Κοροναϊός : Ασπίδα προστασίας για τους αγρότες και τους αλιείς

Ανάλυση του Δρ. Κωνσταντίνου Ν. Μπαγινέτα*

Επώδυνη είναι η δοκιμασία που υφίσταται η χώρα μας, όπως και ολόκληρος ο πλανήτης, από την πανδημία του κορονοϊού COVID-19, με μεγάλες ανθρώπινες απώλειες και σοβαρότατες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Επιπτώσεις σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένης της Γεωργίας και της Αλιείας, οι οποίες οδηγούν σε απροσδιόριστου μεγέθους και διάρκειας ύφεση, καθώς δεν μπορούμε ακόμη να τις εκτιμήσουμε με ακρίβεια.

Στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, από την πρώτη στιγμή, εστιάσαμε τις προσπάθειές μας στην αντιμετώπιση, αυτών ακριβώς, των δυσμενών επιπτώσεων της πανδημίας αυτής, σχεδιάζοντας και νομοθετώντας, σε συνεργασία με την Ε.Ε. και τα συναρμόδια Υπουργεία, συγκεκριμένα μέτρα.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο

Στο πρόσφατο Συμβούλιο Ευρωπαίων Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας, αλλά και με σχετική αναλυτική επιστολή μας στην Ε.Ε., θέσαμε με επιτακτικό τρόπο την ανάγκη ανάληψης συγκεκριμένων πρωτοβουλιών και θέσπισης, μέσω τροποποίησης των σχετικών Κανονισμών, συγκεκριμένων έκτακτων μέτρων, που ενδεικτικά αφορούν στην εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής και Αλιευτικής Πολιτικής, το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας (ΕΠΑλΘ), τα καθεστώτα των Κρατικών Ενισχύσεων, καθώς και το γενικότερο πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων και κλάδων που πλήττονται.

Στο Συμβούλιο των Ευρωπαίων Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, θέσαμε με επιτακτικό τρόπο την ανάγκη ανάληψης πρωτοβουλιών και συγκεκριμένων έκτακτων μέτρων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι δυσμενείς επιπτώσεις αυτής της πανδημίας.

Οι προτάσεις μας αφορούσαν σε τροποποιήσεις Κανονισμών, οι οποίοι διέπουν την εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής και Αλιευτικής Πολιτικής, το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας (ΕΠΑλΘ), τα καθεστώτα των Κρατικών Ενισχύσεων, καθώς και το γενικότερο πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων του κλάδου.

Επί των παραπάνω θεμάτων κατατέθηκε και σχετική αναλυτική επιστολή μας στην Ε.Ε. την προηγούμενη εβδομάδα, η οποία ακολουθήθηκε αυτή την εβδομάδα από άλλες δύο επιστολές προς τον Επίτροπο Γεωργίας και τον Επίτροπο Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, παρουσιάζοντας προτεινόμενα μέτρα που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

·        Παρατάσεις προθεσμιών, όπως για την υποβολή της Ενιαίας Αίτησης Ενίσχυσης και την κατάρτιση των ενταγμένων στο πρόγραμμα Νέων Γεωργών του ΠΑΑ λόγω διακοπής των μαθημάτων από τον ΕΛΓΟ–ΔΗΜΗΤΡΑ.

·        Πρόταση συνολικότερης παράτασης της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου, για την υλοποίηση των εγκεκριμένων επενδύσεων, καθώς και πραγματοποίηση πρόβλεψης μεταβατικών κανόνων για την απρόσκοπτη ολοκλήρωση και χρηματοδότησή τους στην επόμενη περίοδο, εφόσον απαιτηθεί

·        Χορήγηση αυξημένων προκαταβολών άμεσων ενισχύσεων και καταβολής τους συντομότερα, καθώς και χορήγηση αυξημένης προκαταβολής για την υλοποίηση των ενταγμένων επενδύσεων στα συγχρηματοδοτούμενα Προγράμματα, με ευνοϊκότερους όρους σχετικά με το ύψος των κανονιστικά προβλεπόμενων εγγυήσεων.

·        Παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας στις τροποποιήσεις των συγχρηματοδοτούμενων Προγραμμάτων, του ΠΑΑ και του ΕΠΑλΘ, σχετικά με τη μεταφορά πόρων μεταξύ προτεραιοτήτων χωρίς περιορισμούς, διεύρυνση επιλεξιμοτήτων σε σχέση και με άλλα Ταμεία της Ε.Ε., αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων ιδίως ως προς την δυνατότητα χορήγησης κεφαλαίου κίνησης στις πληττόμενες επιχειρήσεις, δυνατότητα αποθεματοποίησης προϊόντων, κλπ.

·        Τροποποίηση του πλαισίου Κρατικών Ενισχύσεων και πρόβλεψη γενικότερων μέτρων, τα οποία μπορεί να υιοθετήσει η Κυβέρνηση προς όφελος των πληττόμενων επιχειρήσεων και στους τομείς της Γεωργίας και της Αλιείας. Μέτρα όπως παροχή κρατικών εγγυήσεων και χορήγηση δανείων με ευνοϊκούς όρους, βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων, αναβολή πληρωμών φόρων και εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, προκειμένου να υπάρξει διευκόλυνση της ρευστότητας και της προστασία της απασχόλησης, επιδότηση μισθών για εργαζόμενους, κλπ. Εδώ επισημαίνεται ότι στην κατεύθυνση αυτή, έχει ήδη κινηθεί η Χώρα μας στην προκειμένου να αξιοποιήσει την πρόσφατη τροποποίηση του πλαισίου για τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων από την Ε.Ε., όπου μεταξύ άλλων, παρέχεται η δυνατότητα χορήγησης κρατικής ενίσχυσης έως 100.000€ για τον Γεωργικό τομέα και έως 120.000€ για την Αλιεία και τις Υδατοκαλλιέργειες, ενώ οι ενισχύσεις σε επιχειρήσεις μεταποίησης και εμπορίας μπορούν να ανέλθουν μέχρι του ποσού των 800.000 €.

·        Τροποποίηση του πλαισίου για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (De minimis) για την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες, ώστε να συμπεριληφθεί και η κρίση δημόσιας υγείας, καθώς και η δυνατότητα αξιοποίησης μέτρων του ΕΠΑλΘ για την προσωρινή παύση αλιευτικών δραστηριοτήτων, την δημιουργία Ταμείου Αλληλοβοήθειας και την ασφάλιση αποθεμάτων υδατοκαλλιέργειας.

Σε εθνικό επίπεδο

Παράλληλα με τα παραπάνω, μέσα από την τροποποίηση των σχετικών διατάξεων εφαρμόζουμε και διερευνούμε την εφαρμογή μιας σειράς μέτρων που ενδεικτικά αφορούν στην:

·        Παράταση υποβολής ενστάσεων στο Υπομέτρο 4.1 του ΠΑΑ 2014-2020 «Επενδύσεις στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις» δράσεις 4.1.1 και 4.1.3.

·        Εξαίρεση κατηγοριών από την προσωρινή απαγόρευση λειτουργίας ιδιωτικών επιχειρήσεων (εμπορία γεωργικών φαρμάκων, λιπασμάτων, πολλαπλασιαστικού υλικού, ζωοτροφών και κτηνιατρικών φαρμάκων).

·        Αναστολή διαδικασίας υποδοχής αιτήσεων ΟΣΔΕ.

·        Επέκταση του χρόνου εξόφλησης των ασφαλιστικών εισφορών του έτους 2019 στον ΕΛΓΑ κατά 2 μήνες.

·        Υπαγωγή των παραγωγικών δραστηριοτήτων που έχουν πληγεί στα συνολικότερα μέτρα που έχει λάβει η Κυβέρνηση, μέσα από την σχετική λίστα των ΚΑΔ.

·        Απλούστευση των διαδικασιών ενίσχυσης δικαιούχων από τα συγχρηματοδοτούμενα Προγράμματα, για την επιτάχυνση της χρηματοδότησής τους, καθώς και επίσπευση της καταβολής άμεσων ενισχύσεων, όπως έγινε με τις συνδεδεμένες.

·        Παράταση των προθεσμιών που αφορούν σε οποιοδήποτε στάδιο υλοποίησης ενταγμένων επενδύσεων, ιδιωτικών και δημοσίων.

·        Αύξηση των διαθέσιμων πόρων για έγκριση επενδύσεων μέσα από το ΠΑΑ στον τομέα της Μεταποίησης και Εμπορίας Γεωργικών Προϊόντων.

Τα παραπάνω μέτρα είναι ορισμένα μόνο από όσα σχεδιάζουμε για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, καθώς σε περίπτωση περαιτέρω επιδείνωσης της κρίσης θα απαιτηθούν επιπλέον πρωτοβουλίες και δράσεις.

Παρακολουθώντας τις εξελίξεις

Σε κάθε περίπτωση, στη δύσκολη αυτή συγκυρία όλοι πρέπει να επιδείξουμε ετοιμότητα και αποφασιστικότητα, με πρωτοπόρο την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς η αντιμετώπιση κρίσεων όπως αυτή που βιώνουμε, απαιτεί άμεσες αντιδράσεις, στοχευμένες αποφάσεις και πρόσθετους πόρους. Πόσο μάλλον όταν βρισκόμαστε στο κατώφλι της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 και απαιτείται να ληφθούν σημαντικότατες αποφάσεις που αφορούν στις μελλοντικές Πολιτικές της Ένωσης, μεταξύ των οποίων την νέα Κοινή Αγροτική και Αλιευτική Πολιτική, τη χρηματοδότησή τους μέσα από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, καθώς και τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησής τους.

* Γεωπόνος-Ειδικευμένος σε θέματα Αειφορικής Γεωργίας & Αγροτικής Ανάπτυξης,

Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Πολιτικής & Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων, ΥπΑΑΤ