Η ρωσοτουρκική διαμάχη στη Συρία, η στάση της Τουρκίας για τους S-400 και η «ευκαιρία» των ΗΠΑ

Η ένταση στις σχέσεις Άγκυρας και Μόσχας που προκαλεί η κλιμάκωση της επιθετικής εκστρατείας του συριακού στρατού στην Ιντλίμπ δεν φαίνεται να έχει κλονίσει τα τουρκικά σχέδια για την ανάπτυξη των ρωσικών συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας S-400, παρά την απειλή των αμερικανικών κυρώσεων, ανέφερε ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ, ο οποίος υπερθεμάτισε ότι οι τουρκο-ρωσικές εντάσεις πρέπει να ωθήσουν την Άγκυρα πιο κοντά στην Δύση, ειδικά τις ΗΠΑ.

Οι συγκρούσεις στη βορειοδυτική συριακή επαρχία οδήγησαν σε τεταμένες δηλώσεις μεταξύ της Ρωσίας, η οποία στηρίζει την επίθεση των συριακών στρατευμάτων, και της Τουρκίας, η οποία έχει αναπτύξει χιλιάδες στρατιώτες της για να υποστηρίξει τους αντικυβερνητικούς αντάρτες. Αυτές οι εντάσεις θέτουν σε κίνδυνο την επαναπροσέγγιση που κατάφεραν ο ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, και ο τούρκος πρόεδρος Ερντογάν μετά από σοβαρή διπλωματική κρίση το 2015, η οποία κατέληξε σε στενή συνεργασία στο θέμα της Συρίας παρά τα διαφορετικά συμφέροντα των δύο χωρών.

Την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος Ερντογάν υπέδειξε οργισμένα στη Ρωσία «να κάνει στην άκρη» και να αφήσει την Άγκυρα να αντιδράσει αφού σκοτώθηκαν πολλοί Τούρκοι στρατιώτες. Μόσχα και Άγκυρα αλληλοκατηγορήθηκαν ότι περιφρονούν συμφωνίες που αποσκοπούσαν στην τιθάσευση της πολεμικής σύρραξης στη Συρία.

Η «ευκαιρία» των ΗΠΑ

Αυτή η διένεξη προσέφερε στις Ηνωμένες Πολιτείες μια σπάνια ευκαιρία να υπερτονίσουν τα κοινά τους σημεία με τον νατοϊκό της σύμμαχο Τουρκία, μετά από χρόνια επιδείνωσης των μεταξύ τους σχέσεων που θα μπορούσαν να επιδεινωθούν περαιτέρω εάν η Τουρκία προχωρήσει μέσα στους επόμενους μήνες στα σχέδια ενεργοποίησης των ρωσικών S-400.

Η στήριξη της Ουάσινγκτον στην Άγκυρα έπειτα από την έναρξη των στρατιωτικών συγκρούσεων μεταξύ τουρκικών και συριακών δυνάμεων έχει υπάρξει ηχηρή.

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, με tweets του έχει εκφράσει αρκετές φορές τη στήριξή του στην Τουρκία, ενώ ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Συρία, Τζέιμς Τζέφρι, μιλώντας από την τουρκική πρωτεύουσα, αναφέρθηκε στους tούρκους στρατιώτες που σκοτώθηκαν στο πεδίο της μάχης στην Ιντλίμπ ως «μάρτυρες».

Τα συμφέροντα των δύο χωρών

Η Τουρκία υπερασπίζει τα συμφέροντά της στην Ιντλίμπ «κατά τρόπο κατάλληλο και τον οποίο στηρίζουν οι ΗΠΑ» δήλωσε στους δημοσιογράφους ο ανώτερος αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο οποίος μίλησε σε δημοσιογράφους από την Κωνσταντινούπολη, υπό την προϋπόθεση να μην κατονομαστεί.

Η Ουάσινγκτον προσπάθησε επίσης να τονίσει τους αποκλίνοντες στόχους Μόσχας και Άγκυρας – όχι μόνο στη Συρία αλλά και στη λιβυκή σύγκρουση, όπου οι δύο χώρες υποστηρίζουν επίσης τις αντίθετες πλευρές.

«Αυτό που παρατηρούμε στη Συρία και στη Λιβύη ιδιαίτερα είναι η απόδειξη του τρόπου με τον οποίο τα τουρκικά και τα ρωσικά συμφέροντα δεν αλληλεπικαλύπτονται» σημείωσε ο αξιωματούχος. «Ελπίζω ότι οι Τούρκοι εταίροι μας θα το συμπεράνουν αυτό».

«Ο πραγματικός παράγοντας αστάθειας δεν είναι η Τουρκία, αλλά η Ρωσία, η οποία διαδραματίζει έναν ιδιαιτέρως ολέθριο ρόλο στη Λιβύη» ανέφερε.

Σε ό,τι αφορά τη Συρία, ο αμερικανός αξιωματούχος επισήμανε ότι η Ρωσία «πιστεύει σε μια στρατιωτική λύση στη σύγκρουση», αλλά τόνισε ότι ένα τέτοιο αποτέλεσμα «έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντα της Τουρκίας στην Ιντλίμπ και στη Συρία γενικότερα».

«Τα συμφέροντα της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών επικαλύπτονται πολύ περισσότερο από αυτά της Τουρκίας και της Ρωσίας. Ο εταίρος της Τουρκίας, ο σύμμαχός της, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες και όχι η Ρωσία» επέμεινε ο αξιωματούχος του αμερικανικού ΥΠΕΞ.

Το ζήτημα των S-400

Ωστόσο, παρά τις πρόσφατες εντάσεις, η Τουρκία δεν έχει δώσει καμία ένδειξη σε αυτό το στάδιο ότι είναι πρόθυμη να αναθεωρήσει προς τα κάτω τη συνεργασία της με τη Μόσχα, πρόσθεσε, αναφέροντας ειδικότερα την κατηγορηματική άρνηση της Άγκυρας να παραιτηθεί από την προμήθεια των S-400.

«Δεν έχω παρατηρήσει αυτό να μεταφράζεται σε μια επανεξέταση της θέσης της Τουρκίας ειδικά για τους S-400. Η άποψή μου είναι ότι η ρότα της Τουρκίας σε αυτό έχει καθοριστεί» είπε.

Η Τουρκία παρέλαβε τον περασμένο Ιούλιο την πρώτη συστοιχία πυραύλων S-400 και έχει ανακοινώσει ότι σχεδιάζει να τους ενεργοποιήσει τον Απρίλιο. Η Ουάσινγκτον προειδοποιεί ότι το ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα είναι ασύμβατο με τα οπλικά αμυντικά συστήματα του ΝΑΤΟ και έχει αναστείλει ως αντίποινα την αγορά από την Τουρκία F-35 μαχητικών αεροσκαφών.

Η αμερικανο-τουρκική διένεξη επί των S-400, η οποία μπορεί να επιφέρει αμερικανικές κυρώσεις έναντι της Τουρκίας, είναι μια από τις πολυάριθμες εστίες όξυνσης των σχέσεων Ουάσινγκτον και Άγκυρας. Μεταξύ άλλων η καταδίκη στις ΗΠΑ στελέχους της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank για παράκαμψη των αμερικανικών κυρώσεων εις βάρος του Ιράν και η υποστήριξη της Ουάσινγκτον στους Συροκούρδους μαχητές (YPG) στη βορειοανατολική Συρία.

Μέχρι την τελευταία κλιμάκωση των μαχών στην Ιντλίμπ, τα τουρκικά και τα ρωσικά στρατεύματα είχαν πραγματοποιήσει τακτικές κοινές περιπολίες στη βορειοανατολική Συρία ως μέρος μιας συμφωνίας μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας, με την οποία οι μαχητές του YPG αποσύρθηκαν από τα σύνορα.

Μια τουρκική πηγή ασφάλειας ανέφερε ότι μια προγραμματισμένη περιπολία την περασμένη εβδομάδα αναβλήθηκε λόγω «κακών καιρικών συνθηκών», αλλά ο Αμερικανός αξιωματούχος υποστήριξε ότι η μάχη της Ιντλίμπ μπορεί να είχε κάποιοι αντίκτυπο.

«Εκτιμώ ότι αυτό έχει επιδράσεις και στην τουρκο-ρωσική συνεργασία και στα βορειοανατολικά. Το ένα πρέπει να περιπλέκει το άλλο, δεν μπορούν να τα απομονωθούν».

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ