New York Times: «Νιώθουμε σαν ζώα» λένε οι πρόσφυγες στον Έβρο – Καταγγελίες για μυστικά κέντρα κράτησης

Ένα δημοσίευμα που προκαλεί ερωτηματικά, ωστόσο έρχεται να προστεθεί σε διάφορα άλλα που μιλούν για παράνομες τακτικές των ελληνικών αρχών απέναντι σε πρόσφυγες που περνούν τα ελληνικά σύνορα από τον Έβρο, δημοσιεύουν σήμερα οι New York Times.

Το δημοσίευμα, που υπογράφουν τέσσερις συντάκτες, μιλάει για ένα μυστικό κέντρο κράτησης στο οποίο κρατούνται μετανάστες και πρόσφυγες πριν σταλούν πίσω στην Τουρκία, χωρίς να τους δοθεί η ευκαιρία να κάνουν αίτηση χορήγησης ασύλου.

Όπως αναφέρει το άρθρο, πρόκειται για ένα από τα πολλά σκληρά μέτρα που έχουν παρθεί με σκοπό να σφραγιστούν τα σύνορα της Ευρώπης, τα οποία σύμφωνα με τους ειδικούς συνιστούν κατάφωρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου.

Πολλοί μετανάστες και πρόσφυγες δηλώνουν σε συνεντεύξεις τους ότι τους συνέλαβαν, τους πήραν όλα τα υπάρχοντα, τους χτύπησαν και τους έστειλαν στην Τουρκία, χωρίς να τους δοθεί η ευκαιρία να ζητήσουν άσυλο ή να μιλήσουν σε δικηγόρο, με μια παράνομη διαδικασία γνωστή ως επαναπροώθηση, αναφέρει το δημοσίευμα.

Στη συνέχεια το δημοσίευμα υιοθετεί δηλώσεις τούρκων αξιωματούχων, οι οποίοι δηλώνουν πως τουλάχιστον τρεις μετανάστες έχουν πυροβοληθεί και σκοτωθεί, ενώ προσπαθούσαν να εισέλθουν στην Ελλάδα τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Από όταν δηλαδή ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν άνοιξε τα σύνορα της Τουρκίας επιτρέποντας σε χιλιάδες πρόσφυγες να βρεθούν στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο.

Η ελληνική προσέγγιση είναι το αυστηρότερο παράδειγμα των ευρωπαϊκών προσπαθειών για την αποτροπή της επανάληψης της προσφυγικής κρίσης του 2015, λέει το δημοσίευμα, και εξηγεί ότι τότε περισσότεροι από 850.000 άνθρωποι χωρίς χαρτιά πέρασαν σχετικά εύκολα μέσω της Ελλάδας σε άλλα μέρη της Ευρώπης, προκαλώντας αλλαγές στην πολιτική της γηραιάς ηπείρου σχετικά με το προσφυγικό και «τροφοδοτώντας» την άνοδο της ακροδεξιάς.

Αν χιλιάδες περισσότεροι πρόσφυγες φτάσουν στην Ελλάδα, οι έλληνες αξιωματούχοι φοβούνται ότι θα μείνουν στην Ελλάδα για χρόνια και η χώρα θα επιφορτιστεί με τη φροντίδα τους, με ελάχιστη υποστήριξη από άλλα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιδεινώνοντας τόσο τις κοινωνικές εντάσεις, όσο την κατάσταση της ήδη προβληματικής οικονομίας. Δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες ζουν ήδη σε άσχημη κατάσταση σε πολλά ελληνικά νησιά και πολλοί Έλληνες αισθάνονται ότι έχουν μείνει μόνοι τους να κουβαλούν ένα φορτίο, το οποίο έχει δημιουργηθεί από την ευρύτερη αδιαφορία της Ευρώπης, συμπληρώνει το δημοσίευμα.

Η ελληνική κυβέρνηση, αναφέρουν οι New York Times, υποστηρίζει τις ενέργειές της αυτές κάνοντας λόγο για νόμιμη αντίδραση στις προκλήσεις των τουρκικών αρχών, οι οποίες όχι μόνο επέτρεψαν, αλλά και διευκόλυναν, χιλιάδες μετανάστες στα ελληνοτουρκικά σύνορα από τα τέλη Φεβρουαρίου και μάλιστα, βοήθησαν ορισμένους από αυτούς να προσπαθήσουν να καταστρέψουν έναν φράχτη στα σύνορα με την Ελλάδα.

Αναφορικά με τα δημοσιεύματα, τα οποία συνοδεύονταν από εικόνες και βίντεο, που έκαναν λόγο για νεκρούς στα ελληνοτουρκικά σύνορα στον Έβρο, το δημοσίευμα ξεκαθαρίζει πως οι ελληνικές αρχές τα αρνήθηκαν κατηγορηματικά. Μάλιστα αναφέρονται στις δηλώσεις του εκπροσώπου της κυβέρνησης, Στέλιου Πέτσα, ο οποίος δεν σχολίασε την ύπαρξη αυτού που κρυφού κέντρου κράτησης, αλλά δήλωσε ότι η Ελλάδα συνέλαβε και απέλασε τους πρόσφυγες, σύμφωνα με τον τοπικό νόμο. Πρόκειται για μια πράξη που πέρασε στις 3 Μαρτίου, με προεδρικό διάταγμα, η οποία μεταξύ άλλων ανέστειλε τις αιτήσεις ασύλου για ένα μήνα και παράλληλα επέτρεψε τις άμεσες απελάσεις.

Ωστόσο, όπως διευκρινίζουν, μέσω ενός συνδυασμού αναφορών στο έδαφος και ανάλυσης δορυφορικών εικόνων από το forensic analysis, οι Times επιβεβαίωσαν την ύπαρξη του μυστικού κέντρου στη βορειοανατολική Ελλάδα.

Μιλώντας για το εν λόγω κέντρο, ο Φρανσουά Κρεπό, πρώην ειδικός εισηγητής των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών, δήλωσε, χρησιμοποιώντας τα διαγράμματα του σημείου και περιγραφή των όσων συμβαίνουν εκεί, πως πρόκειται για το ισοδύναμο ενός εγχώριου «μαύρου τόπου», δεδομένου ότι οι πρόσφυγες κρατούνται μυστικά και χωρίς πρόσβαση σε νομικά μέσα.

Το κρυφό κέντρο κράτησης

Όταν οι Τούρκοι αξιωματούχοι άρχισαν να στέλνουν πρόσφυγες με λεωφορεία στα σύνορα με την Ελλάδα στις 28 Φεβρουαρίου, ένας σύρος κουρδός που ονομάζεται Σομάρ αλ-Χουσεΐν εξασφάλισε θέση σε ένα από τα πρώτα λεωφορεία.

Η Τουρκία φιλοξενεί ήδη περισσότερους πρόσφυγες από οποιαδήποτε άλλη χώρα – πάνω από τέσσερα εκατομμύρια, κυρίως Σύρους – και φοβάται ότι ενδέχεται να αναγκαστεί να δεχθεί άλλο ένα εκατομμύριο εξαιτίας τις πρόσφατης αύξησης των εχθροπραξιών στη βόρεια Συρία. Για να ανακουφίσει αυτή την πίεση και να αναγκάσει την Ευρώπη να κάνει περισσότερα για να βοηθήσει, έχει μετατρέψει τους πρόσφυγες -όπως τον Σομάρ αλ-Χουσεΐν- σε όπλο πίεσης προς την ΕΕ.

Ο αλ-Χουσεΐν, εκπαιδευμένος μηχανικός λογισμικού, πέρασε εκείνο το βράδυ στη βροχή, στην όχθη του ποταμού Έβρου, που χωρίζει τη δυτική Τουρκία από την ανατολική Ελλάδα. Νωρίς το επόμενο πρωί έφτασε στην ελληνική πλευρά με ένα φουσκωτό γεμάτο με άλλους πρόσφυγες.

Ωστόσο, το ταξίδι του τελείωσε μια ώρα αργότερα, σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι NYT, επικαλούμενοι συνέντευξή του. Σύμφωνα με όσα ισχυρίζεται ο ίδιος, συνελήφθη από έλληνες συνοριοφύλακες και μεταφέρθηκε, μαζί με όλους τους υπόλοιπους πρόσφυγες που βρίσκονταν στη βάρκα, σε χώρο κράτησης. Όπως διαπίστωσε αργότερα, με τη βοήθεια του κινητού του, ο χώρος αυτός βρισκόταν ήταν μερικές εκατοντάδες μέτρα ανατολικά του συνοριακού χωριού Πόρος.

Ο χώρος αποτελούταν κυρίως από τρεις αποθήκες με κόκκινα στέγαστρα, που ήταν πίσω από έναν αγροτικό δρόμο και η διαρρύθμιση του χώρου δημιουργούσε το σχήμα U. Εκατοντάδες άλλοι πρόσφυγες περίμεναν έξω από αυτό. Ο αλ-Χουσεΐν και δεκάδες άλλοι πρόσφυγες βρέθηκαν σε ένα δωμάτιο.

Οι έλληνες φρουροί, σύμφωνα πάντα με τον αλ-Χουσεΐν, του πήραν το τηλέφωνο, ώστε να μην μπορέσει να επικοινωνήσει και αγνόησαν τα αιτήματά του για άσυλο και επικοινωνία με μέλη και αξιωματούχους των Ηνωμένων Εθνών. «Για αυτούς είμαστε σαν ζώα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο αλ-Χουσεΐν αναφερόμενος στους έλληνες φρουρούς.

Μετά από μια νύχτα κατά την οποία δεν έφαγε και δεν ήπιε τίποτα, την 1η Μαρτίου, ο αλ-Χουσεΐν και δεκάδες άλλοι πρόσφυγες οδηγήθηκαν πίσω στον ποταμό Έβρο, όπου, σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι έλληνες αστυνομικοί τους μετέφεραν πίσω στην τουρκική πλευρά σε ένα μικρό ταχύπλοο.

Όπως επισημαίνουν οι συντάκτες, η περίπτωση του αλ-Χουσεΐν είναι μια από τις πολλές περιπτώσεις προσφύγων, που έχουν δώσει παρόμοιες αποδείξεις κρατήσεων και απελάσεων, ωστόσο η δική του μαρτυρία ήταν η πιο λεπτομερής.

Με τη διασταύρωση των σχεδίων, τις περιγραφές και τις δορυφορικές συντεταγμένες που παρείχε ο αλ-Χουσεΐν, οι Times μπόρεσαν να εντοπίσουν το εν λόγω κέντρο κράτησης – στη γεωργική γη μεταξύ Πόρου και ποταμού Έβρου.

Σύμφωνα πάντα με όσα αναφέρονται στο δημοσίευμα, ένας πρώην έλληνας αξιωματούχος εξοικειωμένος με τις αστυνομικές επιχειρήσεις επιβεβαίωσε την ύπαρξη του χώρου, το οποίο δεν ταξινομείται ως χώρος κράτησης αλλά χρησιμοποιείται ανεπίσημα σε περιόδους υψηλών προσφυγικών ροών.

Η ύπαρξη του κέντρου επιβεβαιώθηκε αργότερα από την ερευνητική ομάδα Respond, που εδρεύει στη Σουηδία.

Ο κ. Κρεπό, πλέον καθηγητής διεθνούς δικαίου στο Πανεπιστήμιο McGill, δήλωσε ότι το κέντρο αποτελεί παραβίαση του δικαιώματος ασύλου και κάνει λόγο για σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση ανθρώπων.