Κοροναϊος : Το κρισιμότερο Eurogroup για την ενότητα της Ευρώπης – Το ευρωομόλογο και οι συμβιβασμοί

Λίγες ώρες πριν τη τηλεδιάσκεψη του κρισιμότερου ίσως Eurogroup για την ενότητα και κατ’ επέκταση το μέλλον της Ευρώπης τα «κόκκινα τηλέφωνα» έχουν πάρει φωτιά.

Τρανή απόδειξη της κρισιμότητας των στιγμών, αλλά και του τεταμένου κλίματος στην Ευρώπη, η τηλεδιάσκεψη που είχαν απόψε οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,  Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ και του Eurogroup, Μάριο Σεντένο.

Προσπαθώντας να προετοιμάσουν το έδαφος και να «δεσμεύσουν» τις χώρες για συμβιβασμούς και γενναίες αποφάσεις στη συνεδρίαση, οι αξιωματούχοι δείχνοντας ενότητα και τονίζοντας την ετοιμότητα των μηχανισμών, ζητούν ουσιαστικά συστράτευση για την επίτευξη του μεγάλου κοινού στόχου: την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών και των επιχειρήσεων από τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας, ώστε την επομένη ημέρα της κρίσης του κοροναϊού, η οικονομική ανάκαμψη σε όλα τα κράτη-μέλη να είναι όσο το δυνατόν ταχύτερη και ισχυρότερη.

Και αν κάποιος -καλόπιστος- δεχθεί ότι όντως αυτό αποτελεί κοινό στόχο όλων των κρατών-μελών της ΕΕ, σίγουρα σε ότι αφορά την επιλογή των μέσων για την επίτευξή του «βγαίνουν μαχαίρια» μεταξύ των ισχυρών του Βορρά και του Νότου της ΕΕ, με τον καυγά να επικεντρώνεται στην έκδοση ευρωομολόγων των λεγομένων κορονο-ομολόγων.

Μέχρι την τελευταία στιγμή ηγέτες και κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ εξακολουθούν να εμμένουν στις απόψεις τους με ομηρικές και ασυνήθιστες κόντρες να λαμβάνουν χώρα.

Η Ιταλία εμφανίζεται να έχει εξαντλήσει τα όρια υπομονής της με τη Γερμανία, η Γαλλία πιέζει πολύ με τον γαλλογερμανικό άξονα να τρίζει, Ευρωπαίοι Επίτροποι που εκφράζονται υπέρ του ευρωομολόγου σε λίγες ώρες αδειάζονται από τον εκπρόσωπο της προέδρου της Κομισιόν, ο οποίος επανέλαβε τα περί μετατροπής του προϋπολογισμού της ΕΕ σε σχέδιο Μάρσαλ, γερμανικά ισχυρά έντυπα μιλούν για «μικρόψυχη και δειλή» άρνηση του Βερολίνου για ευρωομόλογα.

Στο συγκρουσιακό αυτό κλίμα οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης καλούνται να βρουν τη χρυσή τομή και να αποφασίσουν μέτρα που θα αποτελέσουν αποτελεσματική αντιϊκή θεραπεία για την οικονομία και την κοινωνία, και ταυτόχρονα δεν θα θέσουν σε κίνδυνο τη συνοχή της Ένωσης.

«Να εξεταστούν όλα τα δυνατά μέσα με επινοητικό και εποικοδομητικό τρόπο»

Στέλνοντας μήνυμα στη Γερμανία και στους δορυφόρους της οι πρόεδροι Σαρλ Μισέλ (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο), Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν (Κομισιόν), Κριστίν Λαγκάρντ (ΕΚΤ) και Μάριο Σεντένο (Eurogroup) ζήτησαν απόψε από όλα τα μέλη του Eurogroup «να εξετάσουν όλα τα δυνατά μέσα με επινοητικό και εποικοδομητικό τρόπο».

Η ΕΕ θα προστατεύσει τους Ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις από τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας του κορονοϊού, διαβεβαιώνουν εν όψει του αυριανού Eurogroup οι Πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ΕΚΤ και της ευρωομάδας.

Στην τηλεδιάσκεψη που είχαν την παραμονή του Eurogroup, οι πρόεδροι εξέτασαν την πρόοδο που σημειώθηκε στην οικονομική απάντηση της ΕΕ στην κρίση του κοροναϊού.

«Υπάρχει μεγάλο περιθώριο αλληλεγγύης εντός των υφιστάμενων μέσων και των θεσμικών οργάνων, πρέπει να αξιοποιήσουμε πλήρως αυτά τα εργαλεία και να παραμείνουμε ανοιχτοί για να κάνουμε περισσότερα.»

» Ένα ισχυρό πακέτο είναι σε εξέλιξη. Ο στόχος μας είναι σαφής: θα προστατεύσουμε τους Ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις από τον οικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας» τονίζεται σε ανακοίνωση που εξεδόθη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Επισημαίνεται ακόμα πως ο προϋπολογισμός της ΕΕ, η Ενιαία Αγορά και τα άνευ προηγουμένου επίπεδα επενδύσεων, ιδίως των πράσινων και των ψηφιακών, αποτελούν μέρος της απάντησης και σημειώνεται:

«Την επομένη ημέρα της κρίσης του κοροναϊού, η οικονομική ανάκαμψη σε όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ταχύτερη και ισχυρότερη. Η απάντηση της ΕΕ θα βοηθήσει να προετοιμαστεί το έδαφος προς αυτή την κατεύθυνση».

Σε αυτό το πλαίσιο, οι Σαρλ Μισέλ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Κριστίν Λαγκάρντ και Μάριο Σεντένο καλούν όλα τα μέλη του Eurogroup «να εξετάσουν όλα τα δυνατά μέσα με επινοητικό και εποικοδομητικό τρόπο».

Το δυνατό μέσο όμως που ονομάζεται ευρω-ομόλογο, με πολλούς να το αποκαλούν «μπαζούκας», η Γερμανία δεν θέλει ούτε να το ακούσει. Μάλιστα, στη συζήτηση παρενέβη και ο Βολφγκανγκ Σόιμπλε, αναλαμβάνοντας να απαντήσει και να συνετίσει με το γνωστό τρόπο του τους επικριτές της γερμανικής στάσης.

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Die Zeit σημειώνει πως «ο περιορισμός της αναγκαίας συζήτησης (για τη βοήθεια των πληττομένων χωρών) σε ένα εργαλείο δεν οδηγεί στην επίτευξη του στόχου, ιδίως όταν αναζωπυρώνεται μόνο από ισχυρογνωμοσύνη μία παλιά διαμάχη.  Ακόμη και στην κρίση, θα πρέπει όποιος παίρνει τις αποφάσεις να αναλαμβάνει τις ευθύνες για τις πιθανές συνέπειες. Αυτό δεν θα συνέβαινε πλέον με τα κοινά χρέη. Τα ομόλογα κοροναϊού δεν θα καθιστούσαν την Ευρώπη ισχυρότερη, αλλά πιο αδύναμη».

Νέα μέτρα αξίας 500 δισ. ευρώ, η συμβιβαστική λύση

Στο κλίμα αυτό και συνειδητοποιώντας την επείγουσα ανάγκη για άμεσα μέτρα ο πρόεδρος του Eurogroup, Μάριο Σεντένο, που έγκαιρα προειδοποίησε για αύξηση του κινδύνου διάλυσης της ευρωζώνης, φαίνεται να προκρίνει προς το παρόν μια συμβιβαστική λύση, χωρίς ωστόσο να απορρίπτει την ιδέα του ευρωομολόγου μεταθέτοντας τη για ένα δεύτερο στάδιο.

To Eurogroup θα συζητήσει νέα μέτρα για τη στήριξη του ευρώ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία θα παρέχουν ένα δίχτυ ασφαλείας για τις χώρες, τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους και ανέρχονται συνολικά σε περίπου μισό τρισ. ευρώ, δήλωσε ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο, σε συνέντευξή του σε πέντε ευρωπαϊκές εφημερίδες.

Στο προσκήνιο παραμένει η πιστωτική γραμμή μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) για όλες τις χώρες έως 240 δισ. ευρώ, η πρόταση της Κομσιόν για δίχτυ ασφαλείας 100 δισ. ευρώ για την προστασία της απασχόλησης και η πρότασης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων για πανευρωπαϊκό ταμείο εγγυήσεων με αύξηση της δυνατότητάς του κατά 200 δισ. ευρώ για τις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα τις μικρές και μεσαίες.

Αν προστεθούν, συνέχισε ο κ. Σεντένο, τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αυτά των χωρών – ύψους 3% του ΑΕΠ σε δημοσιονομικό επίπεδο και στο 18% σε ρευστότητα – με το μισό τρισ. ευρώ που σχεδιάζει να προωθήσει το Eurogroup, ανέρχονται σε πολύ περισσότερα από 1 τρισ. ευρώ ως άμεση αντίδραση.

«Η Ευρώπη δεν είχε δει ποτέ αυτό το ποσό στήριξης», τόνισε.

Μείζον θέμα όμως παραμένει το θέμα της ομοφωνίας με την Ισπανία και την Ιταλία να εξακολουθούν να πιέζουν στην έκδοση ευρωπαϊκών ομολόγων.

Αναγνωρίζοντας το πρόβλημα, ερωτηθείς σχετικά ο Μάριο Σεντένο, σημείωσε: «Εργαζόμαστε. Βλέπω ευρεία στήριξη να διαμορφώνεται γύρω από αυτό το συνολικό πακέτο μέτρων, αλλά απαιτείται ακόμη αρκετή δέσμευση από τα κράτη-μέλη και αυτή είναι που χτίζουμε».

«Ανοικτή η συζήτηση για ευρωομολογα» σε δεύτερο στάδιο

Όσον αφορά στην πρόταση για την έκδοση κορονο – ομολόγων, ο επικεφαλής του Eurogroup τόνισε ότι «η συζήτηση είναι ανοιχτή» και ότι θέλει αυτή «να είναι ανάλογη των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε», αφήνοντας να εννοηθεί ότι θα συνδεθεί με την επόμενη φάση που θα αφορά στην ανάκαμψη της οικονομίας μετά την κρίση.

«Σε αυτή τη συζήτηση (σ.σ.: στο Eurogroup) δεν πρέπει να υπονομεύσουμε τη δυνατότητά μας να συμφωνήσουμε στην έκτακτη πλευρά, τις τρεις ασφαλιστικές δικλείδες. Θα επιταχύνουμε, όμως, τη συζήτησή μας για ένα σχέδιο ανάκαμψης και αυτό ακριβώς αφορά η γαλλική πρωτοβουλία», σημείωσε, αναφερόμενος στη γαλλική πρόταση για την ίδρυση ενός νέου ταμείου που θα εκδίδει κοινό χρέος.

«Για να μοχλεύσουμε ένα σχέδιο ανάκαμψης, θα χρειαστούμε νέο χρήμα. Για αυτό θα πρέπει να είμαστε δημιουργικοί, ρεαλιστές και χωρίς κόκκινες γραμμές», τόνισε, εκφράζοντας μάλλον περισσότερο μια ελπίδα, παρά βεβαιότητα.

Η πρόταση που θα ρίξει η Γαλλία στο τραπέζι

Η Γαλλία -προς το παρόν τουλάχιστον- τάσσεται αναφανδόν υπέρ της έκδοσης ευρωομολόγου με τον υπουργό Οικονομικών Μπρουνο Λεμέρ να προειδοποιεί για ανάγκη αντιμετώπισης μιας μεταπολεμικής οικονομικής κατάστασης στην Ευρώπη και ζητώντας ανοιχτά δημιουργία ευρωπαϊκού ταμείου για την έκδοση ευρωομολόγου.

«Σκεφτόμαστε ένα ταμείο που θα είναι χρονικά περιορισμένο με τη δυνατότητα χρέους για μία μακροπρόθεσμη απάντηση στην κρίση», είχε δηλώσει ο Λεμέρ, στους Financial Times.

Η γαλλική πρόταση λοιπόν στο Eurogroup, προσχέδιο της οποίας δημοσιεύει το Euractin θα είναι ότι η ΕΕ θα πρέπει να αποκτήσει ένα ταμείο έκδοσης χρέους ίσου με το 3% του ΑΕΠ της Ενωσης ή περίπου 420 δισ. ευρώ για να στηρίξει τις οικονομίες των χωρών-μελών μετά την πανδημία και το χρέος θα ξεπληρώνεται αναλογικά με το Εθνικό Ακαθάριστο Προιόν (GNI) της κάθε χώρας.

Έγγραφο που ετοίμασε το γαλλικό υπουργείο Οικονομικών και είδε το Euractiv, προτείνει ένα νέο εργαλείο (όχημα ειδικού σκοπού) παρόμοιου με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Οικονομικής Σταθερότητας (EFSF) που είχε δημιουργηθεί στην αρχή της πρόσφατης κτίσης του 2008, προκειμένου να εκδώσει κοινό χρέος. Ο μηχανισμός αυτός δεν θα σημαίνει αμοιβαιοποίηση παλαιού ή μελλοντικού χρέους των χωρών μελών.

«Αυτό το εργαλείο θα δείξει την ενότητα και την αλληλεγγύη της Ε.Ε. ευνοώντας κυρίως τις χώρες που έχουν επηρεαστεί περισσότερο», αναφέρεται στο έγγραφο, όπου καταγράφονται οι λεπτομέρειες των προτάσεων που είχε κάνει το Παρίσι την περασμένη εβδομάδα και διορθώνει και ορισμένα σημεία.

Το προτεινόμενο εργαλείο θα υποστηρίζεται από εγγυήσεις των χωρών μελών της Ε.Ε., ενώ υπάρχει και η πιθανότητα να πρόκειται για κοινές εγγυήσεις. Το Ταμείο θα πρέπει να είναι εξοπλισμένο με το 2%- 3% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ για μια περίπου πενταετία (δηλαδή περίπου 420 δισ. ευρώ), παρότι αυτό θα αποφασιστεί από τους ηγέτες και μπορεί να αναθεωρηθεί. Επιπλέον η Γαλλία άλλαξε την φόρμουλα αποπληρωμής που είχε προτείνει την περιασμένη εβδομάδα.

Στο αρχικό σχέδιο ανέφερε έναν «φόρο αλληλεγγύης». Τώρα προτείνει το «κεντρικό σενάριο» να είναι συνεισφορές από τις χώρες μέλη ανάλογα με το Εθνικό Ακαθάριστο Προϊόν τους. Μπορεί να υπάρχουν και παράγοντες που θα καθορίζουν την διανομή των κονδυλίων, για παράδειγμα να μην χορηγούνται σε σχέση με το Εθνικό Ακαθάριστο Προϊόν, αλλά ανάλογα με τη ζημιά που έχουν υποστεί οι χώρες από την πανδημία και στην οικονομία τους και στη δομή της κοινωνίας. Το Παρίσι προτείνει επίσης μεγαλύτερη περίοδο αποπληρωμής του χρέους σε σχέση με τους όρους που υπάρχουν στα δάνεια του ESM, δηλαδή αντί για 10, έως 20 χρόνια.

Βέβαια το πόσο σθεναρά είναι διατεθειμένη να υποστηρίξει το σχέδιο της η Γαλλία και να κοντραριστεί με τη Γερμανία μένει να φανεί, αφού και στο παρελθόν είχε υποστηρίξει ιδέες του Νότου, αλλά τελικά υπέκυψε στον γερμανικό δογματισμό με κάποια βέβαια ανταλλάγματα.