Ο ιός και η «εξ αποστάσεως» διδασκαλία στα Πανεπιστήμια

Η ανθρωπότητα διέρχεται μια φρικτή κρίση με χιλιάδες θανάτους ( από τη αλματώδη διάδοση του ιού Covid 19). Ίσως να είναι η χειρότερη κρίση μετά την Ισπανική γρίπη του 1918.

Μέσα σε αυτό το τρομακτικό για την οικουμένη πλαίσιο, η απώλεια ενός εξαμήνου από μια Σχολή ή ένα Πανεπιστήμιο θα ήταν θεωρητικά το πιο ασήμαντο ή αμελητέο μέγεθος (για μια κοινωνία).

Το λέω αυτό γιατί διαβλέπω μια τάση από την –κατά τα άλλα ορθολογική Υπουργό Παιδείας- «σώνει και καλά» να μη χαθεί το εξάμηνο.

Όλοι θα το θέλαμε αυτό , έστω και αν το ζητούμενο είναι να επιβιώσουμε από αυτή την κρίση!

Αλλά δεν συμμερίζομαι καθόλου την άποψη την οποία έχουν ορισμένοι για τα λεγόμενα «εξ αποστάσεως μαθήματα» ( αφού αυτά υποκαθιστούν την ανασταλείσα για αόριστο χρονικό διάστημα εκπαιδευτική διαδικασία).

Αφού είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς, ότι μετά το Πάσχα θα ανοίξουν κανονικά τα Πανεπιστήμια.

Γιατί το λέω αυτο; Γιατί επικρατεί μια απίστευτη αρρυθμία στα λεγόμενα ηλεκτρονικά μαθήματα.

Έτσι, άλλος καθηγητής μπαίνει εύκολα στο σύστημα και μπορεί να κάνει εξ αποστάσεως μάθημα. Άλλος όχι και δεν μπορεί.

Η σύνδεση επίσης –με το internet- διακόπτεται συχνά. Κάποιοι φοιτητές , λόγω περιοχής και ευχερούς συνδεσιμότητας με το Διαδίκτυο μπορούν να παρακολουθούν άνετα τα μαθήματα, άλλοι όμως όχι .

Όμως, όλα αυτά τα φαινόμενα εκκολάπτουν ένα τεράστιο θεσμικό πρόβλημα: Δηλαδή της ανισότητας πρόσβασης στην εκπαιδευτική διαδικασία!

Όμως, είναι δυνατό η εκπαιδευτική διαδικασία και η ποιότητά της να εξαρτάται από ένα τυχαίο παράγοντα, δηλαδή από την προσβασιμότητα στο Διαδίκτυο;

Και βεβαίως όλα αυτά τα φαινόμενα εμφανίστηκαν , γιατί τα ελληνικά Πανεπιστήμια δεν είναι –από άποψη αποστολής- Διαδικτυακά εκπαιδευτικά ιδρύματα και η υποδομή τους πάνω στο επίπεδο τούτο είναι ανεπαρκής.

Επιπλέον , ακόμη και στα «αυθεντικά» Διαδικτυακά ιδρύματα η εκπαιδευτική διαδικασία δεν εξαντλείται σε καμία περίπτωση στην ηλεκτρονική διδασκαλία και οι γνώσεις των φοιτητών εμπλουτίζονται με συχνές εργασίες τις οποίες αναλαμβάνουν να κάνουν!

Ωστόσο και αυτό σήμερα δεν μπορεί να γίνει , αφού οι βιβλιοθήκες είναι κλειστές (λόγω των ορθών προληπτικών μέτρων τα οποία επιβλήθηκαν).

Ενόψει όλων αυτών αναρωτιέμαι το εξής:  Κάτω από ποιες προϋποθέσεις θα αξιολογηθούν οι φοιτητές, για όσους θεωρούν καλόπιστα ότι υπάρχει η δυνατότητα να γίνουν κανονικά οι εξετάσεις τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο;

Πολλές φορές στα ηλεκτρονικά μαθήματα δεν έχουν οι καθηγητές μπροστά τους , ούτε καν  την «εικόνα» των προσώπων των φοιτητών.

Μια λύση θα ήταν οι καθηγητές να διοχετεύουν τα μαθήματά τους στις διαδικτυακές πλατφόρμες, τις οποίες διαθέτουν τα πανεπιστήμια ( e learning).

Βεβαίως και αυτές οι πλατφόρμες είναι προσβάσιμες  στους φοιτητές μέσω του  ίντερνετ ( οπότε εν μέρει τουλάχιστον υπάρχουν τα ίδια προβλήματα τα οποία περιέγραψα και παραπάνω).

Ανιχνεύω όλες αυτές τις καταστάσεις , γιατί και εγώ προβληματίζομαι για τις επιλογές τις οποίες είναι αναγκαίο να υιοθετήσει η πανεπιστημιακή κοινότητα!

Και ενόψει του γεγονότος , ότι πρωτεύον καθήκον σε αυτή τη συγκυρία –με τους χιλιάδες νεκρούς ανά τον κόσμο- είναι η προστασία της υγείας των καθηγητών , των φοιτητών και όλων όσων δουλεύουν στα πανεπιστήμια !

Οφείλω πάντως να ομολογήσω , ότι δεν είμαι «λάτρης των ηλεκτρονικών μαθημάτων» , παρότι αναγνωρίζω ότι τα σύγχρονα πανεπιστήμια είναι αναγκαίο να ελκύουν «ένα διεθνές φοιτητικό κοινό» και η «τηλεκατάρτιση» είναι ένα απαραίτητο εργαλείο στους καιρούς μας!

Εγώ πάντως κρατάω πάντοτε στη μνήμη μου αυτά τα οποία λέει ο Άγγλος φιλόσοφος Τζώρτζ Στάινερτ (« Τα μαθήματα των δασκάλων»).

Δηλαδή, ότι ένας δάσκαλος «μπορεί να παρακινεί τους μαθητές του να αγαπήσουν , ότι αγαπά και αυτός. Να κάνει το εσωτερικό του παρόν , δικό τους μέλλον. Να αφυπνίσει μέσα τους δυνάμεις και όνειρα που δεν είχαν καν ανιχνεύσει».

Αυτά δεν πιστεύω, δυστυχώς , ότι μπορεί να επιτευχθούν χωρίς τη ζωντανή και φυσική επικοινωνία του δάσκαλου με το μαθητή του!

Καλφέλης γρηγόρης

Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ

kalfelis@law.auth.gr