Προσφυγικό: Το στοίχημα της Ελλάδας στο καιρό του κοροναϊού – Ακόμα μια χαμένη ευκαιρία;

Ο κοροναϊός θα μπορούσε να αποτελέσει και αφορμή για να παράσχει ουσιαστική και πραγματική βοήθεια η ΕΕ προς την Ελλάδα.

Ωστόσο δεν φαίνεται να συμβαίνει κάτι τέτοιο και σε μεγάλο βαθμό έχει τις δικές της ευθύνες και η κυβέρνηση προς σ’ αυτή την κατεύθυνση.

Χρήματα αντί εκκένωσης των καταυλισμών

Ουσιαστικά η μόνη χειροπιαστή βοήθεια είναι αυτή που ανακοινώθηκε σήμερα για χρηματοδότηση 190 εκατομμυρίων ευρώ, στο πλαίσιο της ενεργοποίησης του ευρωπαϊκού μηχανισμού έκτακτης στήριξης (Emergency Support Instrument) για την αντιμετώπιση της πανδημίας και της προσφυγικής κρίσης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο θα δοθούν 3 δισεκατομμύρια ευρώ.

Από αυτή τη χρηματική βοήθεια, η Ελλάδα –όπως ήταν και το αίτημά της- θα λάβει μόλις το 6% για να καλυφθούν οι έκτακτες ανάγκες σε: διαγνωστικά τεστ και εργαστηριακό εξοπλισμό, ιατρικό εξοπλισμό, είδη απολύμανσης για μεταφορικά μέσα και δωμάτια, κατασκευή ειδικών δομών για ασυνόδευτους ανηλίκους και για την παραμονή νέων αφίξεων σε υγειονομικό περιορισμό (καραντίνα), νοσοκομειακές υποδομές και χώρους καραντίνας εντός των δομών, επείγουσες προσλήψεις προσωπικού.

Ωστόσο το μεγάλο πρόβλημα είναι ο συνωστισμός στις δομές και τα κέντρα μεταναστών και προσφύγων όπου τα περιοριστικά μέτρα για την αποφυγή της διασποράς του κοροναϊού δύσκολα μπορούν να εφαρμοστούν με αποτελεσματικό τρόπο.

Ωρολογιακή βόμβα ο συνωστισμός

Ο αρχιτέκτονας της προσφυγικής συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας Γκέραλντ Κνάους με συνέντευξή του στη DW απευθύνει δραματική έκκληση για την άμεση εκκένωση των προσφυγικών καταυλισμών στα ελληνικά νησιά.

«Στα ελληνικά νησιά υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Πολλοί έχουν παιδιά. Όλοι τους θα έπρεπε να φύγουν από εκεί. Τα παιδιά με γονείς δεν είναι πιο ασφαλή από τα ασυνόδευτα ανήλικα» αναφέρει.

Ο κ. Κνάους τονίζει ότι ο κοροναϊός κάνει ακόμα πιο τρομακτικές τις συνθήκες διαβίωσης εκεί αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι «σε μια ομάδα 20.000 ανθρώπων που ζουν ο ένας πάνω στον άλλο στη Λέσβο, που δεν πλένουν τα χέρια τους. Και τη στιγμή που υπάρχουν μόνον έξι κρεβάτια στη μονάδα εντατικής θεραπείας. Σε αυτά τα συμφραζόμενα είναι σαφές γιατί πρέπει να δράσουμε. […] Γιατί περιμένουμε ακόμη; Δεν είναι μόνον για το καλό των προσφύγων αλλά και της Ελλάδας και της ΕΕ εν γένει».

Μετεγκαταστάσεις

Σε αυτό το πλαίσιο υποστηρίζει ότι «35.000 άνθρωποι πρέπει να μεταφερθούν όσο το δυνατόν γρηγορότερα από τα νησιά στην ηπειρωτική χώρα. Θα μπορούσαν να διατεθούν γρήγορα 15.000 επιπρόσθετα κρεβάτια σε πρόχειρα καταλύματα. Η Διεθνής Οργάνωση Μετανάστευσης είναι σε θέση να τα στήσει εντός ολίγων εβδομάδων. Άλλοι 10.000 άνθρωποι μπορούν να μείνουν σε ξενοδοχεία που στην παρούσα φάση είναι άδεια. Και εν τέλει άλλοι 10.000 μπορούν να μεταφερθούν σε εγκαταστάσεις που ήδη χρηματοδοτούνται από την ΕΕ, μέρη όπου ζουν αναγνωρισμένοι πρόσφυγες. Εάν χώρες όπως η Γερμανία υποδεχθούν γρήγορα αυτούς τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες, τότε θα αδειάσει χώρος για οικογένειες από τα νησιά. Θα ήταν και ένα σημαντικό μήνυμα προς τους Έλληνες ότι δεν είναι μόνοι τους».

Πώς όμως θα πεισθούν οι πολίτες χωρών που αυτό το διάστημα πλήττονται από την πανδημία για την ανάγκη μετεγκατάστασης προσφύγων;

«Είναι σαφές ότι θα συμμετάσχουν μόνο λίγες χώρες. Στη Γερμανία οι άνθρωποι γνωρίζουν ότι πολλά προσφυγικά καταλύματα της χώρας είναι άδεια» σημειώνει και τονίζει:

«Όταν μεταφέρεις αναγνωρισμένους αιτούντες άσυλο γνωρίζεις την ταυτότητά τους, γνωρίζεις ότι χρήζουν προστασίας. Μιλάμε για σχετικά μικρό αριθμό. Ας υποθέσουμε ότι η Γερμανία θα δεχθεί να αναλάβει 5.000 αναγνωρισμένους αιτούντες άσυλο από την ηπειρωτική Ελλάδα. Την περασμένη εβδομάδα η Γερμανία οργάνωσε την επιστροφή 170.000 Γερμανών τηρώντας όλα τα υγειονομικά στάνταρ. Μια τέτοια ενέργεια θα ήταν λοιπόν μια ένδειξη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, την οποία θα θυμούνται οι άνθρωποι και μετά από δεκαετίες».

Μέχρι στιγμής πάντως η κυβέρνηση δεν έχει κινηθεί προς σ’ αυτή την κατεύθυνση. Κυρίως έχει προσπαθήσει να αποκλείσει την επαφή των διαμενόντων στις προσφυγικές δομές με τις τοπικές κοινωνίες στη χώρα μας.

Όλα τα μέτρα που έχει λάβει στο προσφυγικό εν μέσω της πανδημίας κινούνται με βάση αυτή τη λογική.

Μάλιστα ο κ. Κουμουτσάκος σε αντίθεση με τις προτροπές του κ. Κνάους δηλώνει ότι λόγω κοροναϊού είναι δύσκολη η μεταφορά και η μετεγκατάσταση προσφύγων και μεταναστών.

Συμφώνησε για μεταφορά προσφύγων και δεν βρίσκει χώρους

Μάλιστα στην Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, η αρμόδια επίτροπος Ίλβα Γιόχανσον επέμεινε στην εκκένωση των ΚΥΤ και την μεταφορά των πιο ευάλωτων μεταναστών και προσφύγων σε άλλους προστατευόμενους χώρους.

Η κα Γιόχανσον αποκάλυψε επίσης ότι υπάρχει συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση για την υλοποίηση σχεδίου έκτακτης δράσης, το οποίο προβλέπει μεταξύ άλλων ότι είναι αναγκαίο να αρχίσει η μεταφορά των ευάλωτων από τις προσφυγικές σε δωμάτια ξενοδοχείων.

Στις ερωτήσεις των ευρωβουλευτών ο αρμόδιος υπουργός Νότης Μηταράκης μίλησε για περιορισμένες δυνατότητες φιλοξενίας στην ενδοχώρα λόγω ανεπάρκειας θέσεων και έθεσε ζήτημα χρηματοδότησης: «Είναι περιορισμένος ο αριθμός των ξενοδοχείων και πολύ ευχαρίστως να τους εκμεταλλευτούμε, αλλά θέλουμε να συζητήσουμε και τη χρηματοδότηση για τις επιπλέον 40.000 κλίνες που θα χρειαστούν, για πόσο καιρό και πού μπορούμε να τις βρούμε» σημείωσε.

Η στρατηγική των περιοριστικών μέτρων και του εγκλεισμού

Εδώ οφείλεται και η επίθεση που εξαπολύει το τελευταίο διήμερο ο κ. Μηταράκης κατά ορισμένων δημάρχων στα νησιά ότι δεν συνεργάζονται για την εξεύρεση χώρων για να μεταφερθούν πρόσφυγες, λόγω πανδημίας.

Σε κάθε περίπτωση πάντως η πανδημία του κοροναϊού βάζει σε δοκιμασία και τη στρατηγική της κυβέρνησης στο προσφυγικό καθώς μέχρι σήμερα έχει κυρίως περιοριστικού τύπου μέτρα είτε για τον έλεγχο των ροών είτε για τον εγκλεισμό όσων φτάνουν στη χώρα μας.

Αποκορύφωμα αυτής της στρατηγικής ήταν η για ένα μήνα αναστολή του δικαιώματος υποβολής αιτήσεων. Εντούτοις εν μέσω πανδημίας δεν είναι σίγουρο ότι θα αποδώσει καρπούς καθώς σε περίπτωση διασποράς του κοροναϊού στους πρόσφυγες τότε τα πράγματα θα γίνουν ακόμα δυσκολότερα.