Να δούμε ποιος θα φαγωθεί μετά τον κοροναϊό

Από τις χειρότερες ειδήσεις, ξεχωρίζουν δύο: Σε χώρες με πολλούς, πια, νεκρούς, επιλέγουν να ναρκώνουν του πιο αδύναμους, για να σώσουν αυτούς που έχουν μεγαλύτερες ελπίδες. Και στις ΗΠΑ, δε θα χορηγούνται πλέον αναπνευστικά βοηθήματα σε ανάπηρους. Αν το ζεις, δεν είναι δυστοπία πλέον. Είναι η πραγματικότητα.

Ισχύει σε όλον τον κόσμο πως σε περιπτώσεις μαζικών θανάτων, από καραμπόλες μέχρι -εν προκειμένω- πανδημία, προτεραιότητα έχουν όσοι μπορούν να επιζήσουν. Απλώς να, όταν έρχεται η ώρα να τσουγκρίσεις αυγά με τον Θάνατο, όλα φαίνονται πιο φρικτά. Μερικές φορές, η αναγκαιότητα είναι φρικτή. Όλες τις φορές, καθορίζεται από τις συνθήκες. Όσο πιο ελλιπές το σύστημα Υγείας, τόσο περισσότεροι οι νεκροί. Η ατόφια φρίκη είναι αυτή που μας έρχεται από τις ΗΠΑ. Τη Γη της Επαγγελίας, που έλεγαν κάποτε. Εκεί που πέφτουν οι φτωχοί σαν κουρασμένα χελιδόνια, γιατί δεν μπορούν να πληρώσουν τα νοσοκομεία τους. Έτσι είναι. Αν ξεκινήσει η διαλογή, θα συνεχιστεί. Πρώτα ήταν ταξική: Όσοι πληρώνουν, σώζονται. Τώρα είναι ευγονική: Όσοι είναι αριμελείς, αυτοί θα σωθούν. Οι ανάπηροι δεν είναι. Δεν είμαστε, δηλαδή. Δε θα σωθούμε.

Κι αν αυτή η είδηση μας ταρακούνησε έστω λιγάκι, ξέρετε που, στο σημείο του στομαχιού που κατοικεί η ψυχή και σφίγγεται, αν μας τάραξε η φρίκη, ας ρίξουμε το βλέμμα στα δικά μας τα φρικτά: Μιλάμε για αγώνα επιβίωσης σε ένα ιατρικό σύστημα, σε μία κοινωνική δομή γεμάτη ανισότητα. Κι αν πιο πριν μιλούσαμε για ανισότητες από θέση ιδεολογικής ισχύος (sic, αν θέλετε), τώρα είναι ζήτημα ζωής και θανάτου.

Οι πρώτοι της πείνας

Αυτές τις μέρες επρόκειτο να καταβληθούν τα αναπηρικά επιδόματα. Γνωρίζουμε όλοι ότι για κάποιους είναι το μοναδικό τους εισόδημα. Ελπίζω να συμφωνούμε ότι δεν μπορούν όλοι οι ανάπηροι να εργάζονται. Από «λάθος του συστήματος», είπαν, δεν καταβλήθηκε σε όλους τους δικαιούχους το ανάλογο ποσό. Κι αυτά τα λίγα χρήματα, είναι το μοναδικό εισόδημα που έχουν, να τον λέμε όσο χρειαστεί μέχρι να το νιώσουμε. Οι πρώτοι που πεινάνε, είναι οι λιγότερο προνομιούχοι. Οι ανάπηροι. Οι μεροκαματιάρηδες. Οι περιθωριοποιημένοι. Τα τρανς άτομα, που δεν αναγνωρίζονται πουθενά εργασιακά, αυτοί οι ακρίτες του νομικού συστήματος. Κι άλλοι, οι γνωστοί ίδιοι.

Τα ΑμεΑ έμειναν, λοιπόν, χωρίς επιδόματα. Και πέραν αυτού, αναβλήθηκαν οι εξετάσεις των ΚΕΠΑ. Τα Κέντρα Πιστοποίησης του βαθμού αναπηρίας, που αποφασίζουν ποιοι είναι οι δικαιούχοι των επιδομάτων, είναι ήδη ένα κακόγουστο αστείο. Αν τώρα δεν λειτουργούν καν, θα γίνουν και ταφόπλακα. Κι αυτά δεν είναι υπερβολή, δεν είναι τίποτε άλλο από τη ζωή όλη των ανθρώπων που πάντοτε αγνοούσε αυτή η κοινωνία.

Νοσοκομεία, αλλά όχι για όλους

«Πρέπει να πάω αύριο να πάρω το φάρμακο και πρώτη φορά φοβάμαι τόσο τον θάνατο». Αυτό μου είπε σήμερα μια ασθενής που λαμβάνει ανοσοκατασταλτική αγωγή. Οι χρόνια πάσχοντες την έχουμε πατήσει. Αν το νοσοκομείο είναι ήδη σε έκρυθμη κατάσταση, έχοντας να κάνει με τον πρώην υγιή πλυθησμό που προσβλήθηκε από τον κορονοϊό, φανταστείτε πόσο δύσκολο, μέχρι και αδύνατο είναι να δεχτεί τους τακτικούς ασθενείς. Αυτοί δεν είναι άλλοι από τους χρόνια πάσχοντες.

Τα σοβαρά νοσήματα, όπως ορισμένα αυτοάνοσα, οι καρκίνοι, οι καρδιοπάθειες, τα εγκεφαλικά κλπ. είναι παθήσεις που χρήζουν συνεχούς παρακολούθησης. Συνεχής παρακολούθηση συχνά σημαίνει περισσότερες από μία φορές το μήνα. Ένα απλό παράδειγμα: Μετά από ορισμένες χημειοθεραπείες, ακριβώς επειδή το οργανισμός κάνει «επανεκκίνηση», μπορεί να εμφανιστούν διάφορες άλλες παθήσεις. Από θυροειδή μέχρι αυτοάνοσα, κάποιες μορφές καρκίνου, αναιμίες κ.α. Έτσι, είναι απολύτως απαραίτητες μηνιαίες αιματολογικές εξετάσεις, οι οποίες κοστίζουν συχνά πάνω από 200 ευρώ. Άλλοι ασθενείς, πρέπει να πάρουν τα φάρμακα (κάποια λαμβάνονται με ιατρική παρακολούθηση) ή να νοσηλευτούν λόγω έξαρσης της νόσου. Σε ποιο νοσοκομείο θα μπουν αυτές οι ευπαθείς ομάδες; Να μπλέξουν με αίματα κι ορούς; Ναι, στα καθ’ ημάς μετριόμαστε ποιος θα φαγωθεί. Κι αυτή είναι ζωή των ανθρώπων που είχαν την ατυχία να μην ζουν ως υγιείς.

Ελλείψεις και χάος

Αν δεν ήταν τραγική, θα ήταν αστεία η προσπάθεια να παρουσιαστεί ένα νοσοκομείο που λειτουργεί σαν ρολόι. Γιατί καθόλου έτσι δεν λειτουργεί, όχι επειδή δεν στελεχώνεται από εξαιρετικούς επιστήμονες, αλλά επειδή δεν στελεχώνεται αρκετά. Ίσως ο αριθμός των 4.000 προσλήψεων να ακούγεται μεγάλος, αλλά στην πραγματικότητα δεν φτάνουν ούτε καν για τις ανάγκες της Αθήνας. Δεν έχουμε γιατρούς, ούτε νοσηλευτές. Ούτε μάσκες, ούτε γάντια. Ούτε γάζες. Κι αυτά δεν τα είχαμε μήνες τώρα.

Ζώντας τη μισή μας ζωή στα νοσοκομεία, είμαστε σε θέση να ξέρουμε πάνω στο σώμα μας τι σημαίνει έλλειψη. Εξαντλημένοι υγειονομικοί. Να μην υπάρχουν υλικά να σου δέσουν την φλέβα και ξυπνάς από το αίμα στα σεντόνια. Μήνες τώρα. Είναι επόμενο μια πανδημία να σε αναγκάζει να διαλέξεις ποιον θα σώσεις πρώτον. Αλλά σε αυτό το εν Ελλάδι σύστημα Υγείας, που δεν έχει ακόμα να αντιμετωπίσει ορδές νεκρών, αλλά τρομακτικές ελλείψεις, ήδη κάποιοι βρίσκονται στο περιθώριο της ιατρικής προτεραιότητας. Δε μας αντέχει αυτό το νοσοκομείο. Και την έχουμε πατήσει.

Η επόμενη ημέρα

Κάποτε όλο αυτό θα τελειώσει. Κι η πανδημία κι η καραντίνα και τότε η δημόσια Υγεία θα βγει πιο τραυματισμένη από ποτέ. Την ώρα που η οικονομία καταρρέει, τα αποθεματικά των νοσοκομείων έχουν εξαντληθεί και η κυβέρνηση επιλέγει να ενισχύσει τις ιδιωτικές μονάδες, η επόμενη ημέρα δε μοιάζει ευοίωνη.

Προς το παρόν, είχαμε τη δίκαιη μέριμνα να καλύπτονται οι νοσηλευτικές ανάγκες όλων: Από εξετάσεις απλές ως ζητήματα ζωής και θανάτου. Αλλά θυμόμαστε τις μαύρες εποχές του 2012…

Θα παραθέσω μόνο ενδεικτικά κάποια ποσά. Τα φάρμακα για χρόνιες παθήσεις μηνιαίως, ξεπερνούν συχνότατα τα χίλια ευρώ. Μία μαγνητική εγκεφάλου και αυχένα, κοστίζει πάνω από 550 ευρώ. Οι χημειοθεραπείες μπορεί να φτάσουν έως και τις δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Και η κυβέρνηση εισηγήθηκε τα διαβόητα πια «800 ευρώ ανά 40 ημέρες». Δε βγαίνει με καμία προσθαφαίρεση ένα άθροισμα που να επιτρέπει την επιβίωση.

Δυστυχώς, ο θάνατος υπάρχει, ακόμα κι όταν δεν είναι μαζικός. Κι οι ιστορίες από τα νοσοκομεία δε χωρούν αντιρρήσεις. Πώς να αναιρεθεί η αλήθεια; Ξέρετε πόσοι ανάπηροι έμειναν χωρίς πρόσθετα μέλη, επειδή σταμάτησαν να τα καλύπτουν τα ταμεία, παρά μόνο μερικές χιλιάδες, όσο δηλαδή κοστίζει μία… φτέρνα; Και πόσα παιδιά στα 28 τους χρόνια, στα 25, στα 30 δεν περπάτησαν ποτέ ξανά, γιατί τα κατάλληλα φάρμακα κόστιζαν σχεδόν 2.000 ευρώ το μήνα; Πόσοι πέθαναν;

Δεν ξέρω πόσες αντιστάσεις μας έχουν απομείνει πια, είναι νωρίς κι εξάλλου αυτά τα πράγματα κάνουν κύκλους. Ξέρω ότι πριν γνωρίσει κανείς το νοσοκομείο εκ των έσω, δεν έχει, δεν έχουμε ιδέα τι σημαίνει δημόσια Υγεία. Πόσο σημαντικό είναι να παλέψουμε για αυτήν. Αν έχει κάποια σημασία, η πανδημία δεν πλήττει μόνο όσους θα νοσήσουν. Είναι επικίνδυνη και για μερικές υγείες ακόμα, πιο εύθραυστες. Και για μερικές κοινωνικές ομάδες που ζούν κάτω από το βλέμμα του θεού. Μείναμε να περιμένουμε με τρόμο να δούμε ποιός θα φαγωθεί.