Το απρόβλεπτο ως νέα εξουσία

Αυτό που χαρακτηρίζει την πορεία του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ έχει να κάνει κυρίως με το πόσο απρόβλεπτος είναι, σε όλα τα επίπεδα. Για την ακρίβεια, είναι ο ορισμός του απρόβλεπτου. Προσέξτε: από παίκτης ριάλιτι και υπερδανεισμένος μεγαλοεπιχειρηματίας κατάφερε να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ.

Αλλά κι ως ένοικος του Λευκού Οίκου αυτό που σίγουρα κατάφερε ήταν να ξαφνιάζει με τις αποφάσεις του. Τόσο ως προς το περιεχόμενό τους όσο και ως προς τον τρόπο που τις λαμβάνει. Θυμίζουμε, για παράδειγμα, ότι, όπως ο ίδιος είπε, παίζοντας γκολφ έδωσε την εντολή για τη δολοφονία του ιρανού στρατηγού Σουλεϊμανί. Το θεωρείτε επικίνδυνο;

Περιμένετε. Γιατί το θέμα είναι ότι σήμερα, βλέποντας κανείς πώς διαμορφώνονται οι ισορροπίες παγκοσμίως, το να είσαι απρόβλεπτος αρχηγός είναι η αληθινή εξουσία. Τουλάχιστον αυτό πιστεύουν οι απρόβλεπτοι σαν τον Τραμπ, γεγονός που κάνει τα πράγματα ακόμα πιο περίπλοκα. Για όλους τους υπόλοιπους, αλλά κυρίως για τους Αμερικανούς και ειδικότερα, τώρα τελευταία, για τους Δημοκρατικούς.

Παρακολουθώντας κανείς τις προκριματικές εκλογές τους, αντιλαμβάνεται το πόσο ο χαρακτήρας του προέδρου είναι αυτός που στην πραγματικότητα δυσκολεύει την αντιπολίτευση στις ΗΠΑ ακόμα και να οργανωθεί, στοιχειωδώς, για να τον κερδίσει στις εκλογές. Η δυσκολία τού να επιλεγεί ο σωστός αντίπαλος είναι μια περίτρανη απόδειξη. Τις τελευταίες ημέρες δημιουργείται η εντύπωση ότι επικρατεί η αντίληψη «πάμε με κάποιον, οποιονδήποτε, αφού ούτως ή άλλως θα χάσουμε».

Σας θυμίζει κάτι το όλο παραπάνω σκηνικό; Σε σαφώς λιγότερο δημοκρατικό περιβάλλον, αλλά σχεδόν το ίδιο απρόβλεπτο, τον Ερντογάν. Ο τούρκος πρόεδρος κινείται σε πολλαπλά επίπεδα, σχεδόν στα όρια της παράνοιας, για να φτιάξει τη «μεγάλη Τουρκία» που έχει στο μυαλό του. Και κάθε μέρα οι αποφάσεις του ξαφνιάζουν ακόμα και τους ίδιους τους υπουργούς του.

Η μέθοδος αυτή φαίνεται να «σπάει» σχεδόν όλους τους κανόνες πολιτικής που γνωρίζαμε ως τώρα. Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα ουσίας είναι πως κατά βάθος συνιστά απειλή ακόμα και για τη δημοκρατία. Στην περίπτωση της Τουρκίας, όμως, συνιστά και κάτι ακόμα. Μια μόνιμη απειλή «ατυχήματος» με τους γείτονές της, που επίσης καλούνται να πληρώσουν το τίμημα του απρόβλεπτου αρχηγού.