Κοροναϊός : Ο ιός του παράλογου φόβου και η πανδημία συνωμοσιολογίας

Την ώρα που  ο κοροναϊός καλπάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα κυριεύοντας τον πλανήτη, η πανδημία της παραπληροφόρησης καλά κρατεί και κάθε λογής προφήτες διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους, κραυγάζοντας ότι η νόσος είναι ένα σημάδι ότι βρισκόμαστε στο τέλος των ημερών.

Η… προφητεία

Μία θεωρία συνωμοσίας θέλει το «μέντιουμ» Sylvia Browne να έχει προβλέψει τον ιό στο βιβλίο της «End of Days», το οποίο κυκλοφόρησε το 2008.

«Το 2020 θα ξεσπάσει ένας ιος σαν πνευμονία σε όλο τον κόσμο και καμία θεραπεία από τις ήδη γνωστές δεν θα βοηθήσει. Θα εξαφανιστεί όσο ξαφνικά εμφανίστηκε. Θα επανεμφανιστεί δέκα χρόνια αργότερα και μετά θα εξαφανιστεί για πάντα», αναφέρει χαρακτηριστικά σε ένα απόσπασμα του βιβλίου της.

Η συγγραφέας – μέντιουμ,  πέθανε το 2013 όμως με την εμφάνιση του κοροναϊού το βιβλίο της ξεπούλησε…

Ξαφνικά βρέθηκε στο Νο. 2 της λίστας του Amazon στα βιβλία μη επιστημονικής φαντασίας και αντίτυπά του πωλούνται τώρα για εκατοντάδες δολάρια.

Ακόμη μία «προφητεία»

Αίσθηση είχαν προκαλέσει πριν περίπου ένα μήνα, και τα δημοσιεύματα για το βιβλίο του Dean Koontz, «The Eyes of Darkness». Το βιβλίο είχε κυκλφορήσει το 1981, και αναφερόταν σε κάποιον φονικό ιό από την Κίνα, ονόματι «Ουχάν – 400».

Κάτι που έκανε τους συνωμοσιολόγους να «τρίψουν τα χέρια τους» υποστηρίζοντας πως ο κοροναϊός είναι αποτέλεσμα πειραμάτων σε εργαστήριο.

Πρώτος, σχετική ανάρτηση στο διαδίκτυο, έκανε ο Nick Hinton, σημειώνοντας πως το βιβλίο του Koontz, γραμμένο το 1981, προέβλεψε τον σημερινό ιό.

A Dean Koontz novel written in 1981 predicted the outbreak of the coronavirus! pic.twitter.com/bjjqq6TzOl

— Nick Hinton (@NickHintonn) February 16, 2020

«Προφητικές» ταινίες και σειρές

Αρκετές  εξάλλου είναι οι ταινίες ή οι σειρές του Χόλιγουντ με κεντρικό θέμα την εξάπλωση ενός ιού ή μία πανδημία που σαρώνει τον πλανήτη, ενώ και οι «Simpsons» δεν ξέφυγαν από τις θεωρίες περί πρόβλεψης του κοροναϊού.

Σε  επεισόδιο, του 1993, ο Χόμερ Σίμπσον παραγγέλνει έναν αποχυμωτή από την Οσάκα της Ιαπωνίας. Οι δύο εργάτες που ετοιμάζουν το πακέτο εξομολογούνται ότι είναι εδώ και καιρό άρρωστοι. Τα πακέτα φτάνουν στον προορισμό τους, μόνο που μαζί τους φτάνουν και τα μικρόβια των εργατών, τα οποία και εξαπλώνονται. Στο επεισόδιο, ο ιός αναφέρεται ως «ιός της Οσάκα» με παραπάνω από 300 κρούσματα.

Θεωρίες συνωμοσίας που συνδέονταν με πανδημίες υπήρχαν ήδη από τον Μεσαίωνα

Όπως ανέφερε η DW, ιστορικά το ξέσπασμα μιας πανδημίας συνοδευόταν πάντα από φήμες ή θεωρίες συνωμοσίας. Σύμφωνα με τον Μίχαελ Μπούτερ, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν, πολλοί τείνουν να ισχυρίζονται ότι πάντα πίσω από τα μεγάλα δεινά κρύβεται μια παράνομη ομάδα ανθρώπων που σχεδιάζει να πάρει την εξουσία ή να ελέγξει ή ακόμη να καταστρέψει τον πλανήτη. Αντίστοιχες θεωρίες έχουν υπάρξει πολλές ανά τους αιώνες. Για την πανούκλα που είχε ξεσπάσει τον 14ο αιώνα, είχαν στοχοποιηθεί οι Εβραίοι ως υπαίτιοι, πολύ απλά γιατί η ασθένεια δεν μπορούσε ακόμη να εξηγηθεί επιστημονικά.
Αντίστοιχη περίπτωση ήταν η θανατηφόρα «ισπανική γρίπη» που σκότωσε πάνω από 20 εκατομμύρια ανθρώπους μεταξύ 1918 και 1920, καθιστώντας την πιο θανατηφόρα κι από τον Α´ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα αίτια της ισπανικής γρίπης παρέμειναν για πολλά χρόνια ανεξιχνίαστα. Κάποιοι όμως πίστευαν ότι ο ιός της ισπανικής γρίπης είχε κατασκευαστεί σε γερμανικά εργαστήρια με στόχο να γίνει φονικό όπλο.

Οι μύθοι της Αποκάλυψης

Το Βιβλίο της Αποκάλυψης, θεωρείται ως πηγή κακών οιωνών: Οι περισσότεροι είναι εξοικειωμένοι με τις αναφορές στους Τέσσερις Καβαλάρηδες της Αποκάλυψης, το 666 ή  τα επτά κύπελλα της πανώλης.

Όπως αναφέρει το cnn.gr, ένας θεολόγος που έχει μελετήσει το κείμενό της το αποκαλεί ένα βιβλίο «πολυμέσων» του οποίου οι δημοφιλείς εικόνες λειτουργούν σαν μολυσματική ασθένεια.

«Αποσυνδέονται από το μεγαλύτερο κείμενο και κυκλοφορούν σαν μικροί ιοί στην κουλτούρα μας που συνδέονται με άλλα πράγματα και αυτό είναι όταν πραγματικά απογειώνονται και εξαπλώνονται», λέει ο Τίμοθι Μπίελ, συγγραφέας του «Βιβλίο της Αποκάλυψης: Μία βιογραφία».

Ο Μπίελ λέει ότι πολλοί άνθρωποι που διαβάζουν αποσπάσματα της Αποκάλυψης παρανοούν το νόημα και τον συμβολισμό τους.

«Σχεδόν κανείς από τους ανθρώπους που μιλάνε για την Αποκάλυψη δεν κάθισε πραγματικά να την διαβάσει», λέει. Πολλοί άνθρωποι, για παράδειγμα, πιστεύουν ότι η Ανάληψη – όταν πιστεύεται ότι ο Ιησούς επιστρέφει στο τέλος της εποχής και όλοι οι Χριστιανοί, νεκροί και ζωντανοί, θα ανυψωθούν για να τον συναντήσουν – είναι στην Αποκάλυψη.

Δεν είναι αλήθεια, λέει ο Μπίελ.

«Οι εσχατολόγοι βλάπτουν την πνευματική και ψυχική υγεία»

Αρκετοί, εξάλλου είναι εκείνοι οι μελετητές της θρησκείας, που καλούν τους «προφήτες» να αυτο-απομονωθούν», καθώς όπως λένε οι εσχατολόγοι βλάπτουν την πνευματική και ψυχική υγεία των ανθρώπων.

Ο Ούλριχ Λένερ, Καθολικός θεολόγος στο Πανεπιστήμιο Notre Dame της Ιντιάνα είναι ένας από αυτούς που απαντά σε όσους «προβλέπουν» ότι ο κοροναϊος αποτελεί σημάδι για επικείμενο τέλος του κόσμου με το εδάφιο «Ματθαίος 24,36».

Στο εδάφιο αυτό ο Χριστός λέει σχετικά με το τέλος του κόσμου: «Ως προς δε την ημέραν εκείνην και την ώραν της δευτέρας παρουσίας και της μεγάλης κρίσεως κανείς δεν γνωρίζει τόποτε, ούτε οι άγγελοι των ουρανών, ει μη μόνον ο Πατήρ».

Η πανδημία της παραπληροφόρησης στην ψηφιακή εποχή

Με τον κοροναϊό να μονοπωλεί εδώ και εβδομάδες τις ειδήσεις διεθνώς, ήταν ίσως αναμενόμενη η έξαρση των θεωριών συνωμοσίας.

Μέχρι και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έφτιαξε ιστοσελίδα, όπου ειδικοί απορρίπτουν αντίστοιχες θεωρίες, ισχυρισμούς και λανθασμένες πληροφορίες για τη θεραπεία του.
Ολες αυτές οι θεωρίες συνομωσίας είναι απλά αποκυήματα της φαντασίας και δεν συνοδεύονται από επιστημονική τεκμηρίωση.

Το διαδίκτυο και τα διάφορα fora συζητήσεων και αναρτήσεων συμβάλλουν στον πολλαπλασιασμό και τη γρήγορη διασπορά ψευδών ειδήσεων αλλά και θεωριών συνωμοσίας, γράφει η DW.

Στην ψηφιακή εποχή όλα αυτά τα ευφάνταστα σενάρια μπορούν πολύ γρήγορα να γίνουν viral. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον φημών και παραπληροφόρησης το μόνο σίγουρο είναι ότι και ο κοροναϊός, όπως και άλλοι ιοί, πρέπει να αποτελούν αντικείμενο επιστημονικής μελέτης.

Στο πλαίσιο αυτό η πρόληψη και οι συστάσεις των ειδικών είναι τα μόνα εργαλεία αντιμετώπισής του.