Το ΣτΕ ανάβει φωτιές σε κυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ για τις σχέσεις εκκλησίας και κράτους

Οι σχέσεις κράτους και εκκλησίας επανέρχονται στο προσκήνιο, μετά την τελευταία απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που έκρινε συνταγματική την απόφαση του πρώην υπουργού Παιδείας Κ. Γαβρόγλου για την αφαίρεση της «ανάπτυξης της θρησκευτικής συνείδησης» από την αποστολή του υπουργείου Παιδείας.

Καυτή πατάτα

Όμως το υπουργείο Παιδείας και γενικότερα η κυβέρνηση έχει στα χέρια της μια καυτή πατάτα καθώς έχει προηγηθεί άλλη απόφαση του ΣτΕ το φθινόπωρο του 2019 που βρίσκεται σε αντίθεση με την τωρινή απόφαση του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου.

Η προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ είχε κρίνει ως αντισυνταγματικές τις αποφάσεις του πρώην υπουργού Παιδείας Κ. Γαβρόγλου με βάση τις οποίες καθορίστηκαν τα προγράμματα σπουδών του μαθήματος των θρησκευτικών σε δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο, καθώς το ΣτΕ είχε υποστηρίξει ότι το μάθημα απευθύνεται σε ορθόδοξους χριστιανούς και πρέπει να επιδιώκεται η ανάπτυξη της ορθόδοξης χριστιανικής συνείδησης.

Οι τότε αντιδράσεις του ΣΥΡΙΖΑ ήταν έντονες με τους πρώην υπουργούς Παιδείας Νίκο Φίλη και Κώστα Γαβρόγλου να επικρίνουν το ΣτΕ ότι μετατρέπει τη διδασκαλία των θρησκευτικών σε θρησκευτική κατήχηση.

Το υπουργείο Παιδείας σε εκείνη την απόφαση είχε αντιδράσει τότε πολύ προσεκτικά και με καθυστέρηση. Αρκέστηκε να επισημάνει ότι θα μελετήσει την απόφαση για θα προβεί σε τροποποιήσεις, προσέχοντας ωστόσο να υπάρχει «συμβατότητα των σχετικών ρυθμίσεων με τις συνταγματικές επιταγές».

Η αντίφαση αυτή των δύο αποφάσεων όπου η μεν πρώτη αντιμετωπίζει ως μάθημα κατήχησης τα θρησκευτικά στο πλαίσιο της ανάπτυξης της χριστιανικής συνείδησης και η δε, δεύτερη που κρίνει ως συνταγματική την απάλειψη από την αποστολή του υπουργείου την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης βάζει ένα δύσκολο γρίφο την κυβέρνηση.

Δύο καρπούζια στην ίδια μασχάλη

Το θέμα έχει και πολιτικές προεκτάσεις καθώς η κυβέρνηση, ως αντιπολίτευση αγκάλιασε τις αντιδράσεις της εκκλησίας στις προωθούμενες ρυθμίσεις της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Μάλιστα ο κ. Μητσοτάκης είχε περίπου συνταχτεί με τους σκληρούς τους Ιεράς Συνόδου και ουσιαστικά είχε συγκρουστεί και με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο για τις προνομιακές σχέσεις του τελευταίου με τον Αλέξη Τσίπρα.

Άλλωστε και η νυν υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως έχει ουκ ολίγες φορές βρεθεί στο στόχαστρο της κριτικής για δηλώσεις της όπως πχ περί «ιεροδιδασκάλων», νομοθετικές ρυθμίσεις για τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών, ενώ έχει κατηγορηθεί από την αντιπολίτευση ότι έχει επιτρέψει στην Εκκλησία «να λύνει και να δένει» μέσα στα σχολεία.

Τώρα η κυβέρνηση καλείται να κρατήσει δύο καρπούζια κάτω από την ίδια μασχάλη, καθώς από τη μια είναι οι πολιτικές πιέσεις κύκλων της Εκκλησίας της Ελλάδας, αλλά και της κοινωνικής βάσης της ΝΔ και από την άλλη μεριά είναι επιταγές του συντάγματος περί ουδετερότητας και ανεξιθρησκείας αλλά και καταδίκες της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) για παραβιάσεις της ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης των μαθητών.

Μεταφορά των θρησκευμάτων σε άλλο υπουργείο

Όμως τα πράγματα δεν είναι ρόδινα και για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ωστόσο χαιρέτισε την τωρινή απόφαση του ΣτΕ που έκρινε συνταγματική την αφαίρεση από την αποστολή του σχολείου την ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης.

Ο Κώστας Γαβρόγλου χαρακτήρισε σημαντική την απόφαση για την «ενίσχυση των διακριτών ρόλων Πολιτείας και Εκκλησίας» και τόνισε ότι «η απόφαση αυτή δημιουργεί και τις προϋποθέσεις για την αφαίρεση του τίτλου θρησκευμάτων από τον πλήρη τίτλο του υπουργείου Παιδείας».

Ο τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην υπουργός Νίκος Φίλης υποστήριξε πως «η απόφαση αυτή επιβεβαιώνει την ανάγκη η αρμοδιότητα για τα θρησκεύματα να μεταφερθεί σε άλλο υπουργείο, όπως συμβαίνει σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες».

Πρόσθεσε δε, ότι για τη μεταφορά αυτή χρειάζεται μόνο πολιτική βούληση και τόνισε: «Ας ελπίσουμε ότι η νέα θετική νομολογία του ΣτΕ, με την οποία διαχωρίζεται η θρησκευτική αγωγή από το υπουργείο Παιδείας, θα σταθεροποιηθεί προς όφελος των δημοκρατικών δικαιωμάτων στη χώρα μας. Πάντοτε, ωστόσο, ενεδρεύουν τα παραδικαστικά – παραθρησκευτικά κυκλώματα στον χώρο της δικαιοσύνης, σε μια περίοδο μάλιστα που οι συντηρητικοί άνεμοι απειλούν δικαιώματα στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο, προβάλλοντας ψευδεπίγραφα θέματα «ταυτότητας».

Ατολμία

Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι το θέμα αυτό όσο και αν αποτελεί καυτή πατάτα για την κυβέρνηση, άλλο τόσο καυτό είναι και για τον ΣΥΡΙΖΑ στο εσωτερικό του.

Μάλιστα ο κ. Φίλης είναι από τα στελέχη εκείνα που δημοσίως έχει επικρίνει τον Αλέξη Τσίπρα και την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ για ατολμία στην προώθηση του πλήρους διαχωρισμού κράτους και εκκλησίας.

Αποκορύφωμα δε της στάσης του κ. Φίλη είναι το γεγονός ότι στην συνταγματική αναθεώρηση ο βουλευτής και πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ είχε χαρακτηρίσει άτολμη την πρόταση του κόμματός του επειδή αρκούνταν στους διακριτούς ρόλους κράτους και εκκλησίας. Είχε δε, υπονοήσει ότι αν απέναντι δεν βρισκόταν ο κίνδυνος συντηρητικότερων ρυθμίσεων από τη ΝΔ, θα καταψήφιζε τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την αναθεώρηση των σχετικών άρθρων του συντάγματος.

Οι νυν ΠτΔ και ΣτΕ

Μια ενδιαφέρουσα παράμετρος πάντως του όλου θέματος είναι τα δύο πρόσωπα που βρίσκονται πίσω από τις δύο αυτές αντιθετικές αποφάσεις του ΣτΕ για το χαρακτήρα της διδασκαλίας των θρησκευτικών στα σχολεία και την αποστολή του υπουργείου Παιδείας.

Πρόκειται για την νεοεκλεγείσα πρόεδρο της Δημοκρατίας Αικατερίνη Σακελλαροπούλου και τον μόλις πριν λίγο διορισθέντα από την κυβέρνηση διάδοχό της στην προεδρία του ΣτΕ Αθανάσιο Ράντο.