Κοροναϊός: Όσα πρέπει να ξέρετε για την άδεια ειδικού σκοπού σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα

Στη δημοσιότητα δόθηκε την Πέμπτη η εγκύκλιος του υπουργού Εσωτερικών, Τάκη Θεοδωρικάκου, με την οποία εξειδικεύονται τα μέτρα της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) της κυβέρνησης, για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών του κοροναϊού και της ανάγκης περιορισμού διάδοσής του, καθώς και πρόσθετα μέτρα για τη λειτουργία του Δημοσίου.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, προβλέπεται η χορήγηση αδείας ειδικού σκοπού σε εργαζομένους για τη φροντίδα των παιδιών τους.

Αναλυτικές οδηγίες για την άδεια ειδικού σκοπού δίνουν τα dikaiologitika.gr

Άδεια Ειδικού Σκοπού σε εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα

1) Μπορεί ο εργοδότης να με θέσει σε καθεστώς τηλεργασίας;

Προσωρινή αλλαγή στην τηλεργασία επιφέρουν οι διατάξεις της επίμαχης πράξης νομοθετικού περιεχομένου. Συγκεκριμένα, ο εργοδότης δικαιούται με απόφασή του να καθορίσει ότι ο εργαζόμενος θα παρέχει τις υπηρεσίες του με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας, χωρίς να απαιτείται συναίνεση ή συγκατάθεση του.

2) Θα υπάρξουν αλλαγές στο Εργάνη ως προς τις υποχρεώσεις του εργοδότη;

Θα ανασταλεί η υποχρέωση του εργοδότη να καταχωρεί στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, καθώς και την υπερεργασία και τη νόμιμη υπερωριακή απασχόληση. Ο εργοδότης θα γνωστοποιεί συγκεντρωτικά πλέον τις παραπάνω αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στην επιχείρησή του εντός του προηγούμενου μήνα κατά το πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα της παρασχεθείσας εργασίας.

3) Τι είναι η άδεια ειδικού σκοπού;

Αποτελεί μια ειδική άδεια που στοχεύσει στην διευκόλυνση των γονέων εργαζόμενων λόγω αναστολής της λειτουργίας των βρεφικών, βρεφονηπιακών, παιδικών σταθμών, σχολικών μονάδων, ειδικών σχολείων ή σχολικών μονάδων ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, δομών παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας ατόμων με αναπηρία. , στο πλαίσιο προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό διάδοσης του κοροναϊού.

4) Τι διάρκεια θα έχει η άδεια ειδικού σκοπού;

Η διάρκεια της παραπάνω αδείας προσδιορίζεται για όσο χρονικό διάστημα παραμείνουν κλειστές οι ανωτέρω μονάδες. Προβλέπεται όμως, ένα ελάχιστο όριο ημερών που ο εργαζόμενων , υποχρεούται να λάβει για να κάνω λήψη της ειδικής άδειας. Συγκεκριμένα, ορίζεται δικαίωμα λήψης ειδικής άδειας κατ’ ελάχιστον τριών ημερών.

5) Θα έχει «συμμετοχή» ο εργαζόμενος;

Ο εργαζόμενος θα κάνει υποχρεωτικά χρήση μίας ημέρας από την κανονική του άδεια για κάθε τρεις ημέρες άδειας ειδικού σκοπού στο πλαίσιο της τριμερούς συμμετοχής στο έκτακτο και προσωρινό αυτό μέτρο.

6) Μέχρι πότε ο εργαζόμενος μπορεί να αιτηθεί τη λήψη ειδικής άδειας;

Η ειδική άδεια μπορεί να ληφθεί από 12-03-2020 (ημέρα δημοσίευσης της ΠΝΠ), μέχρι τις 10-04-2020.

7) Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να λάβει ο εργαζόμενος την άδεια ειδικού σκοπού;

Οι προϋποθέσεις λήψης της εν λόγω αδείας είναι τρεις και πρέπει να υπάρχουν στο πρόσωπο του εργαζομένου σωρευτικά:

1) Να είναι γονείς παιδιών που:

α) είναι εγγεγραμμένα σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς, παιδικούς σταθμών,

β) που φοιτούν σε σχολικές μονάδες υποχρεωτικής εκπαίδευσης,

γ) που φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης,

δ) καθώς και γονείς ατόμων με αναπηρία τα οποία είναι ωφελούμενα σε δομές παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας ατόμων με αναπηρία.

Προσοχή, όμως!

• Εξαιρούνται οι γονείς παιδιών που φοιτούν στις τάξεις του λυκείου, σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και κολέγια.
• Δεν προβλέπεται ηλικιακό όριο παιδιών:

α) που φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής

β) αναπήρων, που είναι ωφελούμενοι σε δομές παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας ατόμων με αναπηρία.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι γονείς δικαιούνται τη λήψη άδειας ειδικού σκοπού, εφόσον είναι γονείς παιδιών, που ανήκουν στις παραπάνω δύο κατηγορίες, τα οποία μπορεί να είναι και ενήλικα!

2) Ένας τουλάχιστον γονέας να εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα ως μισθωτός, ακόμα και εάν ο άλλος γονέας είναι ελεύθερος επαγγελματίας.

3) Ο εργαζόμενος πρέπει να πληροί τις προϋποθέσεις για λήψη ετήσιας κανονικής άδειας τουλάχιστον έξι (6) ημερών στην εξαήμερη εργασία και πέντε (5) ημερών στην πενθήμερη εργασία. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι ο εργαζόμενος πρέπει να έχει απασχοληθεί στην επιχείρηση περίπου 3 μήνες (2 μήνες και 21 ημέρες στην πενθήμερη, 2 μήνες και 23 ημέρες στην εξαήμερη).

8) Είμαι νεοπροσλαμβανόμενος και δεν έχω συμπληρώσει το άνω χρονικό όριο. Μπορώ να πάρω άδεια ειδικού σκοπού;

Στην περίπτωση που εργαζόμενος δεν έχει θεμελιώσει δικαίωμα κανονικής άδειας 5 ημερών στην πενθήμερη και 6 στην εξαήμερα εργασία, τότε δικαιούται την άδεια ειδικού σκοπού κατ’ αναλογία των ημερών κανονικής αδείας που δικαιούται.

9) Η άδεια ειδικού σκοπού θα είναι μετ’ αποδοχών;

Η ειδική άδεια θα χορηγείται με αποδοχές. Συγκεκριμένα, τα 2/3 θα καλύπτονται από τον εργοδότη και το 1/3 από τον τακτικό προϋπολογισμό.

10) Μπορούν και οι δύο γονείς να κάνουν χρήση της άδειας ειδικού σκοπού;

Δεν μπορούν και οι δύο γονείς να κάνουν παράλληλα χρήση της ειδικής άδειας. Δύνανται να τη μοιραστούν, ή να κάνει χρήση αποκλειστικά ο ένας από αυτούς. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση που και οι δύο γονείς είναι μισθωτοί στον ίδιο ή σε διαφορετικούς εργοδότες, με κοινή τους υπεύθυνη δήλωση προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες τους, γνωστοποιούν ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση της ανωτέρω άδειας ή σε περίπτωση που τη μοιραστούν , τα αντίστοιχα χρονικά διαστήματα χρήσης της από καθέναν από αυτούς.

11) Εάν ο ένας από τους συζύγους είναι άνεργος, μπορεί ο άλλος να πάρει την άδεια ειδικού σκοπού;

Μόνο στην περίπτωση που ο άνεργος σύζυγος νοσηλεύεται για οποιονδήποτε λόγο ή νοσεί από τον κορονοϊό ή είναι άτομο με αναπηρία (ΑμεΑ) και λαμβάνει επίδομα από τον ΟΠΕΚΑ, μπορεί ο εργαζόμενος μισθωτός σύζυγος να αιτηθεί την ειδική άδεια.

12) Αν ο ένας από τους δύο συζύγους εργάζεται στο δημόσιο, τι πρέπει να κάνει ο μισθωτός σύζυγος για να πάρει την ειδική άδεια;

Στην περίπτωση, που από τους δύο συζύγους, ο ένας εργάζεται στο Δημόσιο και ο άλλος στον ιδιωτικό τομέα, για να μπορέσει ο τελευταίος να λάβει την ειδική άδεια θα πρέπει να προσκομίσει στον εργοδότη του υπεύθυνη δήλωση του εργαζομένου γονέα στο Δημόσιο ότι δεν έχει κάνει χρήση της άδειας ειδικού σκοπού, προκειμένου να μπορεί ο μισθωτός του ιδιωτικού τομέα να κάνει χρήση της άδειας αυτής.

13) Τι προβλέπεται για τους διαζευγμένους ή εν διαστάσει γονείς;

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις την άδεια ειδικού σκοπού τη λαμβάνει ο γονέας ο οποίος έχει την επιμέλεια του παιδιού ή τη γονική μέριμνα. Το εν λόγω δεδομένο πρέπει να το συμπεριλάβουν στην κοινή τους υπεύθυνη δήλωση. Υπάρχει πρόβλεψη να συμφωνήσουν διαφορετικά μεταξύ τους, γεγονός που πρέπει να αναφέρουν ρητά στην άνω κοινή τους υπεύθυνη δήλωση.

14) Πρέπει ο εργοδότης να δηλώσει στο Εργάνη τις άδειες ειδικού σκοπού που λαμβάνουν οι εργαζόμενοί του;

Ο εργοδότης υποχρεούται να δηλώσει στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, όσους εργαζομένους που έκαναν χρήση της ανωτέρω άδειας, καθώς και τη διάρκεια αυτής, μετά το πέρας της 10ης-04-2020 μέχρι τις 15-04-2020.

15) Τι γίνεται στην περίπτωση της μονογονεικής οικογένειας;
Ρητή πρόβλεψη για την περίπτωση της μονογονεικής οικογένειας δεν υπάρχει. Θα πρέπει να συναφθεί όμως ότι και ο μονογονέας, που είναι μισθωτός στον ιδιωτικό τομέα, δικαιούται τη λήψη άδειας ειδικού σκοπού, εφόσον προσκομίσει υπεύθυνη δήλωση στον εργοδότη του, αναφέροντάς το.

Άδεια ειδικού σκοπού στον Δημόσιο Τομέα

1) Ποιοι υπάλληλοι μπορούν να κάνουν χρήση της άδειας ειδικού σκοπού;

Οι υπάλληλοι που απασχολούνται σε δημόσιες υπηρεσίες, αποκεντρωμένες διοικήσεις, ΟΤΑ α και β βαθμού και νομικά πρόσωπα αυτών, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου εντός Γενικής Κυβέρνησης με οποιαδήποτε σχέση εργασίας και έχουν τέκνα που φοιτούν σε βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς και σχολικές μονάδες, και ειδικότερα τέκνα που φοιτούν έως και την τάξη της Γ Γυμνασίου.

2) Ποιοι εξαιρούνται;

Οι δημόσιοι υπάλληλοι που είναι γονείς παιδιών που φοιτούν στο λύκειο, σε πανεπιστημιακά ιδρύματα. Προσοχή!
Δεν τίθεται ηλικιακό όριο των τέκνων. Η μοναδική προϋπόθεση είναι τα παιδιά των δημοσίων υπαλλήλων να φοιτούν έως και την τάξη Γ Γυμνασίου, δηλαδή την τελευταία τάξη υποχρεωτικής εκπαίδευσης.

3) Η άδεια ειδικού σκοπού θα είναι άνευ αποδοχών;

Η άδεια ειδικού σκοπού θα χορηγείται στους δημοσίου υπαλλήλους με αποδοχές.

4) Τι διάρκεια θα έχει η ειδική άδεια;

Στην ΠΝΠ προβλέπεται το ελάχιστο όριο ημερών που ο υπάλληλος μπορεί να λάβει ως άδεια ειδικού σκοπού. Συγκεκριμένα, ο υπάλληλος μπορεί να κάνει χρήση κατ’ ελάχιστο τέσσερις ημέρες ως ειδική άδεια. Για κάθε τέσσερις ημέρες απουσίας, οι τρεις θα καταγράφονται από την αρμόδια υπηρεσία ως δικαιολογημένη απουσία λόγω προσωρινής αναστολής λειτουργίας του σταθμού ή της σχολικής μονάδας που φοιτά το τέκνο του υπαλλήλου. Η εναπομένουσα μία ημέρα απουσίας θα αποτελεί κανονική άδεια του υπαλλήλου. Επομένως, και ο υπάλληλος θα έχει μια «συμμετοχή» στην εν λόγω ειδική άδεια, λόγω της έκτακτης και επείγουσας κατάσταση. Η συμμετοχή του θα εξαντλείται στη χρήση ημερών κανονικής άδειας με το ποσόστωση, 1 ημέρα κανονικής προς 4 ημέρες ειδικής άδειας.

5) Τι γίνεται στην περίπτωση που υπάλληλος αιτηθεί και κάνει χρήση κάτω των τεσσάρων ημερών;

Σε περίπτωση που ο υπάλληλος κάνει χρήση μικρότερου χρονικού διαστήματος, δηλαδή λιγότερο από τέσσερις ημέρες, αυτές θα αποτελέσουν και θα χαρακτηριστούν ως κανονική άδεια και όχι σαν άδεια ειδικού σκοπού.

6) Αν και οι δύο γονείς είναι δημόσιοι υπάλληλοι, μπορούν να κάνουν χρήση της άδειας ειδικού σκοπού;

Στην περίπτωση που και οι δύο γονείς απασχολούνται στο Δημόσιο, δεν μπορούν παράλληλα να κάνουν χρήση της ειδικής άδειας. Αντίθετα, θα καταθέσουν κοινή υπεύθυνη δήλωση που θα ορίζει ποιος από τους δύο θα λάβει την ειδική άδεια, ή στην περίπτωση που έχουν αποφασίσει να τη μοιράζονται, θα καθορίζουν στην δήλωση τους χρονικά διαστήματα χρήσης της ειδικής άδειας εκ περιτροπής.

7) Αν και οι δύο γονείς απασχολούνται στο δημόσιο, με ποια προϋπόθεση μπορούν να μοιραστούν την άδεια ειδικού σκοπού;

Μοναδική προϋπόθεση είναι να λάβουν κατ’ ελάχιστον τέσσερις ημέρες έκαστος άδεια ειδικού σκοπού, καθώς και να ορίσουν συγκεκριμένα διαστήματα που θα κάνει χρήση ο καθένας τους στην κοινή υπεύθυνη δήλωσή τους.

8) Αν ο/η σύζυγός μου εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα, μπορώ να κάνω χρήση στης άδειας ειδικού σκοπού;

Όταν ο/η σύζυγος και γονέας του υπαλλήλου απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα, ο γονέας υπάλληλος μπορεί να λάβει την ειδική άδεια προσκομίζοντας βεβαίωση –υπεύθυνη δήλωση ότι ο έτερος γονέας δεν είχε λάβει ειδική άδεια από τον εργοδότη του ή δεν εργάζεται εξ αποστάσεως (τηλεργασία).

9) Αν ο/η σύζυγός μου βρίσκεται σε άδεια μπορώ να κάνω χρήση της άδειας ειδικού σκοπού;

Αν ο/η σύζυγος του υπαλλήλου, βρίσκεται σε άδεια (πλην της αναρρωτικής), ο υπάλληλος δεν δικαιούται να λάβει την άδεια ειδικού σκοπού.

10) Αν ο/η σύζυγός μου δεν εργάζεται μπορώ να κάνω χρήση της άδειας ειδικού σκοπού;

Στην περίπτωση που ο/η σύζυγος του υπαλλήλου δεν εργάζεται τότε ο υπάλληλος δεν δικαιούται να λάβει την άδεια ειδικού σκοπού, εκτός κι αν ο γονέας που δεν εργάζεται νοσηλεύεται για οποιονδήποτε λόγο, ή νοσεί από κοροναϊό ή είναι άτομο με αναπηρία (ΑμεΑ) και λαμβάνει επίδομα από το ΟΠΕΚΑ.

11) Εκτός από την άδεια ειδικού σκοπού προβλέπεται άλλη διευκόλυνση για τους δημοσίους υπαλλήλους;

Ο υπάλληλος που δεν επιθυμεί να κάνει χρήση της ειδικής άδειας, μπορεί να αιτηθεί αντί αυτής, να του επιτραπεί να εργάζεται με μειωμένο ωράριο εργασίας, μέχρι και 25% ημερησίως, χωρίς μείωση των αποδοχών τους.

12) Αν λάβω τη διευκόλυνση του μειωμένου ωραρίου, με την επαναλειτουργία των σχολικών μονάδων, θα πρέπει να εργαστώ παραπάνω ώρες;

Στην περίπτωση που ο υπάλληλος αιτηθεί αντί την ειδική άδεια, μείωση ωραρίου χωρίς μείωση των αποδοχών τότε, υποχρεούται μετά την άρση αναστολής λειτουργίας σων σταθμών ή σχολικών μονάδων , να απασχοληθεί τις αντίστοιχες ώρες μείωσης του ωραρίου εργασίας, πέραν του ωραρίου του χωρίς αμοιβή υπερωριακής απασχόλησης. Σ’ αυτή την περίπτωση η εργασία δύναται να παρέχεται και σε ώρες πέραν του εκ του νόμου καθορισμένου ωραρίου των δημοσίων υπηρεσιών.

13) Εάν ο σύζυγός μου που είναι μισθωτός ιδιωτικού τομέα λάβει άδεια ειδικού σκοπού, μπορώ να αιτηθώ μείωση ωραρίου;

Αν ο ένας σύζυγος που απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα, λάβει άδεια ειδικού σκοπού, ο έτερος σύζυγος, που απασχολείται στο Δημόσιο, μπορεί να αιτηθεί χρήση μειωμένου ωραρίου, παρέχοντας εργασία κατά τις ώρες που δεν εργάζεται ο γονέας που απασχολείται στον ιδιωτικό τομέα και σε ώρες πέραν του εκ του νόμου καθορισμένου ωραρίου των δημοσίων υπηρεσιών.

14) Θα ανασταλεί η λειτουργία στις λοιπές δημόσιες υπηρεσίες;

Από την επίμαχη ΠΝΠ, δεν εξαγγέλλεται η αναστολή λειτουργίας κάποιας δημόσιας υπηρεσίας. Στην περίπτωση όμως που αποφασισθεί η αναστολή ή ο περιορισμός λειτουργίας δημόσιας υπηρεσίας, ο οικείος αρμόδιος Υπουργός ή το αρμόδιο όργανο διοίκησης του φορέα, μπορεί ενόψει της έκτακτης και επείγουσας περίπτωσης, να προσδιορίσει τον αριθμό των υπαλλήλων που οφείλουν να παρίστανται καθημερινά στην υπηρεσία, με τη δυνατότητα εκ περιτροπής εργασίας ή με τον ορισμό προσωπικού ασφαλείας.

15) Το νοσηλευτικό – ιατρικό προσωπικό, οι ένστολοι και οι υπάλληλοι σε δημόσιες υπηρεσίες σχετικές με το μεταναστευτικό και το άσυλο δικαιούνται άδεια ειδικού σκοπού ή μείωση ωραρίου;

Οι υπάλληλοι που απασχολούνται με οποιοδήποτε καθεστώς εργασίας στο Υπουργείο Υγείας, σε φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας, στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και τους φορείς αυτού, καθώς και για το ένστολο προσωπικό, απαιτείται αιτιολογημένη απόφαση του αρμοδίου οργάνου της υπηρεσίας, για να λάβουν άδεια ειδικού σκοπού ή μείωση ωραρίου με πλήρεις αποδοχές. Επομένως, οι υπάλληλοι αυτών των κατηγοριών δεν αποκλείονται από τις άνω διευκολύνσεις, αλλά τίθεται για αυτούς μια πιο αυστηρή διαδικασία.