Δικαιολογημένο lockdown και στα δικαιώματα;

Ολόκληρη η υφήλιος βρίσκεται σε ένα είδος κατάστασης πολιορκίας. Από χώρα σε χώρα επεκτείνονται τα μέτρα περιορισμού των πολιτών στα σπίτια τους, το πάγωμα κάθε δραστηριότητας (lockdown) και η ανάγκη εξασφάλισης κρατικής άδειας για την όποια, μικρή ή μεγάλη, μετακίνηση. Υπάρχουν όμως και έντονες εστίες απειθαρχίας κι «αντίστασης».

Αρχικά υπήρξαν κυβερνήσεις που υποστήριζαν τη λογική πως προτεραιότητά τους ήταν η διάσωση της οικονομίας κι όχι το γενικό lockdown και ο περιορισμός των πολιτών. Οι αγριότητες του τρόπου με τον οποίο η Κίνα και λιγότερο η Ν. Κορέα, το Χονγκ Κονγκ και η Σιγκαπούρη «μάντρωσαν» τους πολίτες στα σπίτια τους κι απαγόρευσαν το καθετί, δεν δημιούργησε αντίδραση στις πολιτικές αυτές. Η Βρετανία, οι ΗΠΑ, η Βραζιλία και η Σουηδία επέλεξαν να μην πάρουν περιοριστικά μέτρα. Σεβόμενοι τα δικαιώματα των πολιτών τους στη μετακίνηση αλλά και στην ελεύθερη επιλογή – ακόμα και στον τρόπο προστασίας της υγείας τους.

Η επέκταση όμως της επιδημίας, η γεωμετρική αύξηση κρουσμάτων και θυμάτων (λ.χ. σε Ιταλία, Ισπανία και πιο πρόσφατα στη Γαλλία) αλλά και η συνειδητοποίηση πως η ελευθερία του ενός είχε την πιθανότητα να οδηγήσει τον άλλο να ασθενήσει, διέρρηξε τελικά το μέτωπο των κρατών αυτών. Στη Βρετανία, ο ίδιος ο πρωθυπουργός κι ο διάδοχος του θρόνου έπεσαν θύματα του ιού. Στις ΗΠΑ, πολλοί κυβερνήτες (Ν. Υόρκη, Πολιτεία της Ουάσιγκτον κ.α.) αγνόησαν την κεντρική κυβέρνηση και επέβαλαν περιορισμούς. Με αποτέλεσμα κι ο πρόεδρος Τραμπ να υποχρεώνεται, υπό το βάρος των ανησυχητικών εξελίξεων, να ακολουθήσει το παράδειγμά τους.

Μόνο η Σουηδία παραμένει σταθερή στην άρνηση επιβολής περιοριστικών μέτρων. Αφήνοντας έτσι και την οικονομία της αλώβητη. Δίχως, για την ώρα, σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις για την υγεία των κατοίκων της. Η καρδιά της κυβερνητικής της στρατηγικής είναι η «ατομική υπευθυνότητα». Δίχως την ανάγκη δρακόντειων μέτρων. «Είμαστε ενήλικοι, κι έτσι θα συμπεριφερθούμε», δήλωσε ο πρωθυπουργός της χώρας. «Ουδείς είναι μόνος στην κρίση, έχει όμως και το βάρος της ατομικής του ευθύνης».

Το συμπέρασμα είναι πως το πατροπαράδοτο δίλημμα ανάμεσα στην ελευθερία (σεβασμός ατομικών δικαιωμάτων) και την ασφάλεια (προστασία της ζωής των πολιτών) παραμένει πάντα το ίδιο. Ακόμα κι αν τώρα η ελευθερία ουσιαστικά συνδέεται με την εξασφάλιση της επιβίωσης της οικονομίας και την αποτροπή μιας μελλοντικής δυστυχίας (γκρέμισμα της κοινωνικής ομαλότητας, ανομία, πείνα και χάος). Είναι φανερό πως η εξασφάλιση της ζωής των πολιτών ζυγίζει λογικά βαρύτερα στην πλάστιγγα των πολιτικών αποφάσεων. Παγκόσμια…

Η περίπτωση πάντως της Σουηδίας, με βάση βέβαια το τελικό αποτέλεσμα (επιβίωση δηλαδή ή καταστροφή), θα δείξει προς τα πού θα κινηθεί τελικά ο κόσμος.