Το όριο δύο κόσμων

Οι σκηνές από τον Εβρο, με τους μετανάστες να ανάβουν φωτιές, να εκπέμπουν συνθήματα, να κάνουν επιθέσεις με χημικά μαζί με την τουρκική αστυνομία κ.λπ. θυμίζουν εκπληκτικά την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης το 1453 ή της Βιέννης το 1529 και το 1683 από τους Τούρκους, όπως αυτές περιγράφονται στις ιστορικές πηγές. Πάντοτε οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν άμαχο πληθυσμό ως εμπροσθοφυλακή και αναλώσιμη ανθρώπινη μάζα. Οι δυστυχείς μετανάστες νομίζουν ότι προωθούνται προς δυσμάς για να βρουν μία ανθρώπινη μεταχείριση και ένα ανεκτό βιοτικό επίπεδο, ενώ στην πραγματικότητα λειτουργούν ως εργαλείο στην τουρκική στρατηγική της παραβίασης των συνόρων του Εβρου.

Η γεωγραφία έχει ορίσει τη διαχρονική μοίρα του ελληνικού έθνους. Βρίσκεται στο όριο δύο κόσμων, της Ευρώπης και της Ασίας. Δύο κόσμων που διέπονται από αντίθετες αξίες. Ο ευρωπαϊκός κόσμος ανέδειξε – ήδη από την αρχαιότητα – τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ελευθερία του λόγου, και στα νεότερα χρόνια την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό. Οι μεγάλες ασιατικές αυτοκρατορίες -η περσική, η μογγολική, η σελτζουκική, η οθωμανική, ήταν δουλοκτητικά συστήματα με υπηκόους χωρίς δικαιώματα, αυτό που ο Max Weber ονόμασε «πολιτικό σουλτανισμό».

Ολες οι μεγάλες μάχες που έδωσε στην ιστορία του το ολιγάνθρωπο ελληνικό έθνος ήταν για να απωθήσει την προσπάθεια των ασιατικών δυνάμεων να εξαλείψουν τον ελληνικό και τον ευρωπαϊκό κόσμο, που αποτελούσε αντιπαράδειγμα στη δική τους δομή. Ο Μαραθώνας, οι Θερμοπύλες, η Σαλαμίνα, οι Πλαταιές, οι δύο πολιορκίες της Κωνσταντινουπόλεως από τους Αραβες, η μακραίωνη αντίσταση στην τουρκική πλημμυρίδα, η Ελληνική Επανάσταση, οι Βαλκανικοί Πόλεμοι ήταν μάχες δύο κόσμων και δύο συστημάτων αξιών. Η προσπάθεια της Τουρκίας σήμερα να διαρρήξει τον Εβρο, να μεταβάλει τη Θράκη σε τουρκικό θύλακο και το Αιγαίο σε τουρκική λίμνη αποτελεί προσπάθεια επέκτασης του ασιατικού μοντέλου και συρρίκνωσης του ευρωπαϊκού. Αυτό είναι το διακύβευμα του Εβρου.

Η ελληνική κοινωνία έχει πλήρη συναίσθηση αυτού του διακυβεύματος, όπως έδειξε η πάνδημη κινητοποίηση και αλληλεγγύη προς τους στρατιωτικούς και αστυνομικούς που φρουρούν τη συνοριογραμμή στον Εβρο. Η ίδια κοινωνία που επέδειξε αντανακλαστικά ανθρωπισμού στους μετανάστες, ταυτόχρονα αντιλαμβάνεται τον δόλο και το ιστορικό διακύβευμα που κρύβεται πίσω από την υποκινούμενη μεταναστευτική πίεση.

Η ευρωπαϊκή συνδρομή στον Εβρο έχει προς το παρόν συμβολικό και επικοινωνιακό χαρακτήρα και λειτουργεί ως ιμάντας μεταβίβασης της πραγματικής εικόνας στα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων και στα δυτικά ΜΜΕ. Η αυξημένη ανθρωπιστική ευαισθησία των Ευρωπαίων και τα ενοχικά τους – λόγω αποικιοκρατικού παρελθόντος – σύνδρομα φαίνεται ότι δεν συσκοτίζουν την πραγματική εικόνα στον Εβρο. Οι Αυστριακοί, που λειτούργησαν ως ανάχωμα στην οθωμανική προέλαση, όταν το Βυζάντιο είχε καταρρεύσει, συνειδητοποιούν τι ακριβώς διακυβεύεται στον Εβρο, για αυτό ακριβώς (και όχι για άλλον λόγο) είναι δυναμικά παρόντες.

Μόνη απάντηση στην τουρκική πίεση στον Εβρο είναι η πάνδημη, ομόψυχη, αδιαπέραστη αντίσταση της Ελλάδας και της Ευρώπης.

Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Γενεύης. Από τις εκδόσεις Παπαζήση κυκλοφορεί το βιβλίο του «Το ζήτημα του πατριωτισμού» (2010)