Τα δύο σενάρια για πρόωρες εκλογές

O ανασχηματισμός, η υποτίμηση και οι… εκλογές δεν προαναγγέλλονται ποτέ. Αυτό είναι το βασικό πολιτικό δόγμα που ισχύει σχεδόν σε όλες τις χώρες. Η Ελλάδα, πάντως ίσως είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο όπου όλοι συζητούν για εκλογές, αμέσως μόλις… κλείνουν οι κάλπες.

Κάπως έτσι έγινε και τη νύχτα της 7^ης Ιουλίου, όταν η ΝΔ νίκησε καθαρά τον ΣΥΡΙΖΑ και πέτυχε αυτοδυναμία. Ωστόσο, το εκλογικό σύστημα που φρόντισε να ψηφίσει η απελθούσα κυβέρνηση, αποτελεί το «αγκάθι» για τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Οποτε κι αν γίνουν οι επόμενες εκλογές αυτές θα είμαι με ένα σύστημα αναλογικότερο που επί της ουσίας αποκλείει αυτοδυναμία ενός κόμματος.

Επομένως, μιας και είναι δύσκολη η συμμαχία ΝΔ με ΣΥΡΙΖΑ τότε θα οδηγηθούμε σε νέες εκλογές με το σύστημα που ψήφισε η σημερινή κυβέρνηση και με το κλιμακωτό μπόνους.

Με αυτά τα δεδομένα έχουν ήδη φουντώσει τα σενάρια για πρόωρες εκλογές, με τον Μητσοτάκη να «τραβάει» αυτό το χαρτί προκειμένου να πάει σε διπλές κάλπες πιστεύοντας ότι έτσι θα «ακυρώσει» το εκλογικό σύστημα του ΣΥΡΙΖΑ και θα οδηγήσει τον Τσίπρα σε πολιτική αποστρατεία, μετά από 5 συνεχείς ήττες.

Διέψευσε ο Μητσοτάκης

Το ρεπορτάζ των «ΝΕΩΝ» του Σαββατοκύριακου και της Ελένης Ευαγγελοδήμου άναψε φωτιές και ο πρωθυπουργός έσπευσε να τις σβήσει. Συγκεκριμένα ο Κ. Μητσοτάκης δήλωσε: «Μέσα σε επτά μήνες η χώρα πέτυχε όσα δεν μπορούσαν να συμβούν εννέα χρόνια. Η κυβέρνηση έδειξε ότι θέλει και μπορεί να βάλει την Ελλάδα μπροστά. Κάποιοι φαίνεται να επενδύουν στις επιτυχίες μας και θέλουν γρήγορες εκλογές, επειδή απολαμβάνουμε ευρείας στήριξης από τους πολίτες και για να τελειώνουμε με τους πολιτικούς μας αντιπάλους. Κάνουν μεγάλο λάθος. Είμαστε ισχυροί και θα γίνουμε ισχυρότεροι. Πιστεύουμε στο πρόγραμμά μας και η εφαρμογή του θα πείσει ακόμη περισσότερους Έλληνες ότι αξίζουμε να κυβερνήσουμε ξανά. Αλλά αυτό θα γίνει στο τέλος της τετραετίας, γιατί δεν μας εξέλεξαν για να κάνουμε τακτικισμούς. Μας εξέλεξαν για να φέρουμε αποτέλεσμα και θα φέρουμε. Ο κ. Τσίπρας θα πρέπει να περιμένει πολύ μέχρι να ηττηθεί ξανά. Δεν είμαστε εδώ για να αποστρατεύουμε τους πολιτικούς μας αντιπάλους, αλλά τα προβλήματα της χώρας» διεμήνυσε ο πρωθυπουργός.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ στα «ΝΕΑ Σαββατοκύριακο» υπάρχουν δύο σενάρια. Συγκεκριμένα:

Σε παρασκηνιακό επίπεδο ψιθυρίζονται ημερομηνίες, ξεδιπλώνονται σενάρια, διατυπώνονται εκτιμήσεις, διαμορφώνονται ισορροπίες και προσμετρώνται κέρδη και μειονεκτήματα, που μπαινοβγαίνουν στη ζυγαριά ανάλογα με τις εξελίξεις στο πολιτικό πεδίο. Στο προσκήνιο του Μαξίμου, διά στόματος και του Πρωθυπουργού, κυριαρχεί αποκλειστικά η φράση «εξάντληση της τετραετίας». Ωστόσο τα εκλογικά διλήμματα υπάρχουν για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, όπως και σχετικές ανησυχίες στα κυβερνητικά στελέχη και στα «γαλάζια» γραφεία της Πειραιώς. Συγκεκριμένες σκέψεις νεοδημοκρατών φαίνεται πως παίρνουν μορφή εισηγήσεων προς το πρωθυπουργικό γραφείο ήδη από τη συμπλήρωση του πρώτου επταμήνου διακυβέρνησης, μετά την ψήφιση του νέου εκλογικού νόμου και με φόντο την απλή αναλογική με την οποία θα στηθούν οι επόμενες κάλπες.

Στην εκλογική εξίσωση προστίθενται πλέον και ενδεχόμενες ραγδαίες εξελίξεις στην υπόθεση της Novartis, με αυξανόμενες ευθείες αναφορές στον Αλέξη Τσίπρα από κυβερνητικά στελέχη. Ανεβάζοντας τους τόνους, από την κυβέρνηση «βλέπουν» σε πανικό τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, θεωρώντας ότι επέλεξε να μπει στο κέντρο των εξελίξεων της Προανακριτικής Επιτροπής. Πάντως εκτός παραμικρής επεξεργασίας για τα γαλάζια στελέχη μοιάζει να είναι μόνο ένα ενδεχόμενο: η εκλογική κινητικότητα μέσα στο επόμενο τετράμηνο, προτού σβήσει το πρωθυπουργικό «κεράκι» για τον έναν χρόνο από τη νίκη της 7ης Ιουλίου έναντι του ΣΥΡΙΖΑ. Με άλλα λόγια, κανείς δεν βρίσκει λόγο να μιλάει για παραίτηση της κυβέρνησης και πρόωρη εκλογική αναμέτρηση με υπηρεσιακή.

Ελευθερία κινήσεων

Αντιθέτως, το ερχόμενο καλοκαίρι σηματοδοτεί αντικειμενικά μεγαλύτερη πρωθυπουργική ελευθερία κινήσεων. Ηδη πολλοί προσπαθούν να διαβάσουν τις προθέσεις του Μητσοτάκη, εστιάζοντας σε δύο περιόδους, στο φθινόπωρο του 2020 και στο καλοκαίρι του 2021, όσο και αν ο Πρωθυπουργός και οι συνεργάτες του δεν δείχνουν διάθεση να… ενδώσουν. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μητσοτάκης επιχειρεί να χαμηλώνει τις φωνές περί πρόωρης προσφυγής σε κάλπη, βγάζοντας εκτός κάδρου κάθε σεναριολογία και ζητώντας από τα στελέχη του να προσηλωθούν στους κυβερνητικούς στόχους. Δεν αποκλείεται να ενταθούν αυτά τα μηνύματα τις επόμενες μέρες. «Εκλογές στο τέλος της τετραετίας. Τότε η κυβέρνηση θα είναι έτοιμη να προχωρήσει στην υλοποίηση του σχεδίου της επόμενης τετραετίας» ήταν το πιο πρόσφατο ευθύ μήνυμά του από τα κεντρικά της ΝΔ, όταν ζητούσε ενεργοποίηση του κομματικού μηχανισμού ώστε οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες να μεταφέρονται αποτελεσματικά «από το κέντρο μέχρι το τελευταίο σπίτι, μέχρι τον τελευταίο χώρο δουλειάς».

Για πολλούς το στίγμα θα δώσει ο ανασχηματισμός. Ο χρόνος των αποφάσεων και, πολύ περισσότερο, το εύρος των αλλαγών σε πρόσωπα και ρόλους θα δείξουν πολλά για τη συνέχεια, εκτιμούν όλες οι πλευρές. Τις συζητήσεις για τυχόν έκτακτες αλλαγές έχει ξεσηκώσει σε μεγάλο βαθμό η διαδικασία αξιολόγησης που θα «τρέχει» υπό τον Πρωθυπουργό ως το τέλος του μήνα.

Ενα ένα τα κυβερνητικά στελέχη σπεύδουν τις τελευταίες εβδομάδες στο Μαξίμου για να παρουσιάσουν πεπραγμένα, ακούγοντας πρωθυπουργικά «ευχαριστώ» ή και «συγχαρητήρια», που σίγουρα δεν τους καθησυχάζουν όλους. Η αλήθεια είναι ότι ενδεχόμενος δομικού τύπου μίνι ανασχηματισμός για διορθώσεις επιμέρους αστοχιών και για την επιτάχυνση στην παραγωγή έργου δύσκολα θα δικαιολογούσε στρατηγικά προθέσεις για προκήρυξη εκλογών σε πολύ μεταγενέστερο στάδιο. Μάλλον θα κινητοποιούσε περισσότερο όσους έχουν στο μυαλό τους εκλογικό σενάριο με τον… κωδικό 2020.

Φθινόπωρο 2020

Ο εκλογικός αιφνιδιασμός του Αλέξη Τσίπρα και η νέα ήττα του ΣΥΡΙΖΑ – ο οποίος για τη ΝΔ αναζητεί ακόμη σαστισμένος τον βηματισμό του – είναι οι αιχμές στην πρόταση για κάλπες τον Σεπτέμβριο ή τον Οκτώβριο του 2020, μετά τη εμφάνιση στη ΔΕΘ. Ακόμα και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης χτυπά σχετικό καμπανάκι στα δικά του στελέχη του, την ώρα που η ΝΔ εκμεταλλεύεται την πολιτική υπεροχή της και τη θετική ανταπόκριση της κοινωνίας, όπως καταγράφουν και οι δημοσκοπήσεις.

Η κυβερνητική ζυγαριά με τα πλεονεκτήματα γέρνει όχι μόνο λόγω της έλλειψης φθοράς για το Μαξίμου αλλά και επειδή ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα μπορούσε να «κάψει» πολύ νωρίς την απλή αναλογική, εκμεταλλευόμενος τη θετική περίοδο για να στήσει τις διπλές – όπως έχει τονίσει – κάλπες. Ηδη ο Πρωθυπουργός έχει φροντίσει να μην υπάρχουν εκκρεμότητες σε κρίσιμες θεσμικές διαδικασίες, ενώ η θέλησή του για ανανέωση και διεύρυνση της ΝΔ έχει αποτυπωθεί στις μέχρι στιγμής επιλογές του. Συγκεκριμένα, σε αποφάσεις του για ανάδειξη εξωκοινοβουλευτικών, προσώπων της Κεντροαριστεράς ή άφθαρτων γαλάζιων στελεχών.

Και βέβαια μήνυμα για περαιτέρω… αποστάσεις από το παλαιό πολιτικό προσωπικό θα μπορούσε να δοθεί, σχολιάζουν αναλυτές, μέσα από εκλογές με λίστα εντός 18μήνου από τις προηγούμενες.

Ταυτόχρονα δεν περνούν απαρατήρητα τα ρίσκα που καραδοκούν σε έναν αιφνιδιασμό με διπλές κάλπες. Δεν είναι μόνο η αβεβαιότητα της αντίδρασης των ψηφοφόρων και το αν η ΝΔ θα κατάφερνε να διατηρήσει τη σημερινή κοινοβουλευτική ισχύ της. Είναι και η ανάγκη μιας καλά δομημένης επιχειρηματολογίας στο γιατί μια αυτοδύναμη κυβέρνηση να διεκδικούσε τόσο γρήγορα τη λαϊκή ετυμηγορία όταν εξαρχής έχει σηκώσει σημαία αξιοπιστίας και προσήλωσης στις θεσμικές διαδικασίες αλλά και διαμηνύει ότι μέλημά της είναι οι «θετικές ειδήσεις» προς την κοινωνία και όχι η τύχη της αντιπολίτευσης.

Καλοκαίρι 2021

Το δεύτερο σενάριο που έχει μπει στη ζυγαριά, με τα δικά του υπέρ και κατά, αφορά το 2021, το έτος-σύμβολο «αλλαγής σελίδας» κατά τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Στην κυβέρνηση εκτιμούν ότι μέχρι το καλοκαίρι του επόμενου χρόνου θα αρχίσει να φέρνει αποτέλεσμα για τα νοικοκυριά μια σειρά από καλά μαντάτα στην οικονομία.

Το πρωθυπουργικό επιτελείο ετοιμάζεται ήδη για το πρώτο επίσημο αίτημα σε επίπεδο Eurogroup σχετικά με τον κεντρικό στόχο του για μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων ώστε να απελευθερωθεί το συντομότερο ο δημοσιονομικός χώρος για φοροελαφρύνσεις σε όσους σήκωσαν το βάρος στα χρόνια της κρίσης.

Για την ώρα, υπάρχουν το σχέδιο, η προετοιμασία, οι δηλώσεις αποφασιστικότητας της κυβέρνησης και οι εκτιμήσεις της. Ωστόσο αυτό το διαφαινόμενο «υπέρ» με βάση εισηγήσεις για νέες εκλογές στο μέσο της διακυβέρνησης, δηλαδή το καλοκαίρι του 2021, θα μπορούσε αυτομάτως να γίνει το μεγαλύτερο «κατά».

Και αυτό εφόσον οι μεταρρυθμίσεις επιβραδυνθούν, οι στοχεύσεις δεν επιτευχθούν εγκαίρως και τελικά η… σελίδα γυρίζει με χαμηλότερο από τον προσδοκώμενο ρυθμό. Στην περίπτωση του 2021 είναι βέβαιο ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα κέρδιζε το περίφημο «2+4» (χρόνια διακυβέρνησης) εφόσον ενεργοποιούσε το «όπλο» των πρόωρων εκλογών και έβγαινε αυτοδύναμος από τη δεύτερη κάλπη με την ενισχυμένη αναλογική. Επιπλέον διαπιστώνεται εύκολα ότι η κυβερνητική φθορά δεν έχει το ίδιο βάθος στη διετία και στην τετραετία, ωστόσο και σε αυτή την περίπτωση ο μόνος που έχει την ευχέρεια, όποτε θελήσει, να προκηρύξει πρόωρες εκλογές γνωρίζει ότι θα καλούνταν προφανώς να αιτιολογήσει επαρκώς τις αποφάσεις του.