Ο πρώτος ήρωας και ο συνεπιβάτης του

Ποιος ήταν ο πρώτος ήρωας στην ελληνική ιστορία; Η ερώτηση είναι αδύνατον να απαντηθεί όταν η ιστορία είναι τέτοια και τόση όση η ελληνική: συνωστισμός «υποψηφίων» θα καθιστούσε κάθε απάντηση επισφαλή και άδικη. Επειδή όμως ζούμε σε εποχές που έχουμε ανάγκη τους ήρωες (εμείς τους έχουμε ανάγκη, όχι εκείνοι), ας περιορίσουμε το ερώτημα ώστε να μπορεί να απαντηθεί και να εμπεριέχει και ένα ισχυρό μήνυμα για τις μέρες μας: ποιος ήταν λοιπόν ο πρώτος ήρωας στην ελληνική αεροπορική ιστορία; Και ποια σημασία έχει να τον θυμόμαστε σήμερα; Πέραν του προφανούς ότι οι έλληνες πιλότοι πολεμούν καθημερινά σε έναν ιδιότυπο πόλεμο στο Αιγαίο. Το ενδιαφέρον εκτοξεύεται, αν συνυπολογιστεί το εξής: ποιος και γιατί υπήρξε ο πρώτος συνεπιβάτης ελληνικής «στρατιωτικής» πτήσης στην ιστορία.

Το όνομα του πρώτου έλληνα ήρωα των αιθέρων ήταν Εμμανουήλ Αργυρόπουλος. Ηταν ο άνθρωπος που μία τέτοια ημέρα πριν από 108 χρόνια, στις 8 Φεβρουαρίου 1912, πραγματοποίησε την πρώτη στρατιωτική πτήση στην ελληνική ιστορία και μία από τις πρώτες στην παγκόσμια. Μηχανικός στο επάγγελμα, σπουδαγμένος στη Γερμανία, ο Αργυρόπουλος ήταν πνεύμα ανήσυχο. Αυτό τον οδήγησε στο Παρίσι, στην καρδιά του αεροπορικού θαύματος της εποχής. Εκεί σπούδασε αεροναυπηγός, έμαθε να πετάει, έλαβε άδεια, αγόρασε δικό του αεροσκάφος με μηχανή πενήντα ίππων και επέστρεψε από τη Γαλλία μόλις λίγες ημέρες πριν την πρώτη πτήση από ελληνικό έδαφος, φέρνοντας μαζί το αεροπλάνο του αποσυναρμολογημένο σε κιβώτια.

Η πτήση εκείνη συνάρπασε τους Ελληνες, ενώ αποτέλεσε θέμα συζήτησης διεθνώς. Ο Αργυρόπουλος όμως δεν έμεινε στη δόξα της. Ενα χρόνο αργότερα θα περνούσε στην αθανασία ως ο πρώτος έλληνας πιλότος που έπεφτε στο καθήκον: σκοτώθηκε στους Βαλκανικούς Πολέμους τον Απρίλιο του 1913 κοντά στη Θεσσαλονίκη, όταν εκτελούσε αναγνωριστική πτήση σε βουλγαρικό στρατόπεδο και το αεροσκάφος υπέστη μηχανική βλάβη. Μαζί του τότε πετούσε ο Κωνσταντίνος Μάνος: άλλος μέγας ήρωας, λόγιος και ποιητής με μυθιστορηματικό βίο. Τη στιγμή του θανάτου του, ο Αργυρόπουλος ήταν υπολοχαγός: δεν υπήρχε ακόμα ανεξάρτητο αεροπορικό όπλο και ο ίδιος είχε ενταχθεί στον Ελληνικό Στρατό στην αρχή του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου το 1912.

«Στρατολόγος» του Αργυρόπουλου αλλά και πολιτικός πατέρας της Πολεμικής Αεροπορίας, υπήρξε ο συνεπιβάτης του στη δεύτερη στρατιωτική πτήση από ελληνικό έδαφος στην ιστορία: ήταν ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος. Αυτός ήταν ο άνθρωπος που είχε πετάξει μαζί του μόλις μία ώρα μετά από την πρώτη πτήση της 8ης Φεβρουαρίου 1912! Σε μία εποχή που πτήση σήμαινε, για όλους, κυρίως τρόμο. Αργυρόπουλος και Βενιζέλος πέταξαν μαζί από το Ρουφ για πέντε λεπτά ενώ, όταν προσγειώθηκαν, ο πρωθυπουργός που σε λίγους μήνες θα διπλασίαζε την Ελλάδα, δήλωνε τον ασυγκράτητο ενθουσιασμό του για το νέο αυτό όπλο. Και την απόφασή του να ενταχθεί αυτό δυναμικά στον Ελληνικό Στρατό και να αξιοποιηθούν οι πρωτοφανείς δυνατότητές του. Τη στιγμή που τα έλεγε αυτά, ουδείς μπορούσε να φανταστεί τι θα ακολουθούσε.

Την ιστορία δεν τη γράφουν άνθρωποι φοβισμένοι. Ούτε άνθρωποι περιχαρακωμένοι στην εξουσία τους. Τη γράφουν πνεύματα ανήσυχα και τολμηρά. Που δεν βρίσκονται εκεί που βρίσκονται για τους εαυτούς τους, αλλά για να υπηρετήσουν κάτι μεγαλύτερο από τους ίδιους. Αλλιώς, η εξουσία είναι αυτοσκοπός και στερείται νοήματος. Ενιοτε δε, αντί να συμβάλλει καθίσταται τελικά εμπόδιο στην ελευθερία ενός λαού και μιας χώρας. Οι ηγεσίες, πολιτικές, στρατιωτικές, πνευματικές ή άλλες, δεν κατασκευάζονται. Ούτε βέβαια αρκούν οι βαθμοί ή οι ψήφοι γι’ αυτές. Ηγέτης δεν γίνεται κάποιος άμα πάρει ψήφους. Γίνεται, αν γίνει, από το τι θα κάνει αφού τις πάρει.