Λιβύη : Η αποστολή της ΕΕ για έλεγχο του εμπάργκο όπλων, ο συμβιβασμός για το προσφυγικό και η Ελλάδα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αναπτύξει νέα ναυτική αποστολή στις λιβυκές ακτές με στόχο να εμποδιστεί η παράδοση όπλων στους εμπολέμους στη χώρα αυτή, ανακοίνωσαν οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών που συνεδρίασαν στις Βρυξέλλες.

Η απόφαση, που ήρθε έπειτα από την άρση του βέτο της Αυστρίας, αποτελεί σημαντική εξέλιξη έπειτα από εβδομάδες άκαρπων διαπραγματεύσεων και προειδοποιήσεων του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ που διαμήνυε ότι η ΕΕ κινδυνεύει να πάψει να διαδραματίζει κάποιο ρόλο αν δεν δράσει, αφήνοντας ενδεχομένως την Λιβύη στις τύχες της Τουρκίας και της Ρωσίας.

Ο συμβιβασμός για να κατευναστούν οι ανησυχίες για το προσφυγικό

Σε έναν συμβιβασμό για να κατευναστούν οι ανησυχίες της Βιέννης ότι μια νέα ναυτική αποστολή θα μπορούσε να φέρει περισσότερους μετανάστες στην Ευρώπη, τα πλοία της ευρωπαϊκής αποστολής θα σταματούν και θα ελέγχουν ύποπτα πλοία στην ανατολική Μεσόγειο, όπου λαμβάνει χώρα το μεγαλύτερο μέρος του λαθρεμπορίου όπλων, μακριά από μεταναστευτικές διαδρομές, ανέφεραν διπλωμάτες.

Μπορέλ: Μακρά και πολύ δύσκολη συζήτηση

«Καταλήξαμε σε μια ομόφωνη πολιτική συμφωνία, την οποία θεωρούσα απίθανο να επιτευχθεί», ανακοίνωσε ο Μπορέλ μετά τη συνάντηση με τους Ευρωπαίους ΥΠΕΞ.

«Ήταν μια μακρά και πολύ δύσκολη συζήτηση αλλά στο τέλος βρήκαμε μια μέση λύση», τόνισε.

«Η ΕΕ θα αναπτύξει πολεμικά πλοία στη ζώνη ανατολικά της Λιβύης για να εμποδίσει το λαθρεμπόριο όπλων, όμως αν αυτή η αποστολή προκαλέσει συρροή σκαφών με μετανάστες, θα σταματήσει», διευκρίνισε ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάιο.

Πολεμικά πλοία θα στέλνονται σε ύδατα ανατολικά της Λιβύης, μακριά από τις θαλάσσιες οδούς της μετανάστευσης, από τα τέλη Μαρτίου για να εποπτεύουν την συμμόρφωση με το εμπάργκο όπλων στην Λιβύη που έχει επιβάλει ο ΟΗΕ, εξήγησε ο Μπορέλ.

Έως τέλος Μαρτίου ξεκινούν οι περιπολίες

Ο Μπορέλ εξέφρασε την ελπίδα πως η ναυτική αποστολή της ΕΕ μπορεί να ξεκινήσει περιπολίες έως τα τέλη Μαρτίου. Αρχικά θα επιχειρεί σε διεθνή και όχι σε λιβυκά χωρικά ύδατα.

Ο ύπατος αρμοστής της ευρωπαϊκής διπλωματίας παράλληλα τόνισε πως δεν πρέπει να αναμένεται από την ΕΕ να κάνει περιπολίες στα χερσαία σύνορα Αιγύπτου – Λιβύης, μέσω των οποίων εφόδια πυροβολικού συνεχίζουν να παραδίδονται.

«Θα ήταν πολύ δύσκολο για μας να δρούμε μεταξύ δύο κυρίαρχων χωρών», τόνισε σε δημοσιογράφους.

Ικανοποίηση σε Αυστρία και Ιταλία

Ο Αυστριακός υπουργός Εξωτερικών Αλεξάντερ Σάλενμπεργκ δήλωσε ικανοποιημένος, σημειώνοντας ωστόσο πως η Βιέννη θα παραμείνει σε επαγρύπνηση για τυχόν ενδείξεις ότι η αποστολή μπορεί να προσελκύει μετανάστες στην Ευρώπη.

«Η επιχείρηση Σοφία στην Μεσόγειο τελείωσε», δήλωσε με ικανοποίηση ο Αυστριακός ΥΠΕΞ. «Η Ιταλία εισακούστηκε», είπε ο Ιταλός ομόλογός του ντι Μάιο.

Η εντολή για την επιχείρηση «Σοφία» είχε παραταθεί μέχρι τις 31 Μαρτίου 2020, αλλά το ναυτικό σκέλος της επιχείρησης παραμένει ανενεργό. Τα κράτη-μέλη απέσυραν τα πλοία τους, εξαιτίας της άρνησης της Ιταλίας να επιτρέπει την επιβίβαση στο έδαφός της διασωθέντων στην θάλασσα, ελλείψει συμφωνίας με τις χώρες της ‘Ενωσης για την υποδοχή τους.

Ο Σάλενμπεργκ σημείωσε πως η Αυστρία ήρε το βέτο επειδή η νέα ναυτική αποστολή είναι αμιγώς στρατιωτική και όχι ανθρωπιστική.

Ωστόσο, με βάση το διεθνές δίκαιο, τα πλοία της ΕΕ εξακολουθούν να είναι υποχρεωμένα να διασώζουν όσους κινδυνεύουν στην ανοικτή θάλασσα.

«Η περιοχή δράσης της νέας ναυτικής αποστολής δεν θα είναι αυτή της (επιχείρησης) Σοφία, που κάλυπτε όλες τις ακτές της Λιβύης. Θα επικεντρωθεί στα ανατολικά, όπου λαμβάνει χώρα το λαθρεμπόριο όπλων», διευκρίνισε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας.

Η απόφαση περιλαμβάνει μέτρα για να αντιμετωπισθούν οι ανησυχίες ότι η παρουσία ευρωπαϊκών πλοίων στη Μεσόγειο θα είναι ένας παράγοντας που θα αυξήσει τις προσπάθειες των επίδοξων μεταναστών να φθάσουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τη Λιβύη.

Όπως δήλωσε ο Ντι Μάιο, στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται η ανάπτυξη των πλοίων στην ανατολική Μεσόγειο, μακριά από τις θαλάσσιες οδούς της μετανάστευσης από τη Λιβύη προς την Ιταλία, καθώς και η υπόσχεση να ανασταλούν οι ναυτικές επιχειρήσεις, αν υπάρξει σημαντική αύξηση των αποπειρών μεταναστών να διαπλεύσουν τη Μεσόγειο.

Παραμένουν ανοικτά θέματα

Αρκετά σημεία παραμένουν προς συζήτηση πριν από την έναρξη της νέας επιχείρησης. Θα πρέπει να επιλυθούν κατά την επόμενη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις 23 Μαρτίου, πριν από το τέλος της εντολής της επιχείρησης Σοφίας, διαβεβαίωσε ο Μπορέλ.

Ένα από τα ευαίσθητα σημεία θα είναι το ζήτημα των θαλάσσιων διασώσεων.

Σε συνέχεια της διάσκεψης του Βερολίνου για την Λιβύη που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο μήνα, η ΕΕ επίσης θα εξετάσει μια ειρηνευτική αποστολή αν η εύθραυστη εκεχειρία γίνει μια μόνιμη κατάπαυση του πυρός, τόνισαν διπλωμάτες.

Ο Ομέρ Τσελίκ, εκπρόσωπος του τουρκικού κυβερνώντος κόμματος AKP ανέφερε πως τα Ηνωμένα Έθνη και όχι η ΕΕ, πρέπει να εποπτεύουν το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη.

Ικανοποίηση στην Αθήνα

Ικανοποιητική κρίνεται σε πρώτη φάση από την Αθήνα η απόφαση αυτή της ΕΕ, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.

Τονίζεται δε ότι οι αντιδράσεις των τριών χωρών, Αυστρίας, Ουγγαρίας και Ιταλίας, κάμφθηκαν μετά από συνεννόηση που πραγματοποιήθηκε στο πρόγευμα των υπουργών Εξωτερικών του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, που προηγήθηκε της συνεδρίασης του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών στο οποίο μετείχε ο Νίκος Δένδιας.

Στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στις Βρυξέλλες μαζί με τους ομολόγους μου της Ιταλίας @luigidimaio και της Κύπρου @Christodulides . #EU #FAC #Brussels pic.twitter.com/zwxFd6brI9

— Nikos Dendias (@NikosDendias) February 17, 2020

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές καθοριστική ήταν, η πρόβλεψη για διακοπή της επιχείρησης αν καταστεί πόλος έλξης μεταναστών.

Η Αθήνα θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό το ότι η ΕΕ αποφάσισε να επιβάλλει πλέον η ίδια το εμπάργκο των όπλων στη Λιβύη δια θαλάσσης και από αέρος, με ότι αυτό συνεπάγεται για τα κράτη της περιοχής που το παραβιάζουν, χρησιμοποιώντας τη διαδρομή νοτίως της Κρήτης.

Στήριξη στη νέα επιχείρηση της ΕΕ προσέφερε και η Κύπρος. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, με παρέμβαση κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης εξέφρασε την στήριξη της Κύπρου για την ανάπτυξη της νέας επιχείρησης επιβολής του εμπάργκο και ξεκαθάρισε πως είναι έτοιμη να συνδράμει με παροχή διευκολύνσεων, όπως έχει πράξει και σε παρόμοιες περιπτώσεις.

(με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ-Reuters-AFP-dpa)