Τουρκία: Ενδοοικογενειακή βία στην εποχή του κοροναϊού

Κοινωνική απομόνωση και καραντίνα είναι τα μέσα που χρησιμοποιεί και η τουρκική κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει τη μεγάλη μεταδοτικότητα του νέου ιού. Οι Τούρκοι δεν πρέπει να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και για πολίτες πάνω από 65 χρονών και κάτω των 20 επικρατεί μάλιστα απαγόρευση εξόδου.

Έτσι οι άνδρες μένουν συνεχώς στο σπίτι με την οικογένεια κι αυτό, σύμφωνα με γυναικείες οργανώσεις, αποτελεί πρόσφορο έδαφος για αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας.

Από τότε που ξεκίνησαν τα περιοριστικά μέτρα λόγω κοροναϊού, σε πολλές χώρες, όπως την Κίνα, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Γερμανία ή τον Καναδά, εντάθηκαν τα φαινόμενα βίας σε βάρος γυναικών. Στην Τουρκία δεν υπάρχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία αλλά γυναικείες οργανώσεις καταγράφουν αύξηση των κρουσμάτων.

Τηλεφωνική γραμμή ανάγκης για γυναίκες

“Παρατηρούμε σαφή αύξηση των τηλεφωνημάτων που δεχόμαστε μέσω της τηλεφωνικής γραμμής βοήθειας”, λέει η Γκιλζίμ Καβ, πρόεδρος της Ένωσης με την επωνυμία “Θα σταματήσουμε του θανάτους γυναικών”. Εξαιτίας της καραντίνας γυναίκες και παιδιά στην Τουρκία είναι αδύνατον να ξεφύγουν από την ανδρική βία. Αυτό εξηγεί κατά μια έννοια και το αντίστροφο: ότι σε μερικές χώρες ο αριθμός τηλεφωνημάτων, πχ. στην Ιταλία, που δέχεται η αντίστοιχη ειδική τηλεφωνική γραμμή στη χώρα, μειώθηκε κατά 55% τις τρεις πρώτες εβδομάδες του Μαρτίου σε σχέση με το ίδιο διάστημα πέρυσι.

Όπως αναφέρεται σε έκθεση επιτροπής του ιταλικού κοινοβουλίου, η μείωση του αριθμού των τηλεφωνημάτων δεν αποτελεί ένδειξη ότι μειώθηκε η ενδοοικογενειακή βία, αλλά ότι τα θύματα λόγω της καραντίνας μένουν στο ίδιο σπίτι με τον θύτη, είναι παραδομένα στα χέρια των ανδρών τους και δεν μπορούν να τηλεφωνήσουν χωρίς να γίνουν αντιληπτά. “Στην Τουρκία το ίδιο το σπίτι είναι ο πρωταρχικός τόπος άσκησης βίας”, λέει η Σελίν Νακίπογλου, δικηγόρος και μέλος της πλατφόρμας γυναικών TCK. “Το 60% των φόνων είναι αποτέλεσμα βίας μέσα στο σπίτι”. Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγει και έκθεση της τουρκικής αστυνομίας. Αναφέρει ότι τόπος ποσοστού 72,8% των κρουσμάτων βίας σε βάρος γυναικών είναι το σπίτι, συνοικίες ή εγκαταλελειμμένοι χώροι. Σύμφωνα με την Ένωση “Θα σταματήσουμε τους φόνους γυναικών” από τις 11 έως τις 31 Μαρτίου καταγράφηκαν 21 φόνοι γυναικών.

Η ακτιβίστρια Γκιλζίμ Καβ παραπέμπει σε λύσεις που δόθηκαν σε άλλες χώρες με το ίδιο πρόβλημα. Στη Γαλλία, όπου και εκεί η ενδοοικογενειακή βία αυξήθηκε κατά 30% την περίοδο του εγκλεισμού, η γαλλική κυβέρνηση ρύθμισε το πρόβλημα ως εξής: οι γυναίκες μπορούν να τηλεφωνήσουν στην αστυνομία από το κοντινότερο φαρμακείο. Σε περίπτωση που ακολουθούνται από αυτόν που τους ασκεί βία, έχουν τη δυνατότητα με μια κωδική λέξη να δείξουν ότι βρίσκονται σε κατάσταση ανάγκης. Ανάλογα μέτρα ισχύουν και στην Ισπανία. Μάλιστα η γαλλική κυβέρνηση έχει κρατήσει 20.000 δωμάτια σε ξενοδοχεία για τις παθούσες και στα εμπορικά κέντρα υπάρχουν 20 συμβουλευτικά κέντρα.

Στα χαρτιά η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

Ακόμη και ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό δραστηριοποιείται κατά της ενδοοικογενειακής βίας αυτήν τη δύσκολη περίοδο. Ψήφισε πακέτο μέτρων ύψους 50 εκατομ. δολαρίων. Τα χρήματα προορίζονται για σπίτια γυναικών, κέντρα κατά της σεξουαλικής και ενδοοικογενειακής βίας και ορφανοτροφεία. Το αντίστοιχο πακέτο μέτρων στην Αυστραλία είναι της τάξης των 92 εκατομ. δολαρίων.

Στην Τουρκία η κατάσταση είναι διαφορετική. “Αν και το ζητάμε εδώ και καιρό, δεν υπάρχουν οικονομικά πακέτα βοήθειας, όπως σε αυτές τις χώρες”, λέει η Γκιλζίμ Καβ. “Δεν καταδέχονται να μας πουν γιατί, εκτός από μέτρα κατά του κορωνοϊού, δεν παίρνουν μέτρα και για την προστασία των γυναικών από τη βία”.

Οι γυναικείες ομάδες επικαλούνται τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, που υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης για την προστασία και καταπολέμηση της βίας κατά γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας και η οποία ισχύει από το 2014.

Οι συνυπογράφουσες χώρες έχουν δεσμευτεί να δημιουργήσουν ένα κανονιστικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών. Η Τουρκία επικύρωσε τη σύμβαση πριν από πέντε χρόνια και προχώρησε στη νομοθετική ρύθμιση μέτρων πρόληψης της βίας κατά των γυναικών και προστασίας της οικογένειας.

Όλα αυτά στα χαρτιά. Γιατί η πραγματικότητα είναι άλλη, καταγγέλλουν οι ενδιαφερόμενες οργανώσεις.

Δεν γίνεται σεβαστό ούτε το ρυθμιστικό πλαίσιο της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, ούτε εφαρμόζονται τα μέτρα βοήθειας και προστασίας των γυναικών που υπάρχουν. Η Γκιλζίμ Καβ ελπίζει στην εφαρμογή του νόμου 6284 του 2012, που συντάχθηκε σε συνεργασία με γυναικείες οργανώσεις.

Προβλέπει μέτρα προστασίας των γυναικών, οικονομική βοήθεια ή καταλύματα σε περίπτωση ανάγκης. Επιπλέον οι παθούσες μπορούν να επιτύχουν απαγόρευση σε δράστες να έρχονται σε επαφή με τις ίδιες. Όμως κι αυτός ο νόμος δεν βρίσκει μεγάλη εφαρμογή, επισημαίνουν οι τουρκικές γυναικείες οργανώσεις.

Και καλούν την τουρκική δικαιοσύνη, ιδιαίτερα τώρα με τον αναγκαστικό εγκλεισμό στο σπίτι λόγω πανδημίας, να επικαλούνται το νόμο στη λήψη αποφάσεων για να δημιουργήσουν έτσι σχετική νομολογία.

Πελί Ίνκερ, Ντάνιελ Μπέλουτ