Οι 6 κίνδυνοι για την οικονομία από την «επέλαση» του κοροναϊού

Του Κώστα Αντωνάκου

Εξι εστίες κινδύνου στην πραγματική οικονομία δημιουργεί η εξάπλωση του κορωνοϊού που ήδη έχει προκαλέσει αναταραχές στις διεθνείς χρηματαγορές και εγείρει φόβους για σπιράλ ύφεσης.

Ο μεγάλος φόβος είναι η μετάσταση του ιού σε νευραλγικούς κλάδους της οικονομίας όπως ο τουρισμός και η ναυτιλία, πράγμα που θα πλήξει τον πυλώνα του προϋπολογισμού, δηλαδή τον ρυθμό ανάπτυξης και θα πυροδοτήσει αλυσιδωτές αναθεωρήσεις επί τα χείρω σε δαπάνες και έσοδα υπονομεύοντας τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα και βάζοντας στο τραπέζι την επανεξέταση του σχεδιασμού για τις φοροελαφρύνσεις και τις παροχές.

Επιπρόσθετα σε περίπτωση που η κρίση ενταθεί και διευρυνθεί υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για ανατιμήσεις σε αγαθά και υπηρεσίες, απώλειες θέσεων εργασίας, πάγωμα επενδυτικών σχεδίων και κλίμα αβεβαιότητας στην οικονομία που θα ανακόψει την εισροή κεφαλαίων από το εξωτερικό. Ειδικότερα οι βασικές απειλές είναι:

Φρένο στην ανάπτυξη

Σύμφωνα με τους αναλυτές και το Δημοσιονομικό Συμβούλιο ανάλογα με την ένταση και την έκταση της επιδημίας το πλήγμα στο ΑΕΠ θα κυμανθεί από 0,3 έως και μία ποσοστιαία μονάδα, πράγμα που σε απόλυτους αριθμούς σημαίνει απώλειες από 600 εκατ. ευρώ και 2 δισ. ευρώ. Εκτιμάται ότι ο κόφτης στο ΑΕΠ θα προέλθει κυρίως από τον τουρισμό που αποτελεί κινητήρια δύναμη της οικονομίας καθώς η συνολική του συνεισφορά φθάνει το 11,7% ή 21,6 δισ. ευρώ. Ηδη καταγράφονται οι πρώτες σποραδικές ακυρώσεις προκρατήσεων και αν κλιμακωθούν οι κραδασμοί από την επιδημία το φαινόμενο θα λάβει μαζικές διαστάσεις.

Ο δεύτερος κλάδος που βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα είναι η ναυτιλία καθώς διεθνώς υπάρχει μείωση των εισπράξεων από θαλάσσιες μεταφορές. Η επιβράδυνση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας αποτελεί απόρροια του διεθνούς σκηνικού όπου οίκοι και οργανισμοί προειδοποιούν για μείωση του παγκόσμιου ΑΕΠ.

Σύμφωνα με τις επισημάνσεις στην έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου «για κάθε ποσοστιαία μονάδα μείωσης της πρόβλεψης για το ΑΕΠ της ευρωζώνης, το ελληνικό ΑΕΠ επιβραδύνεται κατά περίπου 0,8%». Είναι εμφανές ότι με τα σημερινά δεδομένα θεωρείται βέβαιο ότι ο στόχος για ρυθμό ανάπτυξης 2,8% που προβλέπει ο προϋπολογισμός έχει χαθεί, με τον πήχη να χαμηλώνει στην περιοχή του 2,5%.

Παροχές στον πάγο

Η προσγείωση του ΑΕΠ αυτόματα επηρεάζει καθοδικά τον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα καθώς ανοίγει τρύπες στα φορολογικά έσοδα λόγω συρρίκνωσης της παραγωγής και των εισοδημάτων. Επιπρόσθετα η κρίση θα πιέσει τις δημόσιες δαπάνες καθώς θα χρειαστούν έκτακτες χρηματοδοτήσεις από τον κρατικό προϋπολογισμό για την ενίσχυση επιχειρήσεων και κλάδων που θα πληγούν από τον ιό. Η διόρθωση της απόκλισης στο πρωτογενές πλεόνασμα απαιτεί έξτρα εξοικονόμηση πόρων με περικοπές σε ελαστικά κονδύλια του προϋπολογισμού ή νέες πηγές εσόδων με αύξηση της φορολογίας και εκ των πραγμάτων απειλεί να βάλει στον πάγο τούς σχεδιασμούς της κυβέρνησης για μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης και των ασφαλιστικών εισφορών.

Οι οικονομολόγοι κρούουν τον κώδωνα κινδύνου ότι τυχόν απόκλιση στο πρωτογενές πλεόνασμα μπορεί να οδηγήσει σε περιοριστικά δημοσιονομικά μέτρα, τα οποία θα επιδεινώσουν περαιτέρω τη μακροοικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και θα ανακόψουν τη θετική δυναμική των τελευταίων ετών.

Κίνδυνος για θέσεις εργασίας

Απώλειες θέσεων εργασίας και ανατιμήσεις στην αγορά. Οι ελλείψεις στην εφοδιαστική αλυσίδα λόγω περιορισμού του διεθνούς εμπορίου και της εισαγωγής προϊόντων κυρίως από την Κίνα θα συρρικνώσουν την παραγωγή σε κλάδους και υπηρεσίες και θα χτυπήσουν την απασχόληση καθώς εταιρείες λόγω μείωσης του τζίρου τους αναγκαστικά θα προχωρήσουν σε συρρίκνωση του προσωπικού.

Ταυτόχρονα, σύμφωνα με οικονομολόγους και αναλυτές ο κορωνοϊός, πέρα από τα προβλήματα ζήτησης προκαλεί και προβλήματα προσφοράς, καθώς οι επιχειρήσεις μειώνουν την παραγωγή τους, λόγω απουσίας εργαζομένων ή διακοπής της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η μείωση της προσφοράς συντελεί στην αύξηση των τιμών, ήτοι στη δημιουργία πληθωρισμού, ο οποίος θα αναγκάσει και τις κεντρικές τράπεζες να ανεβάσουν τα επιτόκια – επιτείνοντας το όποιο πρόβλημα ζήτησης. Ηδη στην εσωτερική αγορά παρατηρείται ραγδαία αύξηση τιμών σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων.

Αναστολή επενδύσεων

Η δημιουργία κλίματος ανασφάλειας και το ρευστό σκηνικό σε διεθνές επίπεδο θα επηρεάσει αρνητικά την ψυχολογία των επενδυτών, οδηγώντας τους σε επαναπροσδιορισμό των κινήσεων με κεντρικό άξονα την αποφυγή οποιουδήποτε ρίσκου έως ότου ξεκαθαρίσει το τοπίο. Στο πλαίσιο αυτό θα ανασταλούν επενδυτικά πρότζεκτ, εξαγορές και συγχωνεύσεις, σε μια κρίσιμη και ευαίσθητη φάση για την ελληνική οικονομία, η οποία έχει ανάγκη από την εισροή ξένων κεφαλαίων για την επιτάχυνση της ανάπτυξης και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.

Μπλόκο για αγορές

Η άνοδος στις αποδόσεις των ομολόγων λόγω αναταραχής και φόβων για ύφεση στην οικονομία κλείνει τους δρόμους για νέα έξοδο του Δημοσίου στις αγορές, η οποία σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό θα γίνονταν τον Μάρτιο. Με τις αποδόσεις του δεκαετούς ομολόγου να κινούνται πλέον σταθερά πάνω από το 1%, το κόστος δανεισμού από την ελεύθερη αγορά καθίσταται ασύμφορο, ενώ προκαλούνται προβλήματα και στο μέτωπο της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ