Εγκλωβισμένος ο Ερντογάν στον πόλεμο της Ιντλίμπ – Περιμένει ρωσική παρέμβαση

Παρότι οι εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος γύρω από τον θύλακα στης Ιντλίμπ προξένησαν νέες εντάσεις στις ρωσοτουρκικές σχέσεις, η Τουρκία εξακολουθεί να χρειάζεται την παρέμβαση της Ρωσίας για να μην δει να τροποποιείται ακόμη περισσότερο ο συσχετισμός στη Συρία.
Οι τουρκικές επιθετικές δηλώσεις απέναντι στις συριακές κυβερνητικές δυνάμεις, με αφορμή το  νέο γύρο ένοπλων αντιπαραθέσεων γύρω από τον θύλακα της Ιντλίμπ ήταν αναμενόμενες. Η Τουρκία έχει επενδύσει σημαντικά όχι μόνο στο να διατηρήσει στρατιωτική παρουσία στις δύο ζώνες που ελέγχει, την Αφρίν και τη «ζώνη ασφαλείας» ανατολικά του Ευφράτη, αλλά και στις δυνάμεις της ένοπλης αντιπολίτευσης που στηρίζει και ενισχύει και οι οποίες έχουν ως βάση τη ζώνη της Ιντλίμπ.

Θεωρεί ότι όλα αυτά της δίνουν λόγο στην μεταπολεμική Συρία και εξυπηρετούν διάφορους σχεδιασμούς, όπως π.χ. την προσπάθεια μετεγκατάστασης προσφύγων στις περιοχές έλεγχε η κουρδική πολιτοφυλακή. Ταυτόχρονα, η Τουρκία φοβάται ότι μια ακόμη κλιμάκωση των επιχειρήσεων στην Ιντλίμπ θα σημάνει ακόμη μεγαλύτερο προσφυγικό κύμα προς την Τουρκία.

Μεσοπρόθεσμα δύσκολα μπορεί να ανακοπεί η προέλαση των κυβερνητικών δυνάμεων

Από την άλλη μεριά μεσοπρόθεσμα η προέλαση των κυβερνητικών δυνάμεων δεν μπορεί να ανακοπεί. Ήδη κατάφεραν να ανακτήσουν την πόλη  Μααρέτ αλ-Νουμάν, στα νότια της Ιντλίμπ που ήταν ένα αποφασιστικό βήμα για να ελέγξουν πλήρως τον αυτοκινητόδρομο Μ5 που ενώνει το Χαλέπι με τη Δαμασκό. Πιέζουν ακόμη περισσότερο για τη συνολική ανακατάληψη όλης της περιοχής, μια που αυτό είναι ένα ακόμη βήμα για την πολιτική ενοποίηση όλου του συριακού εδάφους.

Πλέον στις επιχειρήσεις αυτές έχουν την υποστήριξη πέραν της ρωσικής αεροπορίας και δυνάμεων που στηρίζονται από το Ιράν και οι οποίες έχουν μετακινηθεί προς αυτή την περιοχή από τις πιο νότιες περιοχές στις οποίες δρούσαν, καθώς εκεί ήταν περισσότερο ευάλωτες στις κατά καιρούς επιθέσεις των ισραηλινών. Άλλωστε, μετά τη δολοφονία Σουλεϊμανί το Ιράν θέλει να δείξει ότι διατηρεί ισχυρή παρουσία στο πλευρό της συριακής κυβέρνησης.

Ας προσθέσουμε σε αυτά και το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα επιθυμούσαν να αναλάβουν στρατιωτική δράση προς ανακοπή της κυβερνητικής προέλασης, καθώς έχουν διατηρήσει μικρή σχετικά παρουσία κυρίως στη Βορειοανατολική Συρία. Δεν είναι τυχαίο, ότι μπορεί οι ΗΠΑ να έχουν δημόσια δηλώσει την υποστήριξή τους στις κινήσεις «αυτοάμυνας», όπως τις χαρακτηρίζουν, της Τουρκίας, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τη σχετική δήλωσης τη για τη Συρία στο Συμβούλιο Ασφαλείας στις 6 Φεβρουαρίου, αλλά δεν προτείνουν κάποια άλλη δράση πέραν ενός γενικού αιτήματος κατάπαυσης του πυρός, την ώρα που επιμένουν ότι «δεν έχουν εμπιστοσύνη στη διαδικασία της Αστάνα», στην οποία όμως συμμετέχει η Τουρκία.

Οι πραγματικές δυσκολίες για την Τουρκία

Ούτε μπορεί εύκολα η Τουρκία να εμπλακεί σε μια παρατεταμένη και αιματηρή πολεμική εμπλοκή στη Συρία. Παρότι μια συνολικότερη εθνικιστική στροφή έχει διαμορφώσει ένα πιο ευνοϊκό κλίμα στο εσωτερικό της Τουρκίας για αυτές τις πολεμικές επιχειρήσεις, είναι σαφές ότι εάν αυτές έχουν μεγάλο κόστος, το κλίμα θα μπορούσε να αλλάξει, ιδίως όταν θα γινόταν εμφανές ότι μεσοπρόθεσμα δεν μπορεί να κερδίσει αυτή την πολεμική σύγκρουση.

Δεν είναι τυχαίο ότι πριν την τελευταία αναζωπύρωση της έντασης είχαν υπάρξει ξανά επαφές και με τη συριακή κυβέρνηση, ξεκινώντας από τη συνάντηση στη Μόσχα στις 13 Ιανουαρίου του επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας Χακάν Φιντάν με τον Σύρο ομόλογό του Αλί Μαμλούκ, την πρώτη τέτοια συνάντηση από το 2011. Αυτό φάνηκε να αποτυπώνει μια έμμεση παραδοχή από την Άγκυρα ότι το μεταπολεμικό τοπίο θα συνεχίσει να έχει κεντρικό ρόλο του καθεστώτος Άσαντ.

Από την άλλη η Τουρκία δεν μπορεί εύκολα να εγκαταλείψει τη Συρία. Πέραν της επιθυμίας να διατηρήσει μια παρουσία και στο μέλλον και πέραν των σχεδίων για το πώς θα χρησιμοποιήσει τη διαδικασία επιστροφής των προσφύγων, η Τουρκία αξιοποιεί τις ένοπλες ομάδες της αντιπολίτευσης που ελέγχει και ενισχύει με ποικίλους τρόπους, ξεκινώντας από την αποστολή τους ως μισθοφόρων στο πλευρό της κυβέρνησης Σάρατζ στη Λιβύη.

Η Τουρκία στρέφεται ξανά προς τη Ρωσία για παρέμβαση

Ευρισκόμενη σε αυτή την αντιφατική θέση, η Τουρκία είναι αναγκασμένη να στραφεί προς τη Ρωσία ζητώντας για άλλη μια φορά να μεσολαβήσει για τη διατήρηση ορισμένων ισορροπιών. Αυτό, άλλωστε, φαίνεται και στην τουρκική ρητορική που κυρίως στρέφεται κατά της συριακής κυβέρνησης, αλλά δεν υψώνει ιδιαίτερα τους τόνους ενάντια στη Ρωσία.

Μάλιστα, έχει ενδιαφέρον ότι προς τη Ρωσία απευθύνονται για την αντιμετώπιση της κατάστασης και οι ΗΠΑ, πιέζοντας να αναλάβει δράση κατά της κλιμάκωσης της σύγκρουσης. «Η Ρωσία πρέπει να αλλάξει την πολιτική της» δήλωσε ο ειδικός απεσταλμένος για τη Συρία Τζέιμς Τζέφρεϊ στις 5 Φεβρουαρίου και ζήτησε να ασκηθεί πίεση προς το συριακό καθεστώς ώστε να ανακοπεί επίθεση.

Η Τουρκία επιμένει να αποσυρθούν οι κυβερνητικές δυνάμεις και να τηρηθούν τα όρια που περιέγραφε ως προς τη μορφή και την έκταση της ζώνης αποκλιμάκωσης και της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης το μνημόνιο για τη σταθεροποίηση της κατάστασης στο οποίο είχαν φτάσει οι δύο πλευρές τον Σεπτέμβριο του 2018 στο Σότσι.

Από την άλλη, η Ρωσία επιμένει ότι θα πρέπει να τηρηθεί το σύνολο των προβλέψεων της σχετικής συμφωνίας που προέβλεπε την πλήρη επαναλειτουργία των αυτοκινητοδρόμων Μ4 και Μ5, όπως και την απομάκρυνση των τρομοκρατικών οργανώσεων που δρουν εκεί.

Ειδικά το ζήτημα με τη δράση των ένοπλων οργανώσεων όπως η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, που αποτελεί και μετεξέλιξη της Αλ Κάιντα στη Συρία και η οποία έχει ιδιαίτερα ισχυρή παρουσία στην Ιντλίμπ απασχολεί ιδιαίτερα τη Ρωσία, καθώς οι οργανώσεις αυτές ευθύνονται για διάφορες αντεπιθέσεις στο δυτικό Χαλέπι και στην αλ-Μπαμπ στο βόρειο Χαλέπι.

Σημείο κλειδί στην όλη σύγκρουση και αντιπαράθεση είναι η τύχη των φυλακίων ελέγχου που έχει εγκαταστήσει η Τουρκία σε αυτή την περιοχή, ως τμήμα της προσπάθειας να τηρηθεί η συμφωνία. Το προηγούμενο διάστημα δεν είχαν εμπλακεί ιδιαίτερα σε ένοπλες συγκρούσεις, όμως τώρα έχουν πιο ενεργή δράση στην προσπάθεια να ανακοπεί η προέλαση των κυβερνητικών δυνάμεων.

Είναι πιθανό γύρω από αυτά και τις εγγυήσεις που θα δώσει η Ρωσία τελικά να μπορέσει να βρεθεί ένα ακόμη «σημείο ισορροπίας». Αρκετά θα κριθούν στις επαφές που θα γίνουν με τη ρωσική αντιπροσωπεία που αναμένεται στην Τουρκία.

Όμως και αυτό το σημείο ισορροπίας θα είναι προσωρινό. Μεσοπρόθεσμα η Τουρκία καλείται να δει ως μπορεί να έχει πολιτική παρουσία στη Συρία με όρους που θα δεν θα φαντάζουν σε ένα ευρύτερο φάσμα δυνάμεων ως υπονόμευση της ειρηνευτικής διαδικασίας.