Ερευνα: Το χρηματοοικονομικό άγχος χτυπά τους εργαζόμενους

Το χρηματοοικονομικό άγχος (financialstress) αποτελεί ένα νέο μείζον πρόβλημα για τις επιχειρήσεις που επιφέρει και πολύ μεγάλο οικονομικό κόστος. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι το 48% του εργατικού δυναμικού στις ΗΠΑ επηρεάζεται αρνητικά από το χρηματοοικονομικό άγχος.

Το άγχος αυτό μεταφέρεται πολύ συχνά στον χώρο εργασίας και όπως είναι φυσικό επηρεάζει την παραγωγικότητα, αλλά και την τελική επίδοση των επιχειρήσεων στις οποίες εργάζονται. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ιδίων μελετών το άμεσο αποτέλεσμα του χρηματοοικονομικού άγχους ετησίως για τις επιχειρήσεις στις ΗΠΑ υπολογίζεται περίπου στα 500 δις. δολάρια.

Σύμφωνα με ανάλυση που περιέχεται στην τριμηνιαία ενημερωτική έκδοση του INTERAMERICAN RESEARCHCENTER και την οποία συνέγραψαν ο καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιώς, Επιστημονικός Υπεύθυνος, Interamerican Research Center, Νικόλαος Φίλιππας και ο Χρήστος Αβδούλας, ερευνητής του κέντρου, οι αρνητικές επιπτώσεις του χρηματοοικονομικού άγχους είναι από τις σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι Διευθύνσεις του Ανθρώπινου δυναμικού αφορά την ευημερία των εργαζομένων στον χώρο εργασίας τους (employees wellbeing).

«Το χρηματοοικονομικό άγχος (financial stress) έχει να κάνει με τα προβλήματα που προέρχονται από την σωστή διαχείριση των χρημάτων μας και θα μπορούσε να ορισθεί σαν η δυσκολία που προέρχεται από την δυνατότητα της κάλυψης των βασικών χρηματοοικονομικών μας υποχρεώσεων. Το χρηματοοικονομικό άγχος μπορεί να επηρεάσει πολύ περισσότερο από ότι νομίζουμε πολλές από τις πτυχές της προσωπικής, οικογενειακής αλλά και επαγγελματικής μας ζωής. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της προαναφερθείσας έρευνας οι άμεσες επιπτώσεις του χρηματοοικονομικού άγχους στις αμερικανικές επιχειρήσεις υπολογίζεται σε ετήσια βάση στο αστρονομικό ποσό των 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων» αναφέρεται στην ανάλυσή τους.

Σύμφωνα με τα εξαιρετικά ενδιαφέροντα ευρήματα της έρευνας η έλλειψη επαρκών αποταμιεύσεων για την κάλυψη των εκτάκτων εξόδων, η αδυναμία να βγουν στην σύνταξη όποτε αυτοί το επιθυμούν, η αδυναμία πληρωμής των μηνιαίων σταθερών οικογενειακών εξόδων τους, και η αδυναμία πληρωμής και διαχείρισης των χρεών τους (δάνεια, πιστωτικές κάρτες) αποτελούν τους κύριους παράγοντες ανησυχίας των εργαζομένων. Σε δεύτερη μοίρα έρχεται ο κίνδυνος απόλυσης, ο κίνδυνος περιουσίας και η αδυναμία πληρωμής διδάκτρων του κολλεγίου για το παιδί τους κ.α.

Η ηλικία

Αντίθετα με το φύλο, η ηλικία φαίνεται να αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα ανησυχίας αφού η κακή διαχείριση των χρημάτων από τις προηγούμενες γενεές έχει προκαλέσει σοβαρές διαγενεακές εισοδηματικές διαφορές και ευκαιρίες. Κοντά στα 2/3 των millenians (άτομα που γεννήθηκαν μεταξύ του 1980 και του 1994) αισθάνονται ότι βρίσκονται σε χειρότερη χρηματοοικονομική θέση σε σχέση με τους γονείς τους.

Η υπερχρέωση, οι επιπτώσεις της χρηματοοικονομικής κρίσης και οι ταχύτατες τεχνολογικές εξελίξεις έχουν δημιουργήσει σημαντικά οικονομικά και ψυχολογικά προβλήματα στις νεότερες γενεές. Αντίθετα τα άτομα με ηλικία πάνω των 55 όπου βίωσαν μια περίοδο έστω και πλασματικής ευμάρειας αισθάνονται μειωμένα επίπεδα χρηματοοικονομικού άγχους. Η ηλικιακή ομάδα 16-34 ετών έχει το μεγαλύτερο επίπεδο χρηματοοικονομικού άγχους πράγμα που δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη μια και οι γενιές αυτές (Millennials, Gen-Z τα άτομα που γεννήθηκαν μεταξύ 1995-2015) επηρεάστηκαν περισσότερο από τις επιπτώσεις της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι επιπτώσεις του χρηματοοικονομικού άγχους στην υγεία και την ποιότητα ζωής των εργαζομένων. Από την έρευνα προκύπτει ότι οι εργαζόμενοι που ανησυχούν για την χρηματοοικονομική τους κατάσταση είναι 8,1 φορές περισσότερο πιθανόν να παρουσιάζουν προβλήματα στην διάρκεια του ύπνου τους, 5,8 φορές πιο πιθανό να μην ολοκληρώνουν τις καθημερινές τους επαγγελματικές υποχρεώσεις, 4,3 φορές πιο πιθανό να παρουσιάζουν προβληματικές σχέσεις με τους συναδέλφους τους και 2.2 φορές πιο πιθανό να ψάχνουν για θέση εργασίας αλλού. Επιπρόσθετα είναι 4.0 φορές περισσότερο πιθανόν να αισθανθούν κατάθλιψη και 3,4 φορές πιο πιθανό να πάθουν κρίσεις πανικού και να κάνουν αυτοκτονικές σκέψεις.

Σχετική πρόσφατη έρευνα του HarvardKennedy School, διαπίστωσε ότι οι εργαζόμενοι με έμμισθη σχέση δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τις ανησυχίες τους σχετικά με χρηματοοικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Υπολογίζεται ότι περνούν πάνω από τρεις ώρες την εβδομάδα σκεπτόμενοι τα προσωπικά τους οικονομικά προβλήματα στον χώρο εργασίας τους χάνοντας σχεδόν ένα μήνα παραγωγικού χρόνου (23-31 ημέρες ετησίως). Η χαμένη αυτή παραγωγικότητα αντιπροσωπεύει περίπου το 11% έως 14% των δαπανών μισθοδοσίας ανά εργαζόμενο ετησίως, κοστίζοντας στις επιχειρήσεις που δεν παρέχουν προγράμματα χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης η προγράμματα ευημερίας στους εργαζομένους τους 500 δις δολάρια ή αλλιώς το 2,5% του αμερικανικού ΑΕΠ.

Εκρηκτικό μείγμα

Η υπερχρέωση των νοικοκυριών, οι υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτές, οι επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η στασιμότητα των οικονομιών της Δύσης και τα δημοσιονομικά προβλήματα που αυτές αντιμετωπίζουν, το δημογραφικό και η εντυπωσιακή αύξηση του προσδόκιμου ζωής δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ προβλημάτων που επηρεάζουν τους εργαζόμενους αρνητικά.

Σε αυτά πρέπει να προστεθεί ο παράγοντας της τεχνολογίας και της εισόδου των robots σε όλες τις βιομηχανίες ανατρέποντας τις παραδοσιακές σχέσεις εργαζομένων/επιχειρήσεων προκαλώντας μια μεγάλη αβεβαιότητα και άγχος για το μέλλον τους στην αγορά εργασίας. Όλα αυτά τα προβλήματα μεταφέρονται στον χώρο δουλειάς με σημαντικά αρνητικές επιπτώσεις στην παραγωγικότητα της επιχείρησης.

Στον τομέα αυτό οι διοικήσεις ανθρώπινου δυναμικού μπορούν και πρέπει να παρέμβουν μειώνοντας την αβεβαιότητα των εργαζομένων και προωθώντας την ευημερία στον χώρο εργασίας τους η οποία θα αυξήσει την πιστότητα τους και την παραγωγικότητα τους με αμοιβαίο όφελος για όλους τους stakeholders.

Μία επιπρόσθετη δράση που έχουν αναλάβει ορισμένες εταιρίες στο εξωτερικό είναι η εκπαίδευση των εργαζομένων στην σωστή διαχείριση των χρημάτων τους, όπου προτείνονται συγκεκριμένες δράσεις και εντοπίζονται τα πιο σοβαρά συμπεριφορικά και γνωστικά επενδυτικά λάθη. Tα εκπαιδευτικά αυτά σεμινάρια έχουν να κάνουν με αυτό το ανερχόμενο κομμάτι της Xρηματοοικονομικής το οποίο ονομάζεται Personal Finance.