Η αναστολή χορήγησης ασύλου ήταν παράνομη;

Η ελληνική κυβέρνηση ανέστειλε την υποβολή αιτήσεων για τη χορήγηση ασύλου σε όσους παράνομα εισέρχονται στη χώρα μας.

Και αυτό έγινε ύστερα από την αιφνίδια, άναρχη και εν μέρει βίαιη προσπάθεια 13000 ατόμων να περάσουν τα Ελληνικά σύνορα στον Έβρο!

Ήταν παντελώς ασύμβατη η ανωτέρω επιλογή με τις προβλέψεις  της  Ευρωπαϊκής Σύμβασης  Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ;

Το Ευρωπαικό Συμβούλιο για τους πρόσφυγες και τους εξόριστους ( ECRE) με ανακοίνωσή του καταδίκασε την Ελλάδα, λέγοντας ότι δεν είναι παράνομο να περνάει κανείς τα σύνορα μιας Ευρωπαϊκής χώρας και να ζητάει άσυλο .

Mάλιστα , στην ίδια ανακοίνωση το ανωτέρω Συμβούλιο μας είπε , ότι η Ευρώπη έχει τα μέσα για συλλογικές και «ανθρώπινες»  απαντήσεις απέναντι σε παρόμοια προβλήματα.

Όμως ειλικρινά εκτός από τους θετικούς συμβολισμούς τους οποίους εξέπεμψε η πρόσφατη επίσκεψη των Ευρωπαίων ηγετών στον Έβρο, η Ελλάδα είναι τραγικά μόνη στη διαχείριση των προσφυγικών ροών !

Και γιατί γίνεται αυτό; Γιατί στη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος επικρατούν στην Ευρώπη οι  λεγόμενες «ευέξαπτες εθνικές ιδιαιτερότητες» για τις οποίες μιλάει ο Jürgen Habermas και το κάθε Ευρωπαικό κράτος φροντίζει για το εθνικό του συμφέρον!

Μάλιστα ο Αυστριακός Καγκελάριος ανέφερε- κυνικά σχεδόν- ότι υποστηρίζει την Ελλάδα, αλλά ότι η Αυστρία δεν θα δεχθεί άλλους πρόσφυγες!

Επιπλέον θα ήθελα να διατυπώσω την ακόλουθη νομική παρατήρηση : Η γενικευμένη αναστολή χορήγησης ασύλου την οποία αποφάσισε η Ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε, εν μέρει τουλάχιστον, να στηριχτεί και σε μια πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (Case of N.D and N.T v. Spain).

Τι έγινε σε αυτή την υπόθεση; Δύο υπήκοοι Αφρικανικών χωρών προσπάθησαν να περάσουν τα Ισπανικά σύνορα.

Όμως αυτό δεν το έκαναν «κατά μόνας» και με τη νόμιμη ενεργοποίηση των διαδικασιών παροχής ασύλου που προέβλεπε η ισπανική νομοθεσία .

Αντίθετα προσπάθησαν να εισέλθουν στην Ισπανία μαζί με πολλούς άλλους, οι οποίοι λειτουργούσαν άναρχα και βίαια ( και ως εκ τούτου απελάθηκαν όλοι άμεσα από τις ισπανικές αρχές)!

Σε αυτήν την περίπτωση το Ευρωπαικό Δικαστήριο έκρινε, ότι η Ισπανία δεν είχε παραβιάσει την πρόβλεψη του άρθρου 4 (του 4ου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης), η οποία απαγορεύει τη συλλογική απέλαση των υπηκόων μη ευρωπαϊκών κρατών, άνευ προηγούμενης καταγραφής τους!

Και γιατί κατέληξε σε αυτή την κρίση το Ευρωπαικό Δικαστήριο;

Γιατί έκρινε, ότι οι δύο Αφρικανοί υπήκοοι με τη συμπεριφορά τους πέρασαν τα ισπανικά σύνορα με ένα μη νομιμοποιημένο και βίαιο τρόπο και ως μέλη μιας μεγάλης ομάδας, η οποία προκαλούσε επικίνδυνη αναταραχή στα ισπανικά σύνορα (Ιn so far the Court has found that the lack of an individualized procedure for their removal was the consequence of the applicant’s own conduct in attempting to gain unauthorized entry at Melilla ..) !

Ωστόσο το ίδιο δεν γίνεται και  σήμερα στον Έβρο; Και γιατί θα ήταν προκλητικό να επικαλεστεί κανείς το σκεπτικό της ανωτέρω απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ως νομιμοποιητικό λόγο για την αναστολή χορήγησης ασύλου;

Μέχρι να σταματήσει η προσπάθεια μαζικής και βίαιης εισβολής εξαθλιωμένων προσφύγων (αλλά και εγκάθετων της τουρκικής πλευράς) στα ελληνικά σύνορα;

Εξάλλου μέχρι σήμερα η Ελληνική Πολιτεία , έστω με μεγάλη καθυστέρηση, προχωρούσε σε μια εξατομικευμένη ανίχνευση των αιτήσεων για την παροχή ασύλου .

Και το ίδιο θα συνέχιζε να κάνει, εάν δεν υπήρχε η απόπειρα μαζικής εισβολής στα ελληνικά σύνορα ( εδώ και μια εβδομάδα).

Επιπλέον το ίδιο το Ευρωπαικό Συμβούλιο για τους πρόσφυγες και τους εξόριστους ( ECRE) καταδίκασε και την τουρκική πλευρά , λέγοντας ότι χρησιμοποιεί τους εξαθλιωμένους και ανίσχυρους πρόσφυγες ως «πιόνια»  (pawns) για την άσκηση πιέσεων στην Ευρώπη και την Ελλάδα ( ιδίως μετά την αποτυχία της τουρκικής πολιτικής στη Συρία).

Το συμπέρασμα; Όλοι ασπαζόμαστε την καντιανή ηθική των ιερών δικαιωμάτων τα οποία είναι απαραίτητο να απολαμβάνουν οι πάντες (ως ανθρώπινα όντα)!

Αλλά υπό καθεστώς βίας και σε συνθήκες οι οποίες εξομοιώνονται με απόπειρα μαζικής εισβολής προσφύγων στα ελληνικά σύνορα, αυτό δεν μπορεί να γίνει!

Βεβαίως η γενικευμένη αναστολή της παροχής ασύλου δεν μπορεί να είναι ένα μόνιμο μέτρο!

Ούτε πρέπει να μας οδηγήσει –ως κοινωνία- σε εθνικιστικές εξάρσεις ή σε ανεπιθύμητες και γενικευμένες πολιτισμικές πολώσεις με τους πρόσφυγες!

Καλφέλης Γρηγόρης – Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ

kalfelis@law.auth.gr