Ειδική μελέτη: Προστατευμένες οι συντάξεις μέχρι το 2070

Την πλήρη διασφάλιση των συντάξεων έως το 2070 και μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης από 15,6% στο 11,9% του ΑΕΠ το 2070 προβλέπει η αναλογιστική μελέτη του συνταξιοδοτικού συστήματος κύριας και επικουρικής ασφάλισης που εκπονήθηκε από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή και αποκαλύπτουν σήμερα «ΤΑ ΝΕΑ».

Για πρώτη φορά στα χρονικά μία επίσημη και πλήρης αναλογιστική μελέτη μπαίνει στη Βουλή συνοδεύοντας ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Πρόκειται για το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο το οποίο θα καταθέσει ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης τη Δευτέρα στη Βουλή. Το νομοσχέδιο, μεταξύ άλλων, προβλέπει αυξήσεις και αναδρομικά σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, καθιερώνει ένα νέο σύστημα εισφορών για τους μη μισθωτούς, αλλάζει το καθεστώς απασχόλησης των συνταξιούχων και φέρνει ευνοϊκές ρυθμίσεις στη διαδοχική ασφάλιση.

Τα 10 βασικά συμπεράσματα της αναλογιστικής μελέτης αναφέρουν τα εξής:

1 – Μεσομακροπρόθεσμα εκτιμάται ότι το ανταποδοτικό/αναλογικό τμήμα των παροχών σχεδόν καλύπτεται από τα έσοδα από εισφορές και με τις παρούσες δημογραφικές και μακροοικονομικές παραδοχές το σύστημα ισορροπεί.

2 – Η συνταξιοδοτική δαπάνη ως ποσοστό του ΑΕΠ μεσομακροπρόθεσμα κινείται εντός των ορίων του μέσου όρου της συνταξιοδοτικής δαπάνης ως ποσοστού του ΑΕΠ των χωρών της ευρωζώνης.

3 – Ο λόγος συνταξιούχων προς εισφέροντες προβλέπεται ότι βαίνει αυξανόμενος και από 0,54 το 2018 καταλήγει στο 0,62 το 2070.

4 – Η συνταξιοδοτική δαπάνη υπό τις προϋποθέσεις του ισχύοντος συστήματος εκτιμάται ότι θα διαμορφωνόταν από 15,6% του ΑΕΠ το 2018 σε 11,6% κατά το έτος 2070.

5 – Σύμφωνα με τη μεταρρύθμιση, η δαπάνη για παροχές από 15,6% του ΑΕΠ το 2018 εκτιμάται σε 11,9% του ΑΕΠ για το 2070.

6 – Η μέση μηνιαία κύρια σύνταξη στη μεταρρύθμιση αυξάνεται σταδιακά, εξαιτίας της αύξησης των ετησίων συντελεστών αναπλήρωσης από τα 30 έτη ασφάλισης και άνω, καθώς και της σταδιακής αύξησης των ετών ασφάλισης. Η μέση ετήσια κύρια σύνταξη επηρεάζεται από την αντικατάσταση του άρθρου 120 του Ν. 4611/2019 και την εισαγωγή του μηχανισμού 0,5% του ΑΕΠ, μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται κοινωνικές παροχές.

7 – Η διαφορά της συνταξιοδοτικής δαπάνης της κύριας ασφάλισης μεταξύ της μεταρρύθμισης και του ισχύοντος συστήματος στα τελευταία έτη της προβολής οφείλεται στην αύξηση των ετησίων συντελεστών αναπλήρωσης από τα 30 έτη ασφάλισης και άνω, καθώς και στην αλλαγή των εισφορών των αυτοαπασχολουμένων, ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών.

8 – Η διαφορά της συνταξιοδοτικής δαπάνης της επικουρικής ασφάλισης μεταξύ της μεταρρύθμισης και του ισχύοντος συστήματος βραχυπρόθεσμα οφείλεται στην κατάργηση της περικοπής των επικουρικών συντάξεων.

9. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της EUROSTAT, ο πληθυσμός της Ελλάδας από 10.729 εκατομμύρια το 2018 μειώνεται σε 8.453 εκατομμύρια το 2070. Επιπλέον, ο δείκτης εξάρτησης ηλικιωμένων αυξάνεται από 34,4 το 2018, σε 63,4 το 2050 και στη συνέχεια μειώνεται σε 58,4 το 2070. Επίσης το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση, για τους άνδρες, αναμένεται να αυξηθεί από 79,0 το 2018 σε 86,3 το 2070 και για τις γυναίκες από 84,1 το 2018 σε 90,1 το 2070. Το προσδόκιμο ζωής της ηλικίας 65 ετών των ανδρών αναμένεται να αυξηθεί από 18,7 το έτος βάσης σε 23,7 στο τέλος της περιόδου προβολής, ενώ για τις γυναίκες από 21,5, σε 26,4. Το προσδόκιμο ζωής των 65 ετών αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τις αναλογιστικές προβολές, καθώς η νομοθετημένη ηλικία συνταξιοδότησης συνδέεται αυτόματα με αυτόν τον παράγοντα.

10 – Με βάση τις μακροοικονομικές παραδοχές, προβλέπεται ότι η συμμετοχή του πληθυσμού στο εργατικό δυναμικό αναμένεται να αυξηθεί για τους εργαζομένους της ηλικιακής ομάδας 20-64 από 73,9% το 2018, σε 80,6% το 2070. Επίσης το ποσοστό απασχόλησης των εργαζομένων της ηλικιακής ομάδας 20-64 αναμένεται να αυξηθεί από 59,8 το 2018 σε 74,3 το 2070.

Τονίζεται ότι για την εκπόνηση της αναλογιστικής μελέτης, σε όλες τις αναλογιστικές προβολές που πραγματοποιήθηκαν, έγινε χρήση των μακροοικονομικών και δημογραφικών παραδοχών για την περίοδο 2018-2070 με έτος βάσης 2018 του AWG (Ageing Working Group) της EPC (Economic Policy Committee), οι οποίες διατέθηκαν στη χώρα για εθνικούς σκοπούς. Οι μακροοικονομικές αυτές παραδοχές βασίζονται σε δημογραφικές προβολές της EUROSTAT (Europop 2018) 5, που αφορούν τον πληθυσμό, τη θνησιμότητα και το προσδόκιμο ζωής. Επίσης ελήφθησαν και λοιπές παραδοχές με βάση τα στατιστικά στοιχεία των φορέων.

Οσον αφορά τις αυξήσεις και τα αναδρομικά που φέρνει το νέο ασφαλιστικό, ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Γιάννης Βρούτσης δεσμεύτηκε ότι τα ποσά θα δοθούν πριν από τον ερχόμενο Ιούνιο, καθώς ο νόμος αναμένεται να ψηφιστεί έως τις 21 Φεβρουαρίου, να δημοσιευτεί στο ΦΕΚ, να γίνουν οι απαιτούμενοι επανυπολογισμοί κύριων και επικουρικών συντάξεων και στη συνέχεια να καταβληθούν οι αυξήσεις στους δικαιούχους.

Η αναπροσαρμογή των επικουρικών συντάξεων με την κατάργηση της περικοπής των επικουρικών συντάξεων για το άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης άνω των 1.300 ευρώ, αλλά και η αναπροσαρμογή των κύριων συντάξεων λόγω των νέων συντελεστών αναπλήρωσης για όσους συνταξιούχους έχουν περισσότερα από 30 έτη ασφάλισης τίθενται σε εφαρμογή από την 1η Οκτωβρίου του 2019. Εάν οι επανυπολογισμοί ολοκληρωθούν έως το τέλος Μαΐου, με τη σύνταξη Ιουνίου θα δοθούν και 8 μηνών αναδρομικά, ενώ εάν ολοκληρωθούν έως το τέλος Ιουνίου, με τη σύνταξη Ιουλίου θα αποπληρωθούν αναδρομικά 9 μηνών.

Οσον αφορά το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης με δήλωσή του στα «ΝΕΑ» δίνει τις παρακάτω διευκρινίσεις:

1. Το ασφαλιστικό νομοσχέδιο είναι το πρώτο νομοσχέδιο στην ιστορία της χώρας που θα συνοδεύεται από πλήρη ειδική αναλογιστική μελέτη για τις κύριες και τις επικουρικές συντάξεις και θα επιβεβαιώνει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος μέχρι το 2070.

2. Είναι το πρώτο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, μετά από 11 χρόνια, που δεν θα έχει καμία μείωση στις συντάξεις. Αντίθετα, θα έχει αυξήσεις. Ειδικά, όλοι οι σημερινοί και αυριανοί εργαζόμενοι της χώρας που θα έχουν 30 χρόνια ασφάλισης, θα δουν με τον νέο νόμο υψηλότερες παροχές.

3. Στα θέματα της παράλληλης ασφάλισης έχουμε διευκρινίσει ότι οποιοσδήποτε μισθωτός – που έχει και παράλληλη επιχειρηματική δραστηριότητα – με μεικτό μισθό 934 ευρώ, καλύπτει τα 252 ευρώ, που αντιστοιχούν στη 2η ασφαλιστική κατηγορία των αυτοαπασχολουμένων και εκπληρώνει πλήρως τις ασφαλιστικές του υποχρεώσεις.

4. Ο συντάξιμος μισθός όλων των ασφαλισμένων υπολογίζεται με τις αποδοχές 14 μηνών, και όχι των 12 μηνών.

5. Λύνουμε το πρόβλημα του υπολογισμού του χρόνου ασφάλισης για τις αμοιβές των μελών των Διοικητικών Συμβουλίων των επιχειρήσεων εξαλείφοντας την ταλαιπωρία που υφίσταντο.

6. Οι υπηρετούντες στις επίλεκτες δυνάμεις των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας (βατραχάνθρωποι, καταδρομείς, πυροτεχνουργοί, κ.ά.), αλλά και οι πιλότοι, δεν θα θιγούν από το νέο ασφαλιστικό σύστημα. Αντίθετα, προστατεύονται.

7. Οι εισφορές Ιανουαρίου των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολουμένων και των αγροτών θα υπολογιστούν και θα πληρωθούν με το νέο σύστημα εισφορών. Ηδη, ο e-ΕΦΚΑ ετοιμάζει τα σχετικά ειδοποιητήρια που θα σταλούν μετά την ψήφιση του νόμου.