Τζέφρι Πάιατ : «Οι ΗΠΑ δεσμεύονται για την ασφάλεια της Ελλάδας»

Ως πυλώνα σταθερότητας και στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ περιγράφει την Ελλάδα ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ. Ο αμερικανός πρέσβης τονίζει στα «ΝΕΑ» τη δέσμευση της Ουάσιγκτον «στην ευημερία, την ασφάλεια και τη δημοκρατία της Ελλάδας», ενώ αναφερόμενος στο μνημόνιο Αγκυρας – Σάρατζ, στέλνει σαφές μήνυμα ότι η οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών δεν λύνεται με μονομερείς ενέργειες, υπογραμμίζοντας ότι «τα νησιά έχουν τα ίδια δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες με τις ηπειρωτικές περιοχές».

Το πρωτόκολλο τροποποίησης της συμφωνίας αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας, διευρύνει το αποτύπωμα των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Κατά πόσο ενισχύεται το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για την Ανατολική Μεσόγειο και ποια η θέση της Ελλάδας στους νέους σχεδιασμούς;

Καλωσορίζουμε την επικύρωση από την Ελληνική Βουλή της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA). Ο υπουργός Εξωτερικών κ. Πομπέο ορθώς περιέγραψε τη συμφωνία ως «ακρογωνιαίο λίθο της αμυντικής μας συνεργασίας». Η επικαιροποιημένη συμφωνία μάς δίνει τη δυνατότητα να επεκτείνουμε τις διμερείς μας εκπαιδευτικές δραστηριότητες στη Λάρισα, το Στεφανοβίκειο και την Αλεξανδρούπολη και να διατηρήσουμε επαυξημένη δραστηριότητα στη Βάση της Σούδας (Naval Support Activity Souda Bay) που στηρίζει τους κοινούς μας στόχους στο ΝΑΤΟ. Επιτρέπει επίσης την πραγματοποίηση κοινά επωφελών αμερικανικών επενδύσεων προκειμένου να βελτιωθούν οι υποδομές. Ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δένδιας τόνισε τη συναίνεση στην ελληνική κοινωνία στο ότι το αυξημένο αμερικανικό αποτύπωμα στην Ελλάδα εξυπηρετεί την ελληνική εθνική ασφάλεια και ότι η MDCA αντιμετωπίζει τις προκλήσεις του αύριο. Θα συμφωνούσα, έχοντας εργασθεί πάνω σε αυτά τα θέματα με δύο διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις.

Οπότε σε μια εποχή που ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων επέστρεψε στην Ανατολική Μεσόγειο, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποδύονται σε μια ολοκληρωμένη κυβερνητική προσπάθεια για ειρήνη και ευημερία στην περιοχή. Η Ουάσιγκτον αντιμετωπίζει τη συνεργασία ως κεντρικό στοιχείο της στρατηγικής μας για δραστηριοποίηση στην Ανατολική Μεσόγειο πάνω σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων.

Θεωρείτε ότι μπαίνουμε σε μία νέα εποχή στις σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ; Μετά την οικονομική κρίση η Ελλάδα μπορεί να παίξει περιφερειακό ρόλο;

Οι σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελλάδας βρίσκονται στο υψηλότερο σημείο τους και αυτό φαίνεται από την εξαιρετικά επιτυχημένη επίσκεψη του Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον όπου του επιφυλάχθηκε μια από τις θερμότερες υποδοχές που έχω δει στις ΗΠΑ στα 30 μου χρόνια ως αμερικανός διπλωμάτης. Υστερα από μία δεκαετή οικονομική κρίση η Ελλάδα μεταμορφώθηκε σε πηγή λύσεων, πυλώνα σταθερότητας και στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ. Η Ελλάδα παίζει ήδη περιφερειακό ρόλο ως εγγυήτρια της ευρωπαϊκής ενεργειακής ασφάλειας και της διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών, ένας κήρυκας περιφερειακής συνεργασίας και σχέσεων καλής γειτονίας και ο μεγαλύτερος υποστηρικτής των βαλκάνιων γειτόνων της στην πορεία τους προς την ευρωατλαντική μας κοινότητα.

Οι ΗΠΑ έχουν αναφερθεί στο μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης για τις θαλάσσιες ζώνες χαρακτηρίζοντάς το προκλητικό και αντιπαραγωγικό αλλά όχι παράνομο. Θα ήθελα το σχόλιό σας πάνω σε αυτό. Τι θα συμβεί αν η Τουρκία κινηθεί στο Αιγαίο για ενεργειακές έρευνες στο πλαίσιο της εν λόγω συμφωνίας; Θεωρείτε πιθανό ένα «θερμό επεισόδιο» Ελλάδας – Τουρκίας; Οι ΗΠΑ θα παρέμβουν και πώς;

Δεν θα μπω σε υποθετικά σενάρια αλλά θα σας πω ότι έχουμε εκφρασθεί πολύ καθαρά πάνω σε αυτά τα θέματα. Στην επιστολή του στον Πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη τον περασμένο μήνα ο υπουργός Εξωτερικών κ. Πομπέο εξέφρασε τη δέσμευση των ΗΠΑ στην ευημερία, την ασφάλεια, και τη δημοκρατία της Ελλάδας. Δεν πρέπει να υπάρχει καμία αμφιβολία περί αυτού. Θέλουμε η Ανατολική Μεσόγειος να είναι ζώνη συνεργασίας και σταθερότητας. Για αυτό, για παράδειγμα, στηρίζουμε σθεναρά τον αγωγό EastMed. Αυτό είναι ένα θετικό παράδειγμα. Σχετικά με τη συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης της Τουρκίας και μέρος των αρχών της Λιβύης, ξεκαθάρισα τον Δεκέμβριο τη νομική ερμηνεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι τα νησιά – περιλαμβανομένων των μεγάλων νησιών όπως η Κρήτη – έχουν τα ίδια δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες με τις ηπειρωτικές περιοχές. Θέματα σχετικά με την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών πρέπει να λύνονται με διάλογο μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών, όχι με μονομερείς ενέργειες.

Ενα από εκείνα που τόνισε ο Πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης κατά την επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον ήταν ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν επιδιώκει να ορίσει την επιτυχία των ελληνοαμερικανικών σχέσεων ανάλογα με την αποτυχία των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Αντίθετα, η Ελλάδα όπως και οι ΗΠΑ, ενδιαφέρεται έντονα για μια Τουρκία που συμπεριφέρεται ως καλός γείτονας προσδεμένος στην ευρωατλαντική μας κοινότητα και θεσμούς όπως το ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα και οι ΗΠΑ θέλουν να κτίσουν μια ευρεία κοινότητα σταθερότητας και ευημερίας στην Ανατολική Μεσόγειο που δεν αποκλείει κανέναν, και για αυτόν το λόγο επικροτούμε την Ελλάδα και την Τουρκία για τη συμφωνία τους να ξεκινήσουν τα στρατιωτικά τους μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.

Γιατί οι ΗΠΑ επενδύουν στη συμμαχία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και στον EastMed; Θεωρείτε ότι το συγκεκριμένο σχέδιο είναι υλοποιήσιμο και ποιος ο πολιτικός του ρόλος;

Οπως ανέφερα νωρίτερα, οι ΗΠΑ έχουν στρατηγικό συμφέρον στην Ανατολική Μεσόγειο και το πλαίσιο 3+1 που ξεκίνησε ο υπουργός κ. Πομπέο τον Μάρτιο του 2019 με τους δημοκρατικούς φίλους μας την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Κύπρο, έχει σημαντική επιρροή στην περιφερειακή ενεργειακή και αμυντική συνεργασία. Αυτή η συνεργασία περιλαμβάνει τη δημιουργία υποδομών, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την αποθήκευση ενέργειας, την ετοιμότητα για έκτακτες καταστάσεις, την περιβαλλοντική προστασία στον τομέα των εξορύξεων και γεωτρήσεων και την κυβερνοασφάλεια. Ο υφυπουργός Φάνον ήταν στην Κύπρο αυτόν τον μήνα για την έναρξη εργασιών τεχνικών κλιμακίων εργασίας σε αυτά τα θέματα. Η υπογραφή του νόμου East Med από τον πρόεδρο Τραμπ στις 20 Δεκεμβρίου παρέχει περαιτέρω στήριξη και προωθεί το πλαίσιο 3+1. Το ίδιο και η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ με την υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό EastΜed που υπογραμμίζει τις ευκαιρίες στην Ανατολική Μεσόγειο για συνεργασία και κοινή ευημερία.

Οι ΗΠΑ έχουν εκφράσει ενδιαφέρον και για την απόκτηση συγκεκριμένων λιμανιών στην Ελλάδα. Ποια είναι αυτά και πώς θα αξιοποιηθούν; Η διάθεση αυτή της Ουάσιγκτον μπορεί να σημάνει και στρατηγική αναβάθμιση της χώρας;

Υπάρχει σημαντικό αμερικανικό ενδιαφέρον για την ιδιωτικοποίηση των λιμένων της Αλεξανδρούπολης, του Βόλου και της Καβάλας και όπως έχω συζητήσει με τους υπουργούς κ. Πλακιωτάκη, Καραμανλή και Γεωργιάδη, εμείς ελπίζουμε ότι η διαδικασία αυτή θα κινηθεί σύντομα τις επόμενες εβδομάδες.

Η επιτυχημένη απομάκρυνση από τις αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις της βυθισμένης βυθοκόρου από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης αυξάνει την εμπορική αξία του λιμανιού και δίνει τη δυνατότητα στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ να χρησιμοποιούν την Αλεξανδρούπολη ως στρατηγικό περιουσιακό στοιχείο για την ανάπτυξη αμερικανικών και ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στη Μαύρη Θάλασσα και την περιοχή της Βαλκανικής μέσω της ανανεωμένης MDCA. Σε τελική όμως ανάλυση, το επίπεδο του αμερικανικού επενδυτικού ενδιαφέροντος θα εξαρτηθεί από τη διαδικασία και τους όρους που θα αποφασίσει το ΤΑΙΠΕΔ. Παρακολουθούμε λοιπόν στενά το θέμα και φροντίζουμε οι αμερικανικές εταιρείες να είναι ενήμερες για τις ευκαιρίες. Είμαστε επίσης ευτυχείς που η επίσημη αμερικανική κυβερνητική υπηρεσία αναπτυξιακής χρηματοδότησης DFC προσφάτως έλαβε την άδεια του Κογκρέσου να ξεκινήσει εργασίες στην Ελλάδα πάνω σε προγράμματα στρατηγικής σημασίας και θα εργασθούμε πάνω και σε αυτό τον τομέα τις επόμενες εβδομάδες.

Συνεργασία ΗΠΑ – Ελλάδας και στον τομέα της εκπαίδευσης. Τον Μάρτιο φτάνει και αντιπροσωπεία αμερικανικών πανεπιστημίων για συνεργασίες σε αυτή την κατεύθυνση. Ποιοι είναι οι στόχοι; Μπορεί να αναδειχθεί η εκπαίδευση σε επενδυτική ευκαιρία στην Ελλάδα;

Μας έδωσε μεγάλη χαρά η ανακοίνωση της υπουργού κ. Κεραμέως για τη συνεργασία με το Ινστιτούτο Διεθνούς Εκπαίδευσης. Η πρεσβεία έχει δεσμευτεί να βοηθήσει στην έλευση στην Ελλάδα της αντιπροσωπείας προέδρων και αξιωματούχων αμερικανικών πανεπιστημίων, όπως επισημάνατε, για αυτή την ενημερωτική επίσκεψη. Θα είναι μεγάλη ευκαιρία να τους γνωρίσουμε τα εξαιρετικά ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια.

Είμαστε βέβαιοι ότι η αντιπροσωπεία θα βρει τρόπους συνεργασίας με την Ελλάδα πάνω στην έρευνα, κοινά και διπλά πτυχία και καλοκαιρινά προγράμματα σπουδών στο εξωτερικό. Η διεθνής εμπειρία έχει αναδειχθεί σε απαραίτητο στοιχείο της αμερικανικής εκπαίδευσης, οπότε τα πανεπιστήμιά μας διερευνούν ευκαιρίες να δημιουργήσουν διεθνή προγράμματα και συνεργασίες με εκπαιδευτικά ιδρύματα του εξωτερικού. Η Ελλάδα, το λίκνο της Δημοκρατίας, των τεχνών, της φιλοσοφίας, της ιατρικής διαθέτει τεράστια φήμη και η υπουργός κ. Κεραμέως ηγείται της προσπάθειας ώστε τα ελληνικά πανεπιστήμια να δρέψουν τους καρπούς αυτών των ευκαιριών.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ