Σε συνθήκες κρίσης

Εικάζω πως είμαστε όλοι – σχεδόν όλοι – κλεισμένοι στα σπίτια μας. Με καχυποψία αντικρίζουμε γνώριμες εικόνες – το περίπτερο με τις εφημερίδες, την καφετέρια της γειτονιάς με τον λαχταριστό καπουτσίνο, το μετρό ή τον προαστιακό, ακόμη και το ταξί – που δημιουργούν πλέον αισθήματα απειλής. Αρχίζουμε να μεταβάλλουμε δραματικά τις συνήθειες και την καθημερινότητά μας.

Ακόμα κι αυτά που άφοβα μπορούμε να κάνουμε αρχίζουν να αλλάζουν. Οσο η απομόνωση και η απουσία επαφών θα επιβάλλεται, η τηλεόραση λ.χ. ή και το ραδιόφωνο θα γίνονται αγνώριστα. Συντελεστές θα χάνονται λόγω καραντίνας. Γνωστές και δημοφιλείς σειρές θα αραιώνουν ή θα καθυστερούν, μια και τα μέτρα θα υποχρεώνουν τους συντελεστές να απουσιάζουν.

Οι τηλεμαχίες θα μείνουν δίχως βενζίνη αγριάδας, μια και οι πρωταγωνιστές θα αποφεύγουν τα στούντιο και οι εξωτερικές συνδέσεις, λόγω τεχνικών δυσκολιών, θα αραιώνουν. Τα ριάλιτι θα πάθουν αφλογισία, μια και οι μετέχοντες θα εγκαταλείπουν σκεπτόμενοι περισσότερο την υγεία τους από τα έπαθλα.

Οταν με το καλό ο κίνδυνος αντιμετωπιστεί, η κοινωνία μας θα κινείται μάλλον σε νέες ράγες. Πολλές παλιές συνήθειες ίσως και να μην υπάρχουν πια. Μπορεί και να είναι ευκαιρία να σκεφτούμε πιο βαθιά. Χρόνο σίγουρα έχουμε. Υπάρχει ανάγκη να τρέχουμε εδώ κι εκεί από την ώρα που ανακαλύψαμε πως πολλά μπορούν να γίνουν από απόσταση; Από το σουπερμάρκετ τα πράγματα μπορούν να έρχονται στο σπίτι κατόπιν παραγγελίας. Μαθήματα και κατευθύνσεις μπoρούν να δίνονται με email ή με videolinks (teleconference, e-learning, Google meet, Skype conference, Microsoft teams κ.ά.). H διασκέδαση μπορεί πλέον να επικεντρωθεί ηλεκτρονικά μέσω live streaming, Netflix, HBO, YouTube και τόσα άλλα. Η κοινωνική απομόνωση, που τόσοι κατήγγειλαν σαν προϊόν της τεχνολογικής εποχής, ίσως να αποδειχθεί τελικά ο σωτήρας της κοινωνίας. Οι επιλογές των παιδιών μας, που είναι οι εικονικές επαφές  μέσω ηλεκτρονικών μέσων, ίσως να είναι το μέσον επιβίωσής μας.

Θυμάμαι πόσο με ενοχλούσαν τα ξενύχτια των παιδιών με περίεργα ιντερνετικά παιχνίδια που τα οδηγούσαν σε επαφές κι ατέλειωτες αλληλεπιδράσεις με συνομηλίκους τους στα τέσσερα σημεία του κόσμου. Σήμερα αποδεικνύεται η χρησιμότητά τους. Ενα τέτοιο παιχνίδι διευκόλυνε έναν στη διπλωματική του εργασία σε μεγάλο πανεπιστήμιο του εξωτερικού. Και στην εξασφάλιση πιθανότατα του μέλλοντός του…..

Και κάτι άλλο. Ευκαιρία για επιστροφή ή, σε άλλες περιπτώσεις, ανακάλυψη του διαβάσματος. Που από την άνεση της πολυθρόνας σου σε μεταφέρει σε μαγευτικούς κόσμους ή ανοίγει παράθυρα σε συναρπαστικές ιδέες κι απίστευτες γνώσεις.

Με την ευκαιρία να κάνω κάποιες συστάσεις για πρόσφατες εκδόσεις: Στα μυθιστορήματα, το τελευταίο κι ίσως καλύτερο, του Σουηδού Λαρς Κέπλερ, «Ο κυνηγός κουνελιών», εκδ. Πατάκη 2018, και του επίσης Σουηδού Νiklas Natt och Dag, «1794», εκδ. Μεταίχμιο, 2020. Στην ιστορία, Joh C. Carr, «Η δυναστεία των Κομνηνών», εκδ. Ψυχογιός 2020, και Λευτέρης Καντζίνος, «Αθήνα 1204-1456», εκδ. Μεταίχμιο 2019. Και στα δοκίμια, Tim Marshal, «Υψώνοντας τείχη», εκδ. Διόπτρα, 2020, και David Runciman, «Πολιτική: Μια μικρή ιστορία», εκδ. Πατάκη 2014.