Ζητείται Ευρώπη

Η ιταλική σημαία κυματίζει αυτές τις μέρες στην ελληνική Βουλή. Δείγμα δεσμών των δύο χωρών και αλληλεγγύης στη δοκιμαζόμενη και αγαπημένη στους Ελληνες Ιταλία.

Ο κορωνοϊός θέτει σε κρίση τη συνοχή κοινωνιών, την ίδια τη ζωή αλλά και το μεταπολιτικό τοπίο. Η συζήτηση για παράδειγμα για την έκδοση ή μη ευρωομόλογου αλλά και η μη σοβαρή προς το παρόν βοήθεια προς την Ιταλία από την ΕΕ, πρέπει να προβληματίσει. Τι είδους Ευρώπη είναι αυτή που δεν ρίχνεται συλλογικά στη μάχη κατά της πανδημίας και δεν ιεραρχεί την αλληλεγγύη της σε χώρες όπως η Ισπανία ή η Ιταλία, δομικές εξάλλου για την αρχιτεκτονική της;

Προφανώς, η ΕΕ σήμερα, ένα δημοσιονομικό άθροισμα, δεν είναι σε αντιστοίχιση με τους λαούς της και τις ανάγκες τους. Απ’ την ίδια της φύση και τον ιδρυτικό της πυρήνα, είχε στοιχεία οικονομικοενωσιακά και ανταγωνιστικά στην πρώτη φάση της – και κατά της ΕΣΣΔ.

Σήμερα φαίνεται, πως τα μόνα υλικά που της έμειναν είναι η δημοσιονομική πειθάρχηση των χωρών με μόνη συνταγή τη λιτότητα. Η Ελλάδα και η Ιταλία το ξέρουν καλά αυτό.

Στη βουή του κορωνοϊού, θα δείξει ποιες δυνάμεις θα πρωταγωνιστήσουν την επόμενη μέρα. Θα είναι απλώς οι εθνικιστικές ευρωσκεπτικιστικές και οι τυφλά ευρωπροσηλωμένες απέναντι; Ή θα προκύψουν και άλλες δυνάμεις, μια ενδιάμεση επικράτεια, ενός νέου προοδευτικού ευρωπαϊσμού, που για πολλούς κρίνεται επιτακτική; Αν δεν μπορεί η Ευρώπη να κινηθεί ενιαία και σοβαρά σε κρίση που αφορά τη ζωή των πολιτών της, πότε άλλοτε θα το κάνει; Οταν ζητά δημοσιονομικό κοστούμι από τις χώρες του Νότου; Οταν εφαρμόζει συνταγματικά σχεδόν λιτότητα; Οταν αφήνει χαρακτηριστικά τις χώρες του Βίζενγκραντ να χαράσσουν τη δική τους πολιτική κατά των προσφύγων; Οταν ο κάθε λογής Ορμπαν συγκεντρώνει εξουσίες με αφορμή τον κορωνοϊό – και η Ευρώπη απλώς ψελλίζει την αντίδρασή της; Οταν δεν οργανώνει βοήθεια προς την Ιταλία, την ίδια ώρα που χώρες όπως η Κούβα στέλνει γιατρούς;

Αν οι κρίσεις δείχνουν τι Ευρώπη έχουμε, σήμερα οι ηγεσίες της μένουν μεταξεταστέες. Προσκολλημένες σε μια νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία δεν έχουν προς το παρόν την τόλμη να επανεξετάσουν δομικά θέματα. Το Δημοσιονομικό Σύμφωνο Σταθερότητας και μια ριζική του και όχι προσωρινή τροποποίηση. Την έμπρακτη αλληλεγγύη και τη στήριξη των δημόσιων ΕΣΥ των κρατών της. Τη δημιουργία ενός μηχανισμού κρίσης, που θα συντονίζει και θα συντονίζεται με τις κυβερνήσεις.

Τα πρόσφατα Eurogroup δυστυχώς έδειξαν πως η ΕΕ μοιάζει να νομίζει πως ο κόσμος είναι αυτός του 2012 – 15. Η Γερμανία – και από δίπλα η Ολλανδία – συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν το οικοδόμημα με πολλές ταχύτητες και τις χώρες του Νότου, χώρες υποδοχής των ροών των προσφύγων για να μην ξεχνιόμαστε – ως χώρες δεύτερης βαθμίδας και απλώς χρεωμένες. Οταν ακόμη και ευρωπαϊστές όπως ο Γκάμπριελ και ο πράσινος Φίσερ χτυπούν καμπανάκι για τη διάλυση της ΕΕ και τα βάζουν με τις επιλογές της Γερμανίας, καταλαβαίνετε πως κάτι πολιτικά δεν πάει καθόλου καλά.

Βεβαίως θα πει κάποιος πως εν μέσω πανδημικής κρίσης είναι εξαιρετικά δύσκολο να ανοίξει η συζήτηση για το τι ΕΕ θέλουμε και θέλουν. Και αυτό προφανώς δεν οριοθετείται στην έκδοση ευρωομόλογου ή στη χαλάρωση των υποχρεώσεων λόγω της επείγουσας κατάστασης. Η αυριανή ΕΕ περνάει όμως από το πώς χειρίζεται το σήμερα.