Τυχοδιωκτισμοί

Ο τούρκος πρόεδρος παίζει εδώ και καιρό ριψοκίνδυνα. Κινείται συχνά στην κόψη του ξυραφιού και παρότι δεν έχει απολέσει τον πραγματισμό του, προσθέτει συνεχώς ισχυρές δόσεις τυχοδιωκτισμού. Ενεργοποιώντας πριν από δύο εβδομάδες το όπλο του προσφυγομεταναστευτικού απέναντι στην Ευρώπη, προσδοκούσε ότι με τη μαζική είσοδο κυρίως μεταναστών στην ελληνική επικράτεια θα έβαζε το μαχαίρι στον λαιμό Αθήνας και Βρυξελλών. Ετσι, η διαπραγμάτευση μαζί τους θα γινόταν με τους όρους της Αγκυρας, η οποία εκμεταλλεύεται τη φοβικότητα της EE για να εξυπηρετήσει ευρύτερες γεωπολιτικές της επιδιώξεις.

Εφόσον δεν τα κατάφερε, πέρασε στην επόμενη φάση: στη δημιουργία εστίας έντασης και πίεσης απέναντι στην Ελλάδα στα σύνορα του Εβρου, ώστε να υπογραμμίζεται και προς την υπόλοιπη Ευρώπη η σημασία της Τουρκίας στη συγκράτηση των ροών και στην απόπειρα αναθεώρησης όχι μόνο όρων της κοινής δήλωσης Τουρκίας – ΕΕ αλλά συνολικά της ευρωτουρκικής σχέσης.

Ο Ερντογάν στάθμισε με λανθασμένο τρόπο τη χρήση του προσφυγομεταναστευτικού: μία απειλή είναι περισσότερο χρήσιμη όσο δεν υλοποιείται. Οταν τη θέτεις σε εφαρμογή, η άλλη πλευρά συσπειρώνεται για να την αντιμετωπίσει, προετοιμάζεται καλύτερα για ενδεχόμενη κλιμάκωση και έτσι συρρικνώνονται τα περιθώρια ελιγμών του εκβιαστή. Ασφαλώς, η φιλοξενία του μεγαλύτερου αριθμού προσφύγων παγκοσμίως, του προσφέρει μία τεράστια δεξαμενή ανθρώπων, οι οποίοι, μάλιστα, είναι πλέον ανεπιθύμητοι, ώστε να αντλήσει «πρόθυμους» που θέλουν να καταλήξουν σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα.

Ομως, η εξώθησή τους με παρακρατικές μεθόδους στα ελληνοτουρκικά σύνορα και ο εγκλωβισμός τους εκεί, έως ότου είτε επιχειρήσουν μαζική εισβολή ή επιστρέψουν σε άλλες πόλεις της Τουρκίας, έχει δυσκολέψει το έργο του Ερντογάν, ενώ στο εγχώριο ακροατήριο υπάρχει η αίσθηση ότι οι ροές προς την Ελλάδα είναι αθρόες.

Αλλωστε, αυτό που ζύγισε λάθος ο τελευταίος είναι τον τεράστιο βαθμό ανοχής των Ευρωπαίων ακόμη και σε ενέργειες που αντίκεινται στο διεθνές και προσφυγικό δίκαιο, αρκεί να εξασφαλιστούν έναντι των μεταναστευτικών ρευμάτων. Βέβαια, η σημερινή κατάσταση έχει έκτακτο χαρακτήρα και η διευθέτησή της είναι ύψιστης σημασίας για την ελληνική πλευρά, γιατί τυχόν διαιώνισή της θα εξαντλήσει το ανθρώπινο δυναμικό και θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία (επιπρόσθετα του κορωνοϊού).

Πάντως, η ευρωπαϊκή βοήθεια στην οποία προσβλέπουμε, συνδέεται με την άρτια φύλαξη των χερσαίων και θαλασσίων συνόρων (εδώ η συνδρομή των εταίρων μας θα είναι σημαντική), εντούτοις, δεν αναμένεται να αλλάξουν στάση στο θέμα των μετεγκαταστάσεων – ενδεικτική η δυσκολία υποδοχής έστω και μικρού αριθμού ευάλωτων ανήλικων – ούτε να συνηγορήσουν εύκολα στην αλλαγή του Δουβλίνου στην επιθυμητή κατεύθυνση, που επιβαρύνει τα κράτη πρώτης εισόδου.

Οπωσδήποτε, η ομοθυμία που επιτεύχθηκε απέναντι στις καταχρηστικές ενέργειες της Αγκυρας των τελευταίων ημερών είναι ευπρόσδεκτη. Απαιτείται, όμως, ανάλογη συνέχεια, ώστε η ΕΕ και πρωτίστως η Γερμανία να βρουν ένα μείγμα πολιτικής κινήτρων και κυρώσεων, αντί της αμήχανης υποχωρητικότητας που ενθαρρύνει τον τούρκο πρόεδρο.

Η Αθήνα πρέπει να ζητήσει αυστηρές προϋποθέσεις σε τυχόν επικαιροποίηση της κοινής δήλωσης και όρο την απόσυρση από τον Εβρο για τη συνέχιση του διαλόγου.