Απότομη προσγείωση της Τουρκίας

Ο ρυθμός αύξησης κρουσμάτων και θανάτων στη γειτονική Τουρκία είναι ανησυχητικός. Στις 19 Μαρτίου οι επιβεβαιωμένοι θάνατοι ήταν μόλις 3 αλλά στις 31 Μαρτίου ανήλθαν σε 214. Παρότι το Ιράν βρίσκεται στο έλεος του κορωνοϊού τουλάχιστον από τις 19 Φεβρουαρίου, μετρώντας 3.000+ νεκρούς, η τουρκική ηγεσία άρχισε να λαμβάνει μέτρα προστασίας μόλις προ περίπου δύο εβδομάδων.

Και αυτό, παρότι γιατροί υποστήριζαν ότι πολλοί θάνατοι το προηγούμενο χρονικό διάστημα αποδίδονταν στην κοινή γρίπη για να μη χρεωθούν στον κορωνοϊό. Η υποβάθμιση της πανδημίας φαίνεται και από το γεγονός ότι επιτράπηκε σε 15.000 προσκυνητές να επισκεφθούν τη Σαουδική Αραβία και εν συνεχεία επιστρέφοντας στην Τουρκία, τουλάχιστον 10.000 εξ αυτών κυκλοφόρησαν ελεύθερα, με προφανή τον κίνδυνο διασποράς του ιού. Βέβαια, τα σχολεία έκλεισαν, 30 πόλεις βρίσκονται σε αποκλεισμό, γίνονται δημόσιες προτροπές για «εθελοντική καραντίνα» (άνω των 65 ετών σε κατ’ οίκον περιορισμό και 85% μείωση κυκλοφορίας), οι διεθνείς πτήσεις διακόπηκαν, τα εσωτερικά δρομολόγια περιορίστηκαν, αλλά τα μέτρα λήφθηκαν με καθυστέρηση, ενώ η καθολική απαγόρευση για την ώρα αποφεύγεται.

Ο βασικότερος λόγος που ακόμη και σήμερα ο πρόεδρος Ερντογάν αρνείται να επιβάλλει περιορισμούς στις μετακινήσεις σε όλη την επικράτεια και να αναστείλει τη λειτουργία επιχειρήσεων, είναι η αγωνία του για τον αντίκτυπο στη δοκιμαζόμενη οικονομία. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ήδη υποτιμημένη λίρα καταγράφει απώλειες 10% το τελευταίο τρίμηνο, το χρηματιστήριο ακολουθεί τα περισσότερα με πτώση της τάξης του 35%, ενώ η εν εξελίξει απόσυρση κεφαλαίων (3,3 δισ. $ σε τουρκικά ομόλογα τους τελευταίους μήνες) θα ενταθεί.

Αν συνυπολογιστεί πως τα καθαρά συναλλαγματικά αποθέματα της κεντρικής τράπεζας βρίσκονται στο 1,5 δισ. δολάρια, ενώ το χρέος σε βραχυπρόθεσμες οφειλές είναι στα 170 δισ. $, γίνεται αντιληπτό ότι δεν υπάρχουν τα κονδύλια για να καλυφθούν οι ανάγκες που θα προκύψουν από την πανδημία. Ετσι, ο τούρκος πρόεδρος, εν μέσω πυρών από την αντιπολίτευση για κακοδιαχείριση, δημιούργησε το «Ταμείο Κορωνοϊού», καταθέτοντας επτά μισθούς του στη βάση οικονομικών συνθηκών επιβεβλημένη συλλογή κεφαλαίων.

Προκειμένου η οικονομία να μην κατεβάσει ρολά, λειτουργούν για την ώρα η οικοδομή, τα εργοτάξια, τα εργοστάσια (π.χ. κλωστοϋφαντουργία) και τα ορυχεία, που απασχολούν 3,5-4 εκατ., ενώ τα εμπορικά καταστήματα με 530 χιλιάδες εργαζομένους υποχρεωτικά έκλεισαν παρά τη θέληση της κυβέρνησης. Η τελευταία έλαβε μέτρα 15 δισ. $, αυξάνοντας την κατώτατη σύνταξη (κατά 37$), προσφέροντας βοήθεια σε μετρητά σε οικογένειες που το έχουν ανάγκη, αλλά καταγγέλλεται για επιλεκτική στήριξη των αερομεταφορέων και του τουρισμού (εύλογη πάντως δεδομένης της σημασίας τους) και περιφρόνηση των χαμηλών εισοδημάτων και των ανέργων. Μάλιστα, ως προς τους τελευταίους, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο ακόμη και για διπλασιασμό από 4,1 εκατ. στα 8 εκατ. -συνυπολογίζονται και όσοι βρεθούν σε αναστολή εργασίας.

Ο πρόεδρος Ερντογάν προσπαθεί να κρατήσει υψηλό το ηθικό των Τούρκων. Αν και έρχονται δύσκολες μέρες, συνδυαστικά, μάλιστα, με την κλονιζόμενη τουρκική οικονομία, δεν φαίνεται ότι η πανδημία θα προκαλέσει δραματικές ανακατατάξεις, αλλά πιθανόν να επιταχύνει τις πολιτικο-οικονομικές εξελίξεις.