Το Σάββατο με «ΤΑ ΝΕΑ», «Αλέξανδρος & Δημήτριος Υψηλάντης» & «Ανθολόγιο»

Οι Ήρωες της Ελληνικής Επανάστασης

• Πρωτογενές ερευνητικό υλικό
• Χρονολόγιο
• Χάρτες και ξεχωριστό τμήμα τεκμηρίων
• Πλούσια εικονογράφηση

Σε πολυτελείς σκληρόδετες εκδόσεις

Αυτή την εβδομάδα

Αλέξανδρος & Δημήτριος Υψηλάντης

Δύο ευγενείς που αφιέρωσαν τη ζωή τους στην επαναστατική ιδέα και στην απελευθερωτική δράση.

Αλέξανδρος Υψηλάντης:

Ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας, που ξεκίνησε την επανάσταση στα Βαλκάνια.

Ο Ιερός Λόχος και η μάχη του Δραγατσανίου.

Η αιχμαλωσία, η ασθένεια, η απελευθέρωση, ο θάνατος.

Δημήτριος Υψηλάντης:

Ο  αγνότερος και πιο ανιδιοτελής από τους αρχηγούς της επανάστασης.

Η μύηση στη Φιλική Εταιρεία από τον αδερφό του.

Γενικός αρχηγός στην πολιορκία της Τριπολιτσάς.

Οι εθνοσυνελεύσεις και η  οργάνωση του ελληνικού στρατού.

Δύο προσωπικότητες της Ελληνικής Επανάστασης που αγωνίστηκαν υπέρ πίστεως και πατρίδος.

Μαζί

Ανθολόγιο

Το βιβλίο-σταθμός της σύγχρονης ελληνικής εκπαίδευσης, που διδάχτηκαν γενιές και γενιές!

Το θρυλικό βιβλίο με ποιήματα, παραμύθια, και αποσπάσματα έργων κορυφαίων συγγραφέων, που βοήθησε τους μαθητές να αγαπήσουν τη λογοτεχνία και να αναπτύξουν τη σκέψη και να καλλιεργήσουν τον γραπτό και προφορικό λόγο τους!

Με την πτώση της Χούντας, η κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας» –η οποία σχηματίστηκε υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στις 24 Ιουλίου του 1974–, αποφάσισε να αντικαταστήσει όλα τα σχολικά βιβλία. Στο πλαίσιο αυτό, το φθινόπωρο του 1974 άρχισαν οι εργασίες για τη σύνθεση του Ανθολογίου. Επόπτες ορίστηκαν ο καθηγητής της Νεότερης Ελληνικής Φιλολογίας Γ. Π. Σαββίδης και o Μιχαήλ Στασινόπουλος. Μέλη της Επιτροπής εκείνης ορίστηκαν ο Αριστείδης Βουγιούκας, ο ιστορικός της εκπαίδευσης Αλέξης Δημαράς, η Καλή Δοξιάδη, οι συγγραφείς Γιώργος Ιωάννου και Λίνα Κάσδαγλη, η εκπαιδευτικός Καλλιόπη Μουστάκα. Δημιουργήθηκαν τρεις τόμοι (το πρώτο μέρος, για τους μαθητές της Α΄ και Β΄ Δημοτικού˙ το δεύτερο μέρος, για τους μαθητές της Γ΄ και Δ΄ Δημοτικού˙ το τρίτο μέρος, για τους μαθητές της Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού), οι οποίοι εκτυπώθηκαν το 1975.
Το έργο αυτό θεωρείται σταθμός στην ιστορία των ελληνικών σχολικών εγχειριδίων, κι αυτό διότι σηματοδότησε μια σημαντική αλλαγή ως προς την αντίληψη για τη «χρήση» της λογοτεχνίας στην εκπαίδευση. Με τα Ανθολόγια εισάγεται η λογοτεχνία στο δημοτικό σχολείο, όχι πλέον για ηθικοδιδακτικούς σκοπούς, όχι για τα μηνύματα που μεταφέρουν τα κείμενα και μέσω των οποίων επιδιώκεται η διαμόρφωση του χαρακτήρα των μαθητών, αλλά με προτεραιότητα στην αισθητική αξία των έργων. Η Επιτροπή, δηλαδή, που πρωτοπορώντας υλοποίησε τα Ανθολόγια του Δημοτικού ενδιαφέρθηκε να προσφέρει στους μαθητές πεζά και ποιητικά κείμενα της νέας ελληνικής λογοτεχνίας, σε μια προσπάθεια να δημιουργηθούν «μικροί αναγνώστες», που θα αγαπήσουν τη λογοτεχνία και, με τον τρόπο αυτό, θα αναπτύξουν τη σκέψη και θα καλλιεργήσουν τον γραπτό και προφορικό λόγο τους.

Στο Ανθολόγιο για την Α’ & Β’ Δημοτικού, που προσφέρουν αυτό το Σάββατο «ΤΑ ΝΕΑ», συνυπάρχουν δημιουργικά δημοτικά ποιήματα και λαϊκά παραμύθια με αποσπάσματα από αναγνωστικά των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων του Ελευθερίου Βενιζέλου –όπως, το «Αλφαβητάρι με τον Ηλιο» (1919)– ή παλαιότερα αναγνωστικά τα οποία, «μεταγλωττισμένα» στη δημοτική γλώσσα, καθώς επίσης και με κείμενα που είχαν δημοσιευτεί στο θρυλικό περιοδικό «Η διάπλασις των παίδων» και με αποσπάσματα έργων της νεοελληνικής λογοτεχνίας από τον Διονύσιο Σολωμό και τον Γεώργιο Δροσίνη, τον Ιωάννη Πολέμη και τον Ζαχαρία Παπαντωνίου μέχρι τον Βασίλη Ρώτα, τη Ρένα Καρθαίου και τον Γιάννη Ρίτσο, τη Ζωρζ Σαρρή και τη Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου.

Το Ανθολόγιο για τα παιδιά του Δημοτικού συγκαταλέγεται στα μακροβιότερα βιβλία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, δεδομένου ότι διατηρήθηκε στα σχολεία και μετά τις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου του 1981 και τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ που ακολούθησαν και επιχείρησαν  κι εκείνες με τη σειρά τους τον αστικό εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης που εκκρεμούσε από τις αρχές του 20ού αιώνα – και, εν πολλοίς, ακόμη εκκρεμεί. Από το 1982, και μέχρι το 2006 οπότε αντικαταστάθηκαν, τα Ανθολόγια εκδίδονταν σε μονοτονικό σύστημα.

Οι συντάκτες του «Ανθολογίου για τα παιδιά του Δημοτικού» φαίνεται πως συναντώνται ως προς το αίτημα της φιλαναγνωσίας εκ μέρους των μαθητών των δημοτικών σχολείων με το ευρύτερο πνεύμα του παιδοκεντρικού εκπαιδευτικού δημοτικισμού των αρχών του 20ού αιώνα, όπως εκφράστηκε στα προγραμματικά κείμενα του Εκπαιδευτικού Ομίλου από τους πρωτεργάτες του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Δημήτρη Γληνό και Αλέξανδρο Δελμούζο: ως κάτι που αποβλέπει «γενικότερα στην πνευματική ζωή του έθνους, προορισμένη να το οδηγήσει με την παιδεία … στο δρόμο της σύγχρονης ζωής και τη δημιουργία πολιτισμού νεοελληνικού».

Επίσης, η ανάθεση της εικονογράφησης του Ανθολογίου σε σημαντικούς εικαστικούς καλλιτέχνες, οι οποίοι κοσμούν τα βιβλία κυρίως με πρωτογράμματα, διακοσμητικές «ταινίες» και μοτίβα, αποδεικνύει τη σημασία που αποδίδεται όχι μόνο στο περιεχόμενο μα και στη μορφή του βιβλίου το οποίο απευθύνεται σε παιδιά, και μάλιστα με τη λογική που ο σπουδαίος χαράκτης και πρωτοπόρος της τυπογραφικής τέχνης στην Ελλάδα Γιάννης Κεφαλληνός είχε διακηρύξει λέγοντας ότι ένα βιβλίο για παιδιά είναι αποτυχημένο «αν δεν το διαβάζει με απόλαυση ο μεγάλος».

Εν κατακλείδι, το αίτημα της Επιτροπής που ανέλαβε το 1974 να υλοποιήσει το Ανθολόγιο για τα παιδιά του Δημοτικού εξακολουθεί να παραμένει επίκαιρο: «η αγάπη για το βιβλίο και το διάβασμα», η φιλαναγνωσία. Επιπλέον, σήμερα γνωρίζουμε ότι η λογοτεχνία, εκτός από την καλλιέργεια του γραπτού και του προφορικού λόγου, συμβάλλει στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, διευρύνει τον πνευματικό ορίζοντά τους, αφυπνίζει ταλέντα, τα βοηθά να κατανοούν τον κόσμο που τα περιβάλλει, την ανθρώπινη φύση και τον εαυτό τους, λειτουργεί επίσης ανακουφιστικά, κάτι διόλου αμελητέο. Ετσι, η λογοτεχνία ανάγεται σε μορφωτικό αγαθό «στο πλαίσιο της ανθρωπιστικής παιδείας και της δημοκρατικής εκπαίδευσης». Παρά ταύτα, το σχολείο μάλλον αδυνατεί να μεταλαμπαδεύσει την αγάπη προς τη λογοτεχνία. Το Ανθολόγιο αυτό επανεκδίδεται σήμερα, μακριά πλέον από τη «σχολική ιδιοτέλεια», επιζητώντας αναγνώστες.