Προσφυγικό : Τραγική η κατάσταση στα νησιά – Επαναπατρισμοί με δώρο 2.000 ευρώ η «λύση» της ΕΕ

Με τα φώτα της δημοσιότητας να είναι στραμμένα στον Έβρο και στην επέλαση του κοροναϊού, σε δεύτερη μοίρα έχει μπει η κατάσταση με το προσφυγικό στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου.

Μπορεί οι προσφυγικές ροές από την Τουρκία στα νησιά να έχουν σχεδόν μηδενιστεί τις τελευταίες μέρες και το κλίμα στα νησιά να έχει ηρεμήσει, σε σχέση με τις ακροδεξιές επιθέσεις ενάντια σε δημοσιογράφους και εργαζόμενους σε ΜΚΟ που σημειώθηκαν τις προηγούμενες εβδομάδες, συνεχίζεται όμως ο καθημερινός «Γολγοθάς» και το δράμα των προσφύγων που είναι στοιβαγμένοι σε υπερπλήρεις δομές.

Οι εντάσεις και τα επεισόδια στον Έβρο μπορεί να «ένωσαν» κυβέρνηση και τοπικούς άρχοντες μπροστά στην «εθνική ανάγκη αντιμετώπισης της »εισβολής»», αλλά στα νησιά νωπές είναι ακόμα οι εικόνες των άγριων επεισοδίων μεταξύ κατοίκων και ΜΑΤ για το «αγκάθι» κατασκευής των κλειστών κέντρων φιλοξενίας.

Οι χώρες της ΕΕ, πέρα από τις ευχαριστίες τους στην Ελλάδα για την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων και το ενδιαφέρον τους αποκλειστικά για τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα, δεν φαίνονται πρόθυμες να προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις στο θέμα της αποσυμφόρησης των νησιών.

Κατά την επίσκεψή της την Πέμπτη στην Αθήνα, η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον ανακοίνωσε έναν προσωρινό μηχανισμό εθελοντικής επιστροφής 5.000 μεταναστών από τα ελληνικά νησιά στις χώρες καταγωγής τους με επίδομα 2.000 ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το αμφιβόλου αποτελεσματικότητας αυτό μέτρο, όμως, θα διαρκέσει μόνο για ένα μήνα και αφορά μόνο όσους μετανάστες βρίσκονται στις δομές στα νησιά και έφτασαν στη χώρα πριν από την 1η Ιανουαρίου 2020.

Εξάλλου, όπως ανακοίνωσε η Γιόχανσον, η πρόταση της Κομισιόν για το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου θα παρουσιαστεί μετά το Πάσχα.

Την ίδια ώρα, πέρα από τις φριχτές συνθήκες ζωής, οι πρόσφυγες στους καταυλισμούς στα νησιά έχουν να αντιμετωπίσουν και την απειλή του κοροναϊού. Με ένα επιβεβαιωμένο κρούσμα στη Λέσβο, υπαρκτός είναι ο φόβος εξάπλωσης του φονικού ιού στην «υγειονομική βόμβα» της Μόριας.

Το δράμα των νεοαφιχθέντων

Σε απάνθρωπες συνθήκες, διαμένουν και οι νεοαφιχθέντες στα νησιά του Αιγαίου – ήτοι τα πάνω από 1.000 άτομα που έφτασαν στα ελληνικά νησιά μετά την απόφαση της Τουρκίας να ανοίξει τα σύνορά της.

Στη Λέσβο, περίπου 450 άτομα κρατούνται στο αρματαγωγό «Ρόδος», που έφτασε στη Μυτιλήνη πριν από οχτώ ημέρες. Το πλοίο, παρότι ήταν προγραμματισμένο να αποπλεύσει εντός τριημέρου, ακόμα παραμένει στη θέση του, με τους ανθρώπους να κοιμούνται στο γκαράζ σε συνθήκες χειρότερες και από μέτωπο πολέμου. Οσον αφορά τις συνθήκες υγιεινής, χαρακτηριστικό είναι ότι υπάρχουν μόλις πέντε χημικές τουαλέτες.

Video obtained by @derspiegel from inside the navy boat in #Lesbos where c. 500 refugees incl children and pregnant women are held. They are the first migrants who came after Greece stopped accepting asylum applications on 1/3. To be transferred to the mainland & then deported pic.twitter.com/VqYiw5BgMB

— Giorgos Christides (@g_christides) March 10, 2020

Κάποιοι πρόσφυγες έχουν κάνει σπίτι τους αστικά λεωφορεία, ενώ άλλοι κοιμούνται με στέγη… τον ουρανό στο λιμάνι της Μυτιλήνης.

Counted some 9 toilets for 500+ people. They are detained and not allowed to leave the port area. A Syrian woman was allowed to go to her son’s funeral, 5 years old, who drowned some days ago pic.twitter.com/jRBpDLJynT

— Giorgos Christides (@g_christides) March 11, 2020

Ακόμα 42 άνθρωποι παραμένουν στη Συκαμιά Λέσβου στην αυλή μιας εκκλησίας και εκεί παρουσιάζεται το παράδοξο να έχουν καταστεί «αόρατοι» από τις αρχές, όπως σημειώνει σε ανακοίνωσή του ο Δήμος Δυτικής Λέσβου.

«Ο δήμος συμβάλλει καθημερινά προκειμένου οι 42 πρόσφυγες και μετανάστες που παραμένουν στην παραλία της Συκαμιάς να προφυλαχτούν από τις καιρικές συνθήκες, παρέχοντάς τους με ίδιες δυνάμεις τα στοιχειώδη, όμως οφείλει και να καταγγείλει τη στάση των Αρχών, που αρνούνται να προβούν στα προβλεπόμενα για τα οποία υποχρεούνται από τον νόμο» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Στη Χίο, 140 άνθρωποι, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, στεγάζονται υποτυπωδώς στις ερειπωμένες και εγκαταλειμμένες από χρόνια εγκαταστάσεις της Παλιάς Ιχθυόσκαλας, στην άκρη του λιμανιού, σύμφωνα με ρεπορτάζ της «Εφημερίδας των Συντακτών».

Επίσης στη Χίο περίπου 320 άνθρωποι κρατούνται στο εγκαταλειμμένο δημοτικό κτίριο της οδού Λάδης (πρ. ΟΤΕ). «Πρόκειται για συνθήκες ικανές να πυροδοτήσουν μια υγειονομική βόμβα», σχολίαζαν άνθρωποι που κατάφεραν να τους επισκεφθούν.

Στη Σάμο σε αντίστοιχες συνθήκες τουλάχιστον 100 άτομα τελούν υπό κράτηση σε πιλοτή δίπλα στο λιμεναρχείο και στη Λέρο 250 άνθρωποι κρατήθηκαν γύρω από τον λιμενικό σταθμό του νησιού, ενώ από χτες μεταφέρθηκαν στο λιμάνι χωρίς καμία υποδομή.

Τι απαντά η ερευνήτρια για το «μυστικό κέντρο» στον Έβρο

Τον γύρο του κόσμου έκανε ρεπορτάζ των New York Times για την ύπαρξη «μυστικού κέντρου» κράτησης στον Πόρο του Έβρου, όπου πρόσφυγες και μετανάστες ζούνε στοιβαγμένοι «σαν ζώα».

Από τη μεριά της, η κυβέρνηση παραδέχτηκε εμμέσως την ύπαρξη του κέντρου, αρνήθηκε όμως ότι ήταν «μυστικό».

Μία εκ των συντακτών της έρευνας πάνω στην οποία βασίστηκε το άρθρο των NYT, η ελληνικής καταγωγής Λένα Καραμανίδου μίλησε στην «Εφημερίδα των Συντακτών» για το «μυστικό» του Έβρου.

«Γενικά η κυβέρνηση έχει αρνηθεί πολλά από αυτά που έχουν αναφερθεί στον Τύπο. Συγκεκριμένα για το κέντρο στον Πόρο, το μόνο που μπορώ να πω είναι αυτά που έχουμε αναφέρει στο άρθρο. Δηλαδή ότι δεν βρήκαμε κάποιο επίσημο έγγραφο που να αναφέρεται συγκεκριμένα στη λειτουργία ή στη χρηματοδότηση του κέντρου. Μπορεί αυτά να υπάρχουν, απλώς δεν μπορέσαμε να τα βρούμε δημόσια. Επίσης το άλλο που παρατηρήσαμε είναι ότι δεν έχει γίνει κάποια αυτοψία στο κέντρο, είτε από ελληνικούς οργανισμούς όπως ο Συνήγορος του Πολίτη είτε από ευρωπαϊκούς οργανισμούς», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Γιατροί Χωρίς Σύνορα: Πιο επιτακτική από ποτέ η ανάγκη εκκένωσης των καταυλισμών λόγω κοροναϊού

Την ανάγκη εκκένωσης των καταυλισμών προσφύγων και μεταναστών στα ελληνικά νησιά τονίζουν οι Γιατροί Χωρίς σύνορα, λόγω του κοροναϊού.

Με αφορμή το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα του κοροναϊού στη Λέσβο, η οργάνωση επισημαίνει ότι οι τρέχουσες συνθήκες στον καταυλισμό της Μόριας, σε συνδυασμό με την απουσία επαρκών υπηρεσιών υγιεινής και τη σημαντικά περιορισμένη ιατρική φροντίδα, αποτελούν πρόσφορο έδαφος για μια πιθανή επιδημία.

«Η ανάγκη για εκκένωση των καταυλισμών στα ελληνικά νησιά είναι τώρα πιο επιτακτική από ποτέ. Το να αναγκάζεις τους ανθρώπους να ζουν σε αυτές τις συνθήκες ως μέρος μιας ευρωπαϊκής πολιτικής ήταν πάντα ανεύθυνο, αλλά τώρα πια είναι στα πρόθυρα να γίνει και εγκληματικό, εάν δε ληφθούν μέτρα για την προστασία των ανθρώπων», τονίζει η οργάνωση.

«Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να δράσει το συντομότερο δυνατό και να μετακινήσει την πλειοψηφία των 42.000 ανθρώπων σε κατάλληλη στέγη πριν να είναι πολύ αργά», επισημαίνουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα.

«Σε περιοχές με επιβεβαιωμένα κρούσματα του κοροναϊού, οι άνθρωποι πρέπει να εφαρμόζουν καθημερινά μέτρα πρόληψης, όπως συχνό πλύσιμο των χεριών και παραμονή στο σπίτι εάν νοσήσουν» λέει ο Απόστολος Βεΐζης, γιατρός και διευθυντής προγραμμάτων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα.

«Όμως, η πραγματικότητα είναι ότι σε ορισμένα τμήματα του καταυλισμού της Μόριας υπάρχει μόνο μία βρύση για 1.300 ανθρώπους και δεν υπάρχουν προϊόντα για την υγιεινή των χεριών. Οικογένειες πέντε ή έξι ατόμων είναι αναγκασμένες να κοιμούνται σε τρία τετραγωνικά μέτρα. Αυτό σημαίνει ότι στην πράξη είναι αδύνατη η εφαρμογή των συνιστώμενων μέτρων για την αποτροπή της εξάπλωσης του ιού σε τέτοιες συνθήκες», επισημαίνει ο κ. Βεΐζης.

«Ο κίνδυνος μόλυνσης θα είναι εξαιρετικά μεγάλος», τονίζουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, που σημειώνουν ότι σε όλο τον κόσμο ακυρώνονται εκδηλώσεις και απαγορεύονται συναθροίσεις, για να περιοριστεί η εξάπλωση του ιού, αλλά στα ελληνικά νησιά καθημερινά συνωστίζονται χιλιάδες άνθρωποι, χωρίς άλλη επιλογή.

«Οι 42.000 αιτούντες άσυλο που ζουν σε καταυλισμούς στα ελληνικά νησιά, όπως στη Μόρια και το Βαθύ, είναι εκτεθειμένοι σε διάφορους παράγοντες κινδύνου που μπορούν να τους κάνουν να νοσήσουν και διευκολύνουν την εξάπλωση ασθενειών», προειδοποιεί η οργάνωση.

«Η υγεία των ανθρώπων κινδυνεύει όσο μένουν σε αυτούς τους καταυλισμούς. Ο κοροναϊός είναι απλώς η τελευταία απειλή που αντιμετωπίζουν οι αιτούντες άσυλο, και η κατάστασή τους τούς καθιστά ακόμη πιο ευάλωτους από τον υπόλοιπο πληθυσμό σε μια επιδημία», δήλωσε ο κ. Βεΐζης, τονίζοντας ότι είναι αδύνατο να περιοριστεί ο ιός στο περιβάλλον ενός καταυλισμού.

Μετά το Πάσχα η πρόταση της Κομισιόν για το κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου

Την παρουσίαση του νέου κοινού ευρωπαϊκού προγράμματος μετανάστευσης και ασύλου μετά το Πάσχα ανακοίνωσε η επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., Ίλβα Γιόχανσον, η οποία τόνισε πάντως ότι είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί κοινό έδαφος. Αιτία, το γεγονός ότι «τα κράτη-μέλη έχουν πολύ διαφορετικές πραγματικότητες, διαφορετικές εμπειρίες και διαφορετική πολιτική οπτική σε αυτό».

Μιλώντας στους 220 νεοπροσληφθέντες υπαλλήλους της Υπηρεσίας Ασύλου, η Ίλβα Γιόχανσον, δήλωσε ότι «εργαζόμαστε στην κατεύθυνση να βρούμε κοινό έδαφος για μία νέα πρόταση».

Όπως είπε, είναι αισιόδοξη ότι η πρόταση που θα παρουσιαστεί μετά το Πάσχα «δεν θα γίνει αγαπητή από όλους, αλλά θα γίνει αποδεκτή».

Σύμφωνα με την Ίλβα Γιόχανσον, το γεγονός πως τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν σε ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα μετανάστευσης και ασύλου στο παρελθόν «είναι πρόβλημα, γιατί είναι αδύνατο για τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν τη μετανάστευση και το άσυλο» και τόνισε ότι «πρέπει να το κάνουμε αυτό μαζί και να έχουμε κοινές πολιτικές και αλληλεγγύη».

«Η μετανάστευση είναι μία κανονικότητα, ήταν πάντα εκεί και θα είναι πάντα εκεί. Η αποστολή μας είναι να διαχειριστούμε τη μετανάστευση με έναν μεθοδικό τρόπο ώστε και να προστατεύσουμε τα σύνορά μας και να υπερασπιστούμε τις αξίες, να δώσουμε κατάλυμα στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας», επισήμανε.

«Ελπίζω πως σύντομα θα εργαστείτε σε ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα μετανάστευσης και ασύλου», τόνισε.