδια σε ένα αστυνομικό τμήμα στο Νέο Χειμώνιο, μια κωμόπολη 18 χλμ. νοτίως της Νέας Βύσσας. Σύμφωνα με το Spiegel, αυτό επιβεβαιώνεται από την καταγραφή τοποθεσίας που έγινε στο WhatsApp, καθώς και την κατάθεσή της στο δικαστήριο.

Ένας από τους δικηγόρους, ο Νικόλαος Ουζουνίδης, ο οποίος μετέβη στη Νέα Βύσσα και συναντήθηκε με την Αϊσέ και τους δύο συνταξιδιώτες της, επιχείρησε να μιλήσει δύο φορές με την Αϊσέ στο αστυνομικό τμήμα, την πρώτη φορά από μόνος τους και τη δεύτερη μαζί με τον αδερφό της, τον Ιχσάν, που είχε έρθει από την Αθήνα.

Και τις δύο φορές η Αστυνομία ενημέρωσε τη δικηγόρο ότι κανένα άτομο με το όνομα αυτό δεν κρατείτο στο αστυνομικό τμήμα. Επισήμως, τουλάχιστον, δεν υπήρξε ποτέ καταγραφή οποιασδήποτε σύλληψης ή απαγγελίας κατηγοριών.

Στις 18:53, της ίδιας μέρας, η Ερντογάν για ακόμη μία φορά κοινοποιεί την τοποθεσία που βρίσκεται μέσω WhatsApp, με την ακίδα γεωγραφικού εντοπισμού να δείχνει το αστυνομικό τμήμα. Αυτό ήταν το τελευταίο μήνυμα που η 28χρονη δασκάλα θα έστελνε από την Ελλάδα.

«Νόμισα ότι η Αϊσέ ήταν ασφαλής. Όμως μας έδιωξαν απλά από το αστυνομικό τμήμα», δήλωσε ο Ιχσάν Ερντογάν. Το επόμενο πρωί ο ίδιος θα μάθαινε από τους δικούς του ότι η αδερφή είχε απελαθεί στην Τουρκία κι ότι είχε συλληφθεί εκεί.

Η απέλαση και η δίκη

Σύμφωνα, πάντα, με το Spiegel, τα έγγραφα του τουρκικού δικαστηρίου παρέχουν λεπτομέρειες για τις συνθήκες, υπό τις οποίες η Αϊσέ Ερντογάν επαναπροωθήθηκε στην Τουρκία. Περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο κουκουλοφόροι τους έβαλαν σε ένα αυτοκίνητο και τους οδήγησαν στον ποταμό Έβρο.

«Μας έβαλαν μέσα σε ένα αυτοκίνητο, μας οδήγησαν στον ποταμό Meriç (σ.σ. η τουρκική ονομασία του Έβρου), μας έβαλαν σε μια φουσκωτή βάρκα και μας οδήγησαν πίσω στις τουρκικές ακτές. Έτσι, δεν μπορούσαμε να αιτηθούμε άσυλο».

Το επόμενο πρωί, αξιωματικοί της τουρκικής αστυνομίας συνέλαβαν την Ερντογάν. Δικαστήριο της Αδριανούπολης την καταδίκασε μία ημέρα αργότερα με την κατηγορία της παράνομης διαφυγής από τη χώρα. Στα πρακτικά του δικαστηρίου αναφέρεται ότι «η κατηγορουμένη παραβίασε τους κανόνες της αποφυλάκισής της και εγκατέλειψε τη χώρα μέσω παράνομων οδών, αλλά απελάθηκε και επέστρεψε στην Τουρκία».

Η Ερντογάν υποστήριξε ενώπιον του δικαστηρίου ότι ένιωσε απομονωμένη μετά την αποφυλάκισή της, ότι δεν μπορούσε πλέον να βρει δουλειά και πως ούτε οι φίλοι της δεν της μιλούσαν πλέον. Είπε στους δικαστές ότι μετάνιωσε για τη διαφυγή της στην Ελλάδα. «Εγώ είμαι το θύμα», δήλωσε η Αϊσέ, σύμφωνα με τα πρακτικά του δικαστηρίου.

Τόσο η ίδια όσο και ο αδερφός της, ο Ιχσάν, αρνήθηκαν στο Spiegel ότι υπήρξαν μέλη της σέχτας του Γκιουλέν.

Όπως αναφέρει το γερμανικό περιοδικό, η ελληνική δικαιοσύνη έχει ήδη απορρίψει μια αγωγή που κατέθεσαν οι δικηγόροι της Αϊσέ. Η Μαρία Παπαμηνά, συνήγορος της 28χρονης δασκάλας και μέλος του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, αναφέρει πως το μόνο που έκανε η πολιτική αγωγή ήταν να αποκτήσει διαβεβαιώσεις από την Ελληνική Αστυνομία ότι η Αϊσέ Ερντογάν δεν είχε καταγραφεί ποτέ από τις ελληνικές Αρχές.

Υποστηρίζει ότι το αποδεικτικό υλικό από την επαναπροώθησή της δεν ελήφθη ποτέ υπ’ όψιν. Η ίδια δήλωσε ότι θέλει να ασκήσει έφεση και να οδηγήσει την υπόθεση, ακόμη και μέχρι τον Άρειο Πάγο αλλά και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Ωστόσο, η μοναδική περίπτωση που η Αϊσέ θα μπορούσε να αποφυλακιστεί, θα ήταν με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Τουρκίας, όμως οι πιθανότητες για κάτι τέτοιο είναι πολύ μικρές. Αυτό συνεπάγεται ότι η Αϊσέ Ερντογάν θα περάσει πολλά χρόνια στις τουρκικές φυλακές.

«Οι ελληνικές Αρχές διενεργούν συστηματικές επαναπροωθήσεις»

Μάλιστα, το περιοδικό, βάσει των αποδεικτικών στοιχείων που αναφέρει ισχυρίζεται ότι έχει στη διάθεσή του, καταλήγει στο συμπέρασμα πως ότι οι ελληνικές Αρχές διενεργούν συστηματικές επαναπροωθήσεις.

Παράλληλα, υπενθυμίζει πως είχε αναφερθεί και παλαιότερα σε σειρά τουρκικών εγγράφων, βάσει των οποίων η Ελλάδα φαίνεται να απελαύνει παράνομα δεκάδες χιλιάδες μετανάστες και πρόσφυγες. Υπογραμμίζει, δε, πως στον απόηχο των αποκαλύψεων αυτών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαίτησε τη διεξαγωγή έρευνας, ώστε να διερευνηθούν οι κατηγορίες αυτές. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί, μέχρι στιγμής.

Οι επαναπροωθήσεις παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο, το δίκαιο της Ε.Ε. καθώς και την ελληνική νομοθεσία, από τη στιγμή που κάθε πρόσφυγας έχει το δικαίωμα σε δίκαιες διαδικασίες αίτησης ασύλου.

Κατ’ επέκταση όσοι αιτούνται άσυλο, δεν μπορούν να επαναπροωθηθούν σε χώρες, όπου η ζωή τους θα τίθετο σε κίνδυνο ή θα απειλούνταν με διώξεις. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται να ίσχυσε στην περίπτωση της Αϊσέ Ερντογάν.

Σε συνεργασία με την ελληνική ΜΚΟ HumanRights360, η ομάδα Forensic Architecture ανέλυσε τις φωτογραφίες, τα βίντεο, τα μηνύματα στο WhatsApp, τα email καθώς και τα έγγραφα και της αναφορές της αστυνομίας αλλά και του δικαστηρίου.

Μεταξύ άλλων, η ομάδα συνέκρινε τις φωτογραφίες με εικόνες από την εφαρμογή Google Earth. Με αυτό τον τρόπο κατέστη δυνατό να επαληθευτεί ότι η Αϊσέ Ερντογάν είχε, στην πραγματικότητα, εισέλθει στην Ελλάδα πριν από τη σύλληψή της.

«Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η Αϊσέ και οι δύο συνοδοί της ήταν στη Νέα Βύσσα εκείνη την ημέρα. Τους είδα με τα μάτια μου» δήλωσε ο Ουζουνίδης στο Spiegel.

• Δείτε εδώ το βίντεο που τεκμηριώνει τα λεγόμενα της Αϊσέ Ερντογάν