Η Ιατρική ως Τέχνη

Το έχει πει κάπου ο Σπινόζα. Οτι η Ιατρική είναι η ύψιστη των Τεχνών. Επειδή όμως η Τέχνη δεν ορίζεται μόνο από τον δημιουργό αλλά και από τον αποδέκτη (υπάρχει άραγε εκείνος ο σπουδαίος πίνακας που δεν τον έχει δει ανθρώπου μάτι, το εξαιρετικό ποίημα που δεν το διάβασε κανείς ποτέ;) εξαρτάται από τον γιατρό το πώς θα «ηχήσει» η επιστήμη του στο αυτί ενός ανθρώπου ή ενός κοινού. Με ποιον τρόπο θα συγκινήσει αυτόν που τον ακούει, πώς θα τον κάνει να επιστρατεύσει τη λογική του αλλά συγχρόνως να απελευθερώσει τη φαντασία του. Κατά μία έννοια, αυτός είναι και ο ρόλος του «γιατρού», πανταχού παρών, πλην «Βυσινόκηπου», στα έργα του Τσέχωφ – γιατρός άλλωστε και ο ίδιος.

Ακουγα προχθές, στο ραντεβού των έξι, τον Σωτήρη Τσιόδρα, να προσπαθεί να εξηγήσει την εκδήλωση του κορωνοϊού σε νέους ανθρώπους. Ετυχε εκείνη την ώρα να μιλάω στο τηλέφωνο με έναν φίλο, αποτελούσαμε δηλαδή ένα είδος «μικροκοινού». Κατ’ αρχήν και κατ’ αρχάς ανέφερε ότι είναι αυτό που ψάχνουν σήμερα όλοι οι επιστήμονες στον κόσμο. «Φυσικά και δεν το γνωρίζω αλλά γίνεται τεράστια ερευνητική προσπάθεια να βρούμε τι ακριβώς συμβαίνει» είπε χαρακτηριστικά. Και είναι αυτός ο συμμερισμός της αγωνίας του με το κοινό, η ταύτιση που καλλιεργεί, ο οποίος προσδίδει στον ερευνητή δραματουργικά χαρακτηριστικά. Την αγωνία του ήρωα συμμερίζεται και ο θεατής μίας παράστασης ακόμη και όταν ξέρει το τέλος του έργου.

Οι πόρτες και οι ρωγμές

Στη συνέχεια, ο καθηγητής ανέφερε ότι ένα πολύ δυνατό, ένα «αντιδραστικό» ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να προκαλέσει τον ιό, να τον δυναμώσει περισσότερο. «Να οδηγήσει σε μια μαζική καταιγίδα φλεγμονής που κατακλύει τον πνεύμονα και τα άλλα όργανα». Για να μας θυμίσει ότι και στην Τέχνη, δεν υπάρχουν εξισώσεις πρώτου βαθμού, οι έννοιες της δύναμης και της ευθραυστότητας δεν είναι πάντα αυτονόητες ούτε και η σχέση τους γραμμική.

Μίλησε και για την πιθανότητα να υπάρχουν ειδικά γονίδια που καθορίζουν πόσο ανθεκτικός είναι ο κάθε οργανισμός στη νόσο. Περιέγραψε κάποιες «πόρτες», τους υποδοχείς, που βρίσκονται στην επιφάνεια των κυττάρων των πνευμόνων και της καρδιάς και μας εξήγησε ότι γονιδιακές παραλλαγές μπορούν να κάνουν αυτές τις πόρτες λίγο πιο «κλειστές» ή λίγο πιο «ανοιχτές» για τον ιό. Και ήταν σαν να μιλούσε για τις ρωγμές όλων των σπουδαίων ηρώων της δραματουργίας, αυτές ακριβώς που τους κάνουν μη προβλέψιμους και πολυδιάστατους.

Τα πρόσωπα της χρονιάς

Οι χαρακιές που αφήνουν οι μάσκες στα πρόσωπά τους θα έλεγε κάποιος ότι είναι η αποτύπωση αυτής της παγκόσμιας τραγωδίας. Ομως οι γιατροί και οι νοσηλευτές έχουν τώρα να φέρουν σε πέρας και ένα άλλο, πολύ δύσκολο έργο. Να σταθούν στο πλάι ανθρώπων που πεθαίνουν μόνοι τους, χωρίς τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Οι διηγήσεις αυτών που καλούν σε βιντεοκλήσεις παιδιά και εγγόνια για τον τελευταίο αποχαιρετισμό είναι πραγματικά συγκλονιστικές, ικανές να αφήσουν «χαρακιές» σε μια ζωή.