AGORA II-Δεσμώτες: Μια κιβωτός μνήμης

Aπό τo 2015 μέχρι τον Ιούλιο του 2019, το AGORA II παρακολουθεί την ελληνική κοινωνία σε διαφορετικά επίπεδα μέσα από ιστορίες ανθρώπων. Πρωταγωνιστές: ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης, ένα ζευγάρι προσφύγων απ’ τη Συρία, η τραγική μάνα του Παύλου Φύσσα, μια οικονομική μετανάστρια και ένας νέος γιατρός που φεύγουν στη Γερμανία. Ένα κινηματογραφικό μωσαϊκό απέναντι στη λήθη.

Mια διαρκής παρατήρηση από τα μέσα

Eκεί που τελικά η ελληνική δημόσια τηλεόραση αποσύρθηκε στο παρά πέντε, πολύτιμος βοηθός στην προσπάθεια του AGORA II, στο ρόλο του συμπαραγωγού η γερμανική δημόσια τηλεόραση, με το WDR. «Ως δημόσια τηλεόραση επιθυμούμε τη μεγαλύτερη δυνατή αυθεντικότητα στην εξιστόρηση μιας ιστορίας. Βρήκαμε λοιπόν ενδιαφέρον να παρουσιαστούν οι εξελίξεις στην Ελλάδα μέσω της διαρκούς παρατήρησης από τα μέσα, από έναν έλληνα κινηματογραφιστή», αναφέρει η  υπεύθυνη του τμήματος ντοκιμαντέρ του WDR, Γιούτα Κρουγκ. Το ντοκιμαντέρ εστιάζει κυρίως σε δύο θεματικές: τις κρίσιμες στιγμές των διαπραγματεύσεων της ελληνικής κυβέρνησης το 2015 με την ΕΕ  υπό το φόβο του Grexit αλλά και τις διαστάσεις του προσφυγικού ζητήματος, όπου η Γερμανία έπαιξε το δικό της ρόλο. «To φιλμ βοηθάει στην ανάπτυξη της αλληλοκατανόησης», επισημαίνει η Γιούτα Κρουγκ συνεχίζοντας: «Το να βλέπουμε μόνο με εθνικά γυαλιά σε σημαντικά θέματα είναι προβληματικό. Η ΕΕ χρειάζεται καθαρούς κανόνες, οι οποίοι είναι υποχρεωτικοί για όλους αλλά και ευελιξία σε καταστάσεις κρίσης. Θεωρώ την ΕΕ μία ένωση αξιών, όπου υπάρχει η υποχρέωση σε μία ανθρωπιστική καταστροφή να αντιδράσει με αλληλεγγύη. Θα αποδώσει εάν κρατήσουμε ψηλά τη σημαία του ανθρωπισμού ειδάλλως η Ε.Ε. θα χάσει την ψυχή της». Το WDR ήταν συμπαραγωγός και στο AGORA I, που κάλυπτε την πρώτη περίοδο τη ελληνικής κρίσης μεταξύ 2010-2014 και το οποίο μεταξύ άλλων είχε αποσπάσει το 2015 το Ειδικό Βραβείο Κριτικής Δημοσιογραφίας από το γερμανικό ίδρυμα Otto Brenner.

Ζωντανές πληγές και συντηρητικοποίηση 

«Έζησα τα γεγονότα την ώρα που γίνονταν ή πριν ακόμα γίνουν ακόμα και από μία χαραμάδα ως ωτακουστής», λέει χαρακτηριστικά μιλώντας στη Deutsche Welle ο Γιώργος Αυγερόπουλος που με το ντοκιμαντέρ αποκαλύπτει μια μοναδική οπτικοακουστική καταγραφή του κρίσιμου εξαμήνου του 2015. Aν και είχε την επιθυμία να φέρει στο φως το υλικό του πιο γρήγορα και να προκαλέσει αίσθηση προτίμησε να περιμένει και να δει τη μεγάλη εικόνα σε βάθος χρόνου. «Ήταν μία έντονη ιδεολογικοπολιτική σύγκρουση με μάλλον αναπόφευκτο αποτέλεσμα. Τι θα συνέβαινε εάν είχαμε ρήξη με την ΕΕ δεν μπορώ να το αναλογιστώ», αναφέρει ο έλληνας δημιουργός. Το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί την προσφυγική κρίση μέσω ενός ζευγαριού Σύρων που από τη Μυτιλήνη και την Ειδομένη καταφέρνουν να φτάσουν στη δική τους γη της επαγγελίας, την Ολλανδία. «Το 2015 η πολιτική παρέμβαση συνέβαλλε να γίνει ο ρατσισμός αλληλεγγύη. Τα πράγματα θα  γίνονται χειρότερα τώρα αν η Ευρώπη δε κινηθεί δραστικά. Δεν μπορεί μια χώρα να αντικαταστήσει μία ήπειρο, η Ελλάδα πρέπει να τα ζητήσει επιτακτικά την αλλαγή του Δουβλίνου ΙΙ», πιστεύει ο έλληνας κινηματογραφιστής.

Για τον ίδιο οι πληγές της κρίσης που έχουν μείνει ανοιχτές «θα παραμείνουν ανοιχτές αν ποτέ κλείσουν», όπως της μετανάστευσης των Ελλήνων που περιγράφεται χαρακτηριστικά στην ιστορία του νέου χειρουργού που φεύγει για την ειδικότητα του  και της άνεργης νοικοκυράςμε άντρα μετανάστη που παίρνει το παιδί της και μεταναστεύουν στη Γερμανία. «Mε τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα για τέσσερις δεκαετίες με υποθηκευμένη τη δημόσια περιουσία τα χρήματα στον κουμπαρά είναι συγκεκριμένα, το ζήτημα είναι πως θα τα διαχειριστεί κάποιος»,  λέει ο Γ. Αυγερόπουλος βλέποντας παράλληλα σε κοινωνικό επίπεδο την αύξηση των φαινομένων βίας και φασίζουσων συμπεριφορών. «Μια  χώρα δέσμια. Μια κοινωνία αφού λοιδωρήθηκε, φτωχοποιήθηκε, μετανάστευσε, τόλμησε να ελπίσει πλέον βρίσκεται στην αναζήτηση της κανονικότητας σε υπέρμετρο βαθμό, συντηρητικοποιείται και εκφασίζεται αργά και σταθερά», τονίζει χαρακτηριστικά ο δημιουργός Γιώργος Αυγερόπουλος.

Η ταινία συνεχίζει να παίζεται με επιτυχία στους ελληνικούς κινηματογράφους και θα έχει τη διεθνή της πρεμιέρα στην Κοπεγχάγη στα τέλη Μαρτίου ενώ αναμένεται να προβληθεί και σε γερμανικά φεστιβάλ ντοκιμαντέρ το επόμενο χρονικό διάστημα.  Εν συνεχεία το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί στην τηλεόραση του WDR και στο γαλλογερμανικό δίκτυο ARTE.

Διογένης Δημητρακόπουλος