Σχήμα λόγου και μάχης…

Είναι αυτή μια κρίση διαφορετική σε σχέση με τις υπόλοιπες; Μεσοβδόμαδα, σε μεγάλη αγγλόφωνη εφημερίδα δημοσιεύτηκε ανάλυση, που υποστήριζε πως «ναι», αυτή είναι όντως διαφορετική κι ότι αυτό δεν συνιστά απλά σχήμα λόγου. Οπως εκείνα που εύκολα και επιπόλαια χρησιμοποιούμε, κάθε φορά που σχολιάζουμε ένα γεγονός, σχεδόν από συνήθεια: «Δεν έχει ξαναγίνει», «πρωτόγνωρο», «για πρώτη φορά» κ.λπ. κ.λπ.

Γιατί, όμως, είναι διαφορετική και πρωτόγνωρη κρίση; Ποιο είναι το σημείο – καμπή που τη διαφοροποιεί σε σχέση, για παράδειγμα, με την κρίση του 2008 που προκάλεσε την κατάρρευση της Lehman Brothers και των αγορών (και των οικονομιών) διεθνώς μόλις στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας; Η απάντηση είναι απλή και ταυτόχρονα εφιαλτική: Οι ανθρώπινες ζωές. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, όντως, αυτό που ζούμε δεν είναι απλώς μια κρίση, αλλά ένας πόλεμος. Κατ’ άλλους «αόρατος», κατ’ άλλους «παγκόσμιος», ωστόσο το μόνο σίγουρο είναι πως πρόκειται για πόλεμο, χωρίς εισαγωγικά.

Οταν «έπεσε» η Lehman και κατέρρευσαν χρηματιστήρια και μαζί τους οι κάθε είδους αγορές, καριέρες καταστράφηκαν, περιουσίες χάθηκαν, σπίτια διαλύθηκαν – κυριολεκτικά και μεταφορικά – και ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων γύρισαν ανάποδα. Ομως δεν χάθηκαν ζωές. Εκτός από εκείνους που αποφάσισαν μόνοι τους να βάλουν ένα τέλος για τους δικούς τους προσωπικούς λόγους, μαζικοί θάνατοι δεν σημειώθηκαν. Εδώ έχουμε να κάνουμε με κάτι εντελώς διαφορετικό.

Οι μαρτυρίες και οι εικόνες από τα νοσοκομεία της βόρειας Ιταλίας, όπου χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν μόνοι, χωρίς να μπορούν να πουν ένα αντίο ή να τους πουν ένα αντίο, παραπεταμένοι, είναι σκηνές βγαλμένες από τα σκληρότερα χαρακώματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Και η «γραμμή» στους γιατρούς να σώζουν μόνο νέους, στη βάση μιας απάνθρωπης λογικής που υποστηρίζει ότι «πρέπει να επιβιώσουν μόνο όσοι αξίζει να επιβιώσουν», δεν τη συναντάς παρά μόνο σε χειρουργεία εκστρατείας, στην πρώτη γραμμή μαχών που παραπέμπουν σε σφαγεία.

Και μόνο σε ανάλογο πολεμικό περιβάλλον βλέπεις στρατιωτικά καμιόνια να μεταφέρουν φέρετρα με νεκρούς, σε κομβόι, νύχτα, αλλά και ανθρώπους μιας ηλικίας να κοιμούνται έχοντας δίπλα τους πτώματα, όπως διαβάζουμε ό,τι συμβαίνει σε ισπανικά γηροκομεία.

Οχι, αυτό σίγουρα δεν το έχουμε ξαναδεί και σίγουρα δεν έχει ξαναγίνει.