Η Ιντλίμπ γεννά φόβους για νέο προσφυγικό ντόμινο

Χάρης Καρανίκας

Πριν από λίγες ημέρες εκπρόσωπος του ΟΗΕ έκανε λόγο για ενδεχόμενο δημιουργίας του μεγαλύτερου ως σήμερα κύματος προσφύγων λόγω των συγκρούσεων στην επαρχία της Ιντλίμπ στη Bορειοδυτική Συρία, όπου μαίνονται οι μάχες μεταξύ Τουρκίας και του συριακού στρατού που υποστηρίζεται από τις ρωσικές δυνάμεις.

«Μέσα σε μόλις 10 εβδομάδες, ξεκινώντας από την 1η Δεκεμβρίου, περίπου 690.000 άνθρωποι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους στην Ιντλίμπ και τις γύρω περιοχές» είπε ο Ντέιβιντ Σουάνσον από το Τμήμα Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του διεθνούς οργανισμού. «Αυτό, από την αρχική μας ανάλυση, συνιστά τον μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων που έχουν εκτοπιστεί κατά τη διάρκεια μίας και μόνο περιόδου, από την έναρξη της συριακής κρίσης πριν από εννέα χρόνια».

Στοίχημα επιβίωσης για τον Ερντογάν

Στις 12 Φεβρουαρίου, την επομένη των δηλώσεων του εκπροσώπου του ΟΗΕ, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από το βήμα της τουρκικής βουλής ανακοίνωσε ότι θα χτυπήσει τις δυνάμεις του Ασαντ εάν οι στρατιώτες του δεχθούν άλλες επιθέσεις – ήδη τις τελευταίες ημέρες είχαν σκοτωθεί τουλάχιστον 12 τούρκοι στρατιώτες – ενώ κατηγόρησε τη Ρωσία ως συνεργό στις «σφαγές» της Ιντλίμπ.

Οπως όλα δείχνουν, για τον Ερντογάν σήμερα η Ιντλίμπ είναι ένα στοίχημα που μπορεί να κρίνει την πολιτική του επιβίωση. Εκεί εκτιμάται ότι βρίσκονται περίπου 3-4 εκατομμύρια οι οποίοι δεν έχουν πού αλλού να πάνε παρά μόνο στην Τουρκία, σε περίπτωση που επικρατήσει το χάος. Πηγές προσκείμενες σε δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών ανέφεραν στο «Βήμα» ότι υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες, με την κλιμάκωση της κατάστασης στη Βορειοδυτική Συρία, να προκληθεί ντόμινο εφέ ανθρώπινων ροών από την Ιντλίμπ στην Τουρκία και από εκεί στην Ελλάδα. Ηδη στην αυλή του Ερντογάν υπάρχουν περισσότερα από 3,5 εκατομμύρια πρόσφυγες, ενώ το βάρος ενός με δύο εκατομμύρια ακόμα από την Ιντλίμπ εκτιμάται ότι θα προκαλέσει το άνοιγμα της κάνουλας προς τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Οι ίδιες πηγές πρόσθεσαν ότι ανάμεσα στις εν δυνάμει ροές από τη Βορειοδυτική Συρία ενδέχεται να περιλαμβάνεται και μεγάλος αριθμός τζιχαντιστών.

Την περασμένη Τετάρτη το βράδυ ο έλληνας υπουργός Αμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος συναντήθηκε με τον τούρκο ομόλογό του Χουλουσί Ακάρ στο περιθώριο των εργασιών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με πληροφορίες, στη 15λεπτη συζήτηση που είχαν τονίστηκε η ανάγκη των ανοικτών διαύλων επικοινωνίας, ο στρατιωτικός διάλογος για την οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης στο Αιγαίο αλλά και η επιθετική στάση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, κυρίως όσον αφορά τις έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ.

Λίγο πριν από τη συνάντησή του με τον έλληνα υπουργό, εμφανίστηκε στο Associated Press συνέντευξη του Ακάρ όπου εμφανιζόταν σε πλήρη ευθυγράμμιση με τη σκλήρυνση της στάσης Ερντογάν για το θέμα της Ιντλίμπ: «Σε περίπτωση οποιασδήποτε δράσης εναντίον τους (των τούρκων στρατιωτών), τους έχουν δοθεί οδηγίες να απαντήσουν ακόμη πιο δυναμικά» είπε ο Ακάρ. «Σε περίπτωση που συμβεί κάτι, θα υπάρξουν αντίποινα. Αναμένουμε από το καθεστώς να μην προβεί σε καμία ενέργεια υπό οποιεσδήποτε συνθήκες (…) Είπαμε ξανά και ξανά ότι δεν θα αποσύρουμε το προσωπικό μας, τους στρατιώτες από εκεί. Θα συνεχίσουν την αποστολή τους» πρόσθεσε.

Για «ρεκόρ» 9ετίας κάνει λόγο ο ΟΗΕ

Απευθυνόμενος στο τουρκικό κοινοβούλιο την Τετάρτη, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η χώρα του είναι αποφασισμένη να απωθήσει τις συριακές δυνάμεις πέρα από τουρκικά πόστα στην Ιντλίμπ ως τα τέλη Φεβρουαρίου.

Τα κύματα προσφύγων που δημιούργησαν οι μάχες από τις αρχές Δεκεμβρίου έκαναν τον ΟΗΕ να μιλάει για «ρεκόρ» 9ετίας, ενώ οι ενδείξεις προς το παρόν παραπέμπουν σε έντονη κλιμάκωση της κατάστασης μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Ερωτηθείσα σχετικά, η ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή ανέφερε ότι το άνοιγμα της στρόφιγγας προς την Ελλάδα είναι ένα από τα πλέον πιθανά σενάρια, το οποίο μάλιστα μπορεί να συμπέσει χρονικά και με την καλυτέρευση των καιρικών συνθηκών την άνοιξη και αφού έχουν γίνει πλήρως αισθητές οι ροές από τη Συρία προς την Τουρκία.

Οι δυνάμεις του Ασαντ κερδίζουν έδαφος

Η Αγκυρα ενισχύει τις δυνάμεις της στη Συρία. Την περασμένη Τετάρτη αναφέρθηκαν μετακινήσεις δεκάδων τεθωρακισμένων, κομάντος και στρατιωτών προς την περιοχή της Ιντλίμπ για να ενισχύσουν τις τουρκικές θέσεις στην περιοχή. Ομως, οι συριακές δυνάμεις ήδη φαίνεται να έχουν κερδίσει έδαφος, καθώς κατάφεραν να αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο του κρίσιμου αυτοκινητοδρόμου M5, ο οποίος συνδέει τις μεγάλες πόλεις της χώρας, για πρώτη φορά από το 2012.

Καζάνι που βράζει το πολιτικό σκηνικό στην Τουρκία

Πίσω από τη δημόσια ταύτιση του Ακάρ με τον Ερντογάν σε ένα ύψιστο εθνικής σημασίας για την Τουρκία θέμα κρύβεται ένα καζάνι που βράζει. Οπως διεμήνυσε ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή στο «Βήμα», υπάρχουν βάσιμες πληροφορίες ότι ο Ακάρ εμφανίζεται ιδιαίτερα ενοχλημένος από την οικογενειοκρατία που εφαρμόζει ο Ερντογάν στην κυβέρνηση και ιδιαίτερα η δύναμη που έχει αποκτήσει ο γαμπρός του, υπουργός Οικονομικών Μπεράτ Αλμπαϊράκ, ο οποίος έχει παντρευτεί τη μεγάλη κόρη του τούρκου προέδρου, Εσρα.

Από τον κύκλο των περίπου 20 ατόμων που θεωρούνται οι άνθρωποι εμπιστοσύνης του Ερντογάν, ο Αλμπαϊράκ είναι αυτός που κερδίζει τον ρόλο του συμβούλου για κάθε σημαντική απόφαση. Και ο «γαμπρός» από την πλευρά του κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες ώστε να εξασφαλίσει ότι τα μέλη του κόμματος και κυρίως οι υπουργοί γνωρίζουν την ιδιαίτερα στενή σχέση του με τον πρόεδρο, ότι μοιράζεται ακόμη και την προεδρική λιμουζίνα ή ότι στη μέση ενός Υπουργικού Συμβουλίου μπορεί να σταματήσει η συζήτηση και να ξεκινήσει κουβέντα μεταξύ γαμπρού – πεθερού για τις γυναίκες και τα παιδιά τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ενόχληση του Ακάρ βρίσκει ευήκοα ώτα και σε άλλα στελέχη του AKP, τα οποία δεν κρύβουν τη δυσανασχέτησή τους στο ξένο πολιτικό σώμα του Αλμπαϊράκ, θεωρώντας τον «βαρίδι για την παράταξη του AKP».

Οπως σχολίασε η ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή, οι εσωτερικές τριβές με μεγάλα στελέχη στο ίδιο του το κόμμα σε συνδυασμό με τη χαοτική κατάσταση στην Ιντλίμπ και τη δυναμική νέων ροών από τη Συρία, δημιουργούν ένα εκρηκτικό κλίμα εντός της πολιτικής σκηνής στην Τουρκία, το οποίο σύντομα θα κληθεί να διαχειριστεί ο Ερντογάν.