Η τρομοκρατική – όπως τη χαρακτηρίζουν οι γερμανικές αρχές – επίθεση στη Χανάου στη Γερμανία, ήρθε να θυμίσει ότι το τελευταίο διάστημα πληθαίνουν οι ενδείξεις για μια ένταση της ακροδεξιάς βίας και τρομοκρατίας στην Ευρώπη.

Ο φερόμενος ως δράστης της επίθεσης στη Χανάου, μια πόλη κοντά στη Φρανκφούρτη, είχε γράψει και ένα μανιφέστο γεμάτο θεωρίες συνωμοσίες και ρατσιστικές θέσεις. Δεν ήταν, όμως το πρώτο σχετικό περιστατικό στη Γερμανία.

Τον περασμένο Οκτώβριο ένας ένοπλος ακροδεξιός, έχοντας στο κεφάλι μια κάμερα για ζωντανή αναμετάδοση, προσπάθησε να επιτεθεί σε εβραϊκή συναγωγή στη Χάλλε. Επειδή βρήκε τις πόρτες κλειστές επιτέθηκε σε περαστικούς και παρακείμενα μαγαζιά. Η μορφή της ρατσιστικής και αντισημιτικής επίθεσης θύμιζε την ανάλογη επίθεση στο Κράιστερτς της Νέας Ζηλανδίας όπου ένας πάνοπλος ακροδεξιός επιτέθηκε σε τζαμί δολοφονώντας 51 ανθρώπους.

Στην ίδια τη Γερμανία είχαμε και άλλες επιθέσεις. Το καλοκαίρι μια πολιτικός του αριστερού κόμματος Die Linke , μέλος του δημοτικού συμβουλίου της πόλης Τσιτάου στη Σαξονία έγινε στόχος επίθεσης με εκρηκτικό μηχανισμό, θυμίζοντας μια ανάλογη επίθεση το 2015 ενάντια σε ένα τοπικό στέλεχος της Die Linke στην Φράιταλ πάλι στη Σαξονία.

Τον περασμένο Ιούνιο ένα τοπικό στέλεχος της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης, του κόμματος της Άνγκελα Μέρκελ, δολοφονήθηκε στην Έση και ένας άντρας με ακροδεξιές διασυνδέσεις ομολόγησε αρχικά την επίθεση, αλλά μετά ανακάλεσε την ομολογία του.

Μάλιστα, την Παρασκευή 14 Φεβρουαρίου δώδεκα άντρες, ένας εκ των οποίων μάλιστα αστυνομικός υπάλληλος, συνελήφθησαν και κατηγορούνται από τις γερμανικές αρχές ότι είχαν διαμορφώσει μια τρομοκρατική οργάνωση που ετοίμαζε επιθέσεις σε πολιτικούς, αιτούντες άσυλο και μουσουλμάνους.

Δεν ήταν λίγοι εκείνοι που είδαν την ανακοίνωση με ανακούφιση, καθώς διαφορετικά υπήρχε ο κίνδυνος μιας δράσης ανάλογης με της νεοναζιστικής οργάνωσης NSU (Nationalsozialistischer Untergrund) που ευθύνεται για δέκα δολοφονίες, ανάμεσα στο 2000 και το 2007, κυρίως μεταναστών, ανάμεσά τους και έλληνα Θεόδωρου Βουλγαρίδη το 2005, 43 απόπειρες, 3 βομβιστικές επιθέσεις και 15 ένοπλες ληστείες. Η δίκη των μελών της οργάνωσης ολοκληρώθηκε το 2018 με καταδικαστικές αποφάσεις.

Η ακροδεξιά βία έχει αρκετό βάθος στη Γερμανία. Ανάμεσα στο 1990 και το 2018 οι ομοσπονδιακές αρχές κατέγραψαν 83 ανθρώπους που σκοτώθηκαν εξαιτίας ακροδεξιάς βίας, Μάλιστα, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις υποστηρίζουν ότι ο πραγματικός αριθμός είναι 169, με τη διαφορά να αποδίδεται σε διαφορετικό τρόπο καταγραφής των εγκλημάτων με ρατσιστικό κίνητρο.

Πάντως ερευνητές επιμένουν ότι όσο υπάρχει μια τάση να μην χαρακτηρίζονται ως «τρομοκρατικές» όλες οι βίαιες ακροδεξιές επιθέσεις, υπάρχει ο κίνδυνος να μην αποθαρρύνονται αρκετά οι επίδοξοι δράστες αφού θεωρούν ότι θα αποφύγουν τις αυστηρότερες ποινές των αντιτρομοκρατικών νομοθεσιών.

Πάντως έχει ενδιαφέρον ότι στην περίοδο της κορύφωσης της άφιξης προσφύγων στη Γερμανία, το 2014-2015 καταγράφηκε μια πολύ μεγάλη αύξηση ακροδεξιών επιθέσεων με εκρηκτικά και ακόμη μεγαλύτερη αύξηση των εμπρησμών με ακροδεξιά και ρατσιστικά κίνητρα, με τα σχετικά περιστατικά να φτάνουν το 2016 τα 113 μια αύξηση 540% εάν τα συγκρίνουμε με το 2014.

Οι διεθνείς διαστάσεις του προβλήματος

Το τελευταίο διάστημα επιθέσεις με σαφώς ακροδεξιό στίγμα έχουν καταγραφεί σε αρκετές χώρες, πέραν του μακελειού της Νέας Ζηλανδίας. Τον Οκτώβριο του 2018 ένας ακροδεξιός επιτέθηκε στη συναγωγή «Το Δέντρο της Ζωής» στο Πίτσμπουργκ των ΗΠΑ σκοτώνοντας 11 ανθρώπους. Το Νοέμβριο του 2018 ένας ακροδεξιός συνελήφθη στην Ισπανία γιατί σχεδίαζε τη δολοφονία του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ με αφορμή την απόφαση της ισπανικής κυβέρνησης να μεταφέρει τα οστά του δικτάτορα Φράνκο σε άλλο σημείο.

Τον ίδιο μήνα ακροδεξιοί συνελήφθησαν στο Παρίσι κατηγορούμενοι ότι σχεδίαζαν την δολοφονία του προέδρου Μακρόν. Είχε προηγηθεί το 2016 η δολοφονία της βουλευτού του βρετανικού Εργατικού Κόμματος Τζο Κοξ από έναν ακροδεξιό.

Οι στατιστικές επίσης αποκαλύπτουν την έκταση της ακροδεξιάς βίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες ανάμεσα στο 2010 και το 2017 από τα 263 περιστατικό εγχώριας τρομοκρατίας το ένα τρίτο, 92 σε απόλυτους αριθμούς, αφορούσαν ακροδεξιούς δράστες. Οι ευρωπαϊκές στατιστικές είναι διαφορετικές, όμως εν μέρει οφείλεται και στο ότι δεν καταγράφονται οι πράξεις ακροδεξιάς βίας πάντα ως «τρομοκρατικές».

Αντίστοιχα, στην Ελλάδα τα προηγούμενα χρόνια είχαμε τη βίαιη και εγκληματική δράση της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής, η δίκη της οποίας πλησιάζει προς το τέλος της.

Η άνοδος της ακροδεξιάς και η βία

Η ακροδεξιά βία δεν αφορά κάποιες απομονωμένες περιπτώσεις. Η εμφάνισή της σχετίζεται με μια συνολικότερη πολιτική άνοδο της ακροδεξιάς, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την άνοδο της ακροδεξιάς «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» που προκαλεί συνολικότερους κραδασμούς στο γερμανικό πολιτικό σύστημα.

Το ανησυχητικό είναι ότι η προσπάθεια των περισσότερων σχηματισμών της ακροδεξιάς στην Ευρώπη να προβάλλουν την εικόνα ότι κατά βάση είναι δεξιά συντηρητικά mainstream κόμματα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την ρητορική και δράση του Εθνικού Συναγερμού (τέως Εθνικού Μετώπου) της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία, δεν αναιρεί τον τρόπο που η επιστροφή της ακροδεξιάς ιδεολογίας στην πολιτική συζήτηση τροφοδοτεί και την εμφάνιση κρουσμάτων ακροδεξιάς βίας.

Και αυτό γιατί όσο περισσότερο «νομιμοποιούνται» στη δημόσια σφαίρα οι απόψεις της ακροδεξιάς, στοιχείο στο οποίο συντείνει και η τάση αρκετών «συστημικών» κομμάτων στην Ευρώπη να υιοθετούν πλευρές της ακροδεξιάς ατζέντας (με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τις αντιπροσφυγικές και αντιμεταναστευτικές πολιτικές), τόσο περισσότερο αυξάνεται οι πιθανότητα να υπάρχουν τα άτομα ή οι ομάδες που θα θελήσουν «να κάνουν κάτι παραπάνω» και να «περάσουν στη δράση», ενισχύοντας τον φαύλο κύκλο της ακροδεξιάς βίας και τρομοκρατίας.

Headlines