Οι 10 μεγάλες ανατροπές σε συντάξεις, εισφορές, εφάπαξ (πίνακας)

Με 10 σημαντικές αλλαγές σε συντάξεις, εισφορές και εφάπαξ κατατίθεται σήμερα στη Βουλή το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο. Το νομοσχέδιο προβλέπει μεταξύ άλλων αυξήσεις στις νέες κύριες συντάξεις για όσους έχουν περισσότερα από 30 χρόνια ασφάλισης, επιστροφή των περικοπών του 2016 σε επικουρικές, νέο ενιαίο πλαίσιο απονομής εφάπαξ σε όλους τους ασφαλισμένους, κατάργηση της διπλής εισφοράς για εργαζομένους με μπλοκάκι καθώς μείωση της ποινής για τους συνταξιούχους που εργάζονται. Ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης, σε δηλώσεις του χθες, έκανε λόγο για ασφαλιστική μεταρρύθμιση που περιλαμβάνει θετικές αλλαγές με έντονο κοινωνικό και αναπτυξιακό πρόσημο.

Αναλυτικότερα, στις 10 βασικές αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο, το οποίο θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν περιλαμβάνει καμία μείωση σύνταξης, είναι οι ακόλουθες:

Αυξάνονται οι νέες κύριες συντάξεις

1. Με την ψήφιση του νέου ασφαλιστικού και αναδρομικώς από 4 Οκτωβρίου 2019 θα αυξηθούν οι κύριες συντάξεις για όσους έχουν συνταξιοδοτηθεί ή συνταξιοδοτούνται με περισσότερα από 30 χρόνια ασφάλισης. Οσοι έχουν αποχωρήσει με 35ετία ή και περισσότερα έτη θα έχουν πιο αισθητή αύξηση ενώ πλέον στα 42 χρόνια ασφαλιστικού βίου τα ποσοστά αναπλήρωσης θα φτάνουν στο μέγιστο επίπεδο του 51%. Θα υπάρξουν 2 κατηγορίες ωφελουμένων από τις αυξήσεις στις κύριες συντάξεις. Η πρώτη κατηγορία είναι εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχοι που θα δουν άμεσα αυξήσεις στην τσέπη τους οι οποίες θα φτάσουν μέχρι τα 252 ευρώ. Η δεύτερη κατηγορία συνταξιούχων θα δει αυξήσεις στις συντάξεις τους που θα συμψηφιστούν με την προσωπική διαφορά της σύνταξής τους. Υπενθυμίζεται ότι για το σύνολο των συνταξιούχων, ο ασφαλιστικός νόμος Κατρούγκαλου – ΣΥΡΙΖΑ τούς δέσμευσε με την προσωπική διαφορά και ενέταξε τον όρο αυτό στις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας μας. Ωστόσο, από 1-1-2023 θα υπάρξουν και νέοι ωφελούμενοι καθώς θα έχουμε και νέες – προβλεπόμενες εκ του νόμου – αυξήσεις στις κύριες συντάξεις, οι οποίες θα ξεπεράσουν πλέον την – ήδη μειωμένη – προσωπική διαφορά.

2. Αυξάνονται οι επικουρικές συντάξεις για όσους είχαν περικοπές το καλοκαίρι του 2016 επειδή είχαν τότε άθροισμα κύριας και επικουρικής άνω των 1.300 ευρώ. Πρόκειται για περίπου 300.000 συνταξιούχους που στο σύνολό τους είναι παλαιοί συνταξιούχοι, που είχαν δηλαδή συνταξιοδοτηθεί πριν από τις 12 Μαΐου του 2016 και προέρχονται κατά κύριο λόγο από 21 Ταμεία. Αυξήσεις θα δουν μισθωτοί του πρώην ΙΚΑ, δημόσιοι υπάλληλοι, εμποροϋπάλληλοι, ναυτιλιακοί και τουριστικοί πράκτορες, εργαζόμενοι σε εταιρείες οινοποιίας, δημοτικοί υπάλληλοι, δικηγόροι – συμβολαιογράφοι, ναυτικοί, τραπεζοϋπάλληλοι ΕΤΒΑ και Εμπορικής, μηχανικοί κ.ά. Οι αυξήσεις των επικουρικών θα κυμαίνονται από 5 ευρώ έως 196 ευρώ, ενώ μεσοσταθμικά θα είναι 99,57 ευρώ. Σημειώνεται ότι οι αυξήσεις στις κύριες και στις επικουρικές συντάξεις καθώς και τα αναδρομικά για το διάστημα από 4 Οκτωβρίου θα καταβληθούν πριν από τον ερχόμενο Ιούνιο.

3. Αλλάζει το σύστημα εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών. Το νέο σύστημα διαρθρώνεται εντελώς διαφορετικά από το προηγούμενο. Τα ποσά των εισφορών αποσυνδέονται πλήρως από τα χρόνια εργασίας, από τα δηλωθέντα στην Εφορία εισοδήματα αλλά και από το ύψος του κατώτατου μισθού. Οι 6 ασφαλιστικές κατηγορίες που διαμορφώνονται είναι ελεύθερης επιλογής από τον καθένα και μπορεί να την αλλάξει στην αρχή κάθε έτους ανάλογα με τον προγραμματισμό του. Οι ασφαλιστικές κατηγορίες θα οδηγούν σε συγκεκριμένα ύψη συντάξεων, τα οποία οι ασφαλισμένοι θα τα γνωρίζουν καθ’ όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου. Επίσης παρέχεται ειδική μέριμνα για τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολουμένους και, μάλιστα, με τον νέο ασφαλιστικό νόμο διευρύνεται όχι μόνο στους νέους επιστήμονες (όπως ίσχυε μέχρι σήμερα), αλλά και σε κάθε νέο που αποφασίζει να δημιουργήσει την επιχείρησή του. Η ειδική μέριμνα έχει να κάνει με μειωμένες εισφορές που θα έχει ο νέος για τα πέντε πρώτα έτη. Μάλιστα, ο νέος νόμος δεν θα υποχρεώνει κανέναν ελεύθερο επαγγελματία, μετά την πενταετία, να δίνει πίσω τη διαφορά των μειωμένων εισφορών και της πρώτης ασφαλιστικής κατηγορίας, όπως τον υποχρέωνε ο νόμος Κατρούγκαλου.

Οι εισφορές Ιανουαρίου των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολουμένων και των αγροτών θα υπολογιστούν και θα πληρωθούν με το νέο σύστημα εισφορών. Η καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών θα γίνει για μία και μοναδική φορά, μέχρι τις 12 Μαρτίου. Ηδη, ο e-ΕΦΚΑ ετοιμάζει τα σχετικά ειδοποιητήρια, που θα σταλούν, μετά την ψήφιση του νόμου. Στη νέα πλατφόρμα θα διακρίνονται δύο τίτλοι: «ΕΠΙΛΕΓΩ ΕΛΕΥΘΕΡΑ, ΣΥΜΦΕΡΕΙ ΥΨΗΛΟΤΕΡΑ», καθώς όλη η δομή της νέας ασφαλιστικής αλλαγής για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολουμένους και τους αγρότες έχει διαμορφωθεί έτσι, ώστε να συμφέρει όλους να επιλέγουν υψηλότερη κατηγορία για πολύ υψηλότερη σύνταξη.

4. Μειώνονται οι προϋποθέσεις για τον απαιτούμενο χρόνο των μισθωτών και των μη μισθωτών για την απόκτηση ασφαλιστικής ικανότητας και παροχών υγειονομικής περίθαλψης. Ασφαλιστική ικανότητα είναι το δικαίωμα πρόσβασης στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη (πάροχοι υγείας, φαρμακεία, συμβεβλημένοι γιατροί με τον ΕΟΠΥΥ κ.τ.λ. Ειδικότερα με το νέο νομοσχέδιο μειώνεται ο απαιτούμενος χρόνος εργασίας από 75 ημέρες για τον μισθωτό σε 50 ημέρες και για τον μη μισθωτό από 3 μήνες σε 2 μήνες, για την απόκτηση ασφαλιστικής ικανότητας και παροχών υγειονομικής περίθαλψης.

5. Παρέχεται η δυνατότητα σε εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένους, οι οποίοι δεν είχαν την δυνατότητα πριν, να υπαχθούν στο σύστημα επικουρικής ασφάλισης, νοητής κεφαλαιοποίησης NDC. Το δικαίωμα της προαιρετικής τους υπαγωγής θα συνδυάζεται με την πλήρη εναρμόνιση όσων είχαν υποχρέωση να υπαχθούν.

Συνταξιούχοι εργαζόμενοι

6. Πλέον όσοι συνταξιούχοι του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα θέλουν να εργαστούν θα μπορούν να το κάνουν και να λαμβάνουν το 70% της σύνταξής τους. Παράλληλα θα καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές και φόρους. Οσον αφορά τους συνταξιούχους που θα θελήσουν να εργαστούν στον στενό δημόσιο τομέα, μόνο όσοι έχουν συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας τους θα μπορούν να λαμβάνουν το 70% της σύνταξής τους. Σε άλλη περίπτωση, η παρακράτηση της σύνταξής τους θα είναι στο 100%. Τέλος, με το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο ο αγρότης συνταξιούχος (σε όλα τα συναφή επαγγέλματα του πρωτογενούς τομέα) θα μπορεί να εργάζεται και να λαμβάνει το 100% της σύνταξής του.

7. Ανοίγει ο δρόμος επιτάχυνσης απονομής συντάξεων στις περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης. Για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, μειώνονται οι απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης από 1.500 σε 1.000.

8. Στα θέματα της παράλληλης ασφάλισης, οποιοσδήποτε μισθωτός – που παράλληλα έχει επιχειρηματική δραστηριότητα – με μεικτό μισθό 934 ευρώ, καλύπτει τα 252 ευρώ, που αντιστοιχούν στη 2η ασφαλιστική κατηγορία των αυτοαπασχολουμένων και εκπληρώνει πλήρως τις ασφαλιστικές του υποχρεώσεις.

9. Για πρώτη φορά, δημιουργείται ενιαίος κανόνας απονομής εφάπαξ για όλους. Καταργείται ο ελάχιστος χρόνος ασφάλισης για θεμελίωση αυτοτελούς δικαιώματος εφάπαξ παροχής και προκρίνεται η ενιαία αντιμετώπιση όλων των ασφαλισμένων, ενώ απλοποιείται και η διαδικασία απονομής τής εν λόγω παροχής.

10. Καταργείται η υποχρέωση ασφάλισης για το μπλοκάκι στην περίπτωση που ο εργαζόμενος είναι ταυτόχρονα και μισθωτός. Η πλήρης απαλλαγή για τους παραλλήλως απασχολουμένους θα ισχύει για όσους καλύπτουν από τον μισθό τους την ελάχιστη εισφορά για σύνταξη και υγεία των 252 ευρώ.