Το ποδόσφαιρο μετά τον κοροναϊό

Πως θα είναι άραγε το ποδόσφαιρο στη μετά Covid-19 εποχή; Κανείς δεν μπορεί να μιλήσει με βεβαιότητα, όμως είναι σίγουρο ότι όπως και o κόσμος μας, δεν θα είναι το ίδιο.

Η βιομηχανία του ποδοσφαίρου δείχνει να αντιμετωπίζει μια άνευ προηγουμένου κρίση. Διοργανώσεις έχουν αναβληθεί, ανάμεσά τους Euro 2020 (τουρνουά με προϋπολογισμό 2,5 δις ευρώ) και Copa America, πρωταθλήματα έχουν σταματήσει, εξακολουθώντας μονάχα να γίνονται παιχνίδια μόλις σε τέσσερις χώρες στον κόσμο, Λευκορωσία, Νικαράγουα, Τατζικιστάν και Μπουρούντι. Οι σύλλογοι παραμένουν αδρανείς, όπως και οι ποδοσφαιριστές, που αρκούνται σε προπονήσεις στο σπίτι.

Δεδομένα που εμποδίζουν φυσικά έσοδα από πώληση εισιτηρίων, τηλεοπτικά δικαιώματα και εμπορεύματα. Μία διάσταση που στο χρόνο μπορεί να αλλάξει τη δυναμική πολλών συλλόγων σε όλο τον κόσμο, την οικονομική ισχύ που έχουν σήμερα, γιατί τα έσοδα θα είναι πάντα χαμηλότερα. Μία κατάσταση που φαίνεται να χρειάζεται σημαντικό χρόνο για να επιστρέψει. Αυτή τη στιγμή, μία περίοδο περισσότερο εκτιμήσεων, πάντως φαίνεται πιο εύκολο να προβλέψει κάποιος τα διάφορα σενάρια, παρά να κάνει τους σχετικούς λογαριασμούς.

Φαίνεται πάντως ότι το οικονομικό μοντέλο του ποδοσφαίρου που υπόκειται πλέον σε παγκόσμια πίεση, θα επηρεάσει δραματικά κυρίως τα μικρά και μεσαία πρωταθλήματα. Η κήρυξη πτώχευσης της Ζίλινα, επτά φορές πρωταθλήτρια Σλοβακίας, έρχεται ως επιβεβαίωση.

KPMG: Έως 4,1 δις ευρώ μπορούν να χάσουν τα 5 κορυφαία πρωταθλήματα

Τα πέντε κορυφαία ποδοσφαιρικά πρωταθλήματα της Ευρώπης θα μπορούσαν να χάσουν έως και 4,1 δισεκατομμύρια ευρώ εάν η πανδημία του κορονοϊού δεν επιτρέψει την επανέναρξή τους, σύμφωνα με μελέτη της KPMG (συμβουλευτική εταιρεία με έδρα την Ολλανδία). Εκτιμά ότι η αγγλική Premier League θα χάσει από 800 εκ. – 1,28 δις ευρώ, η ισπανική La Liga 600-970 εκ., η ιταλική Serie A 450-700 εκ., η γερμανική Bundesliga 400-790 εκ. και η γαλλική Ligue 1 200-400 εκ. ευρώ.

Οι 47 σύλλογοι που απαρτίζουν την League One, League Two στην Αγγλία δήλωσαν ότι εκτιμούν ότι θα χάσουν συνολικά 50 εκατομμύρια λίρες η διαφορετικά 56,46 εκατ. ευρώ, εάν η σεζόν δεν ξεκινήσει πριν από το καλοκαίρι.
«Οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς που έχουν συλλογικές διαπραγματεύσεις με πρωταθλήματα μπορούν να ισχυριστούν ότι θέλουν τα χρήματα πίσω αναλογικά εάν οι αγώνες ακυρώνονται και η σεζόν δεν ολοκληρωθεί», ανέφερε η σχετική έκθεση της KPMG.

Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Canal +, κατόχου μέρους των δικαιωμάτων της Ligue 1 που έκανε νωρίς σαφή τη θέση του: «Χωρίς ποδόσφαιρο, δεν υπάρχουν χρήματα». Έτσι οι ομάδες στη Γαλλία περίμεναν στις 5 Απριλίου «ένεση» ύψους 110 εκατομμυρίων ευρώ από το Canal+, μία πληρωμή που δεν έγινε και δεν θα γίνει.

Στα 45,4 δισ ευρώ τα τηλεοπτικά συμβόλαια παγκοσμίως το 2018

Πέρυσι, η αγγλική Premier League, αποκάλυψε ότι οι εγχώριες και διεθνείς τηλεοπτικές συμβάσεις θα ανέλθουν σε 9,2 δις λίρες (10,3 δις ευρώ) μεταξύ 2019 και 2022, αύξηση περίπου 1,13 δις ευρώ από τα τρία προηγούμενα χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό οι συμβάσεις για δικαιώματα ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης σε παγκόσμιο επίπεδο ανήλθαν συνολικά σε 49,5 δισεκατομμύρια δολάρια ή 45,4 δις ευρώ το 2018, σύμφωνα με την SportBusiness Consulting.

Η Μπαρτσελόνα εκτιμά 100 εκατ. ευρώ ζημιές- Υπολογισμοί και περικοπές μισθών
Οι ομάδες σε όλο τον κόσμο, κάνουν τους σχετικούς υπολογισμούς τους, προχωράνε όμως άμεσα σε περικοπές μισθών των ποδοσφαιριστών, άλλων και σε αναγκαστική άδεια υπαλλήλων. Η Μπαρτσελόνα για παράδειγμα έχει υπολογίσει ότι σε μία οριστική αναστολή της La Liga οι απώλειες θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τα 100 εκατομμύρια ευρώ, το 10% του προϋπολογισμού της ομάδας γι αυτή τη σεζόν.

Εκατομμύρια ευρώ θα χάσουν κορυφαίοι σύλλογοι, ανάμεσά τους και η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και η Ρεάλ Μαδρίτης, αφού το καλοκαίρι, έχοντας αγωνιστικές υποχρεώσεις, θα χρειαστεί να ακυρώσουν τις συνηθισμένες κερδοφόρες καλοκαιρινές τους περιοδείες. Έτσι επιχειρούν να περιορίσουν το κόστος, τα έξοδα.

Στη Γαλλία, όπου το επιτρέπει η τοπική νομοθεσία, μερικές ομάδες όπως η Λιόν έχουν θέσει τους παίκτες τους σε «μερική ανεργία» με την κυβέρνηση να συνεισφέρει στους μισθούς. Στη Γερμανία, οι παίκτες της Γκλάντμπαχ συμφώνησαν να παραιτηθούν από τους μισθούς τους κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Οι δύο υψηλότερα αμειβόμενοι ποδοσφαιριστές στον κόσμο, οι Λιονέλ Μέσι και Κριστιάνο Ρονάλντο, δέχτηκαν περικοπές, ο Αργεντινός 70% μαζί με τους υπόλοιπους συμπαίκτες του στην Μπαρτσελόνα, ο Πορτογάλος 30% με εκείνους στη Γιουβέντους. Πάντως ο Ρονάλντο παρά τη μείωση αναμένεται να φτάσει έσοδα καριέρας ένα δις ευρώ και αν γίνει ο πρώτος ποδοσφαιριστής που το καταφέρνει, ο τρίτος αθλητής μετά το Γουντς (γκολφ) το 2009 και τον Μεϊγουέδερ (πυγμαχία) το 2016, ενώ ο Μέσι δεν θα σταματήσει να είναι ο υψηλότερα αμειβόμενος αθλητής στον κόσμο.

Φυσικά υπάρχουν πολλά ακόμα παραδείγματα με…εθελοντικές ή αναγκαστικές περικοπές μισθών στον κόσμο. Οι ποδοσφαιριστές στην Premier League πάντως αρνήθηκαν μείωση 30 % των μισθών τους, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι όποια χρήματα τους κοπούν θα ήθελαν να πήγαιναν στο εθνικό σύστημα Υγείας και να μην καταλήγουν στις τσέπες των πλούσιων ιδιοκτητών συλλόγων. Πραγματικά, όπως αναφέρουν αναλυτές, υπάρχουν διαφορές, αφού η Μπαρτσελόνα, για παράδειγμα είναι μία ομάδα μελών, ενώ οι σύλλογοι της Premier League, ανήκουν σε ιδιοκτήτες-ιδιώτες.

Tα 5 κορυφαία πρωταθλήματα είχαν έσοδα 15,7 δις ευρώ το 2018

Οι σχετικοί υπολογισμοί, οι περικοπές και οι απολύσεις, αναφέρονται στα πιθανά σενάρια, αν και όπως φαίνεται τα ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, έστω και με μεγάλη καθυστέρηση θα καταφέρουν να ολοκληρώσουν την σεζόν. Παίζοντας, κατά πάσα πιθανότητα, πίσω από κλειστές πόρτες, χωρίς θεατές.

Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τις εκθέσεις συγκριτικής αξιολόγησης της UEFA, αυτά τα πέντε κορυφαία πρωταθλήματα κέρδισαν 15,7 δισ. ευρώ το 2018, ενώ θα κέρδιζαν περισσότερα από αυτά τη σεζόν 2019-20. Αναλυτές υπογραμμίζουν ότι οι ζημίες ανέρχονται κάπου μεταξύ 22-25% των εσόδων. Σημαντικό, αλλά δεν είναι τόσο καταστροφικό όσο ακούγεται σε ένα άθλημα όπου το μοναδικό μεγαλύτερο κόστος , που συνήθως ανέρχεται στο 60-80% των εσόδων τους, είναι συμβάσεις σταθερού χρόνου.

FifPro: Η πρώτη οικονομική κρίση στο ποδόσφαιρο εδώ και δεκαετίες

Η παγκόσμια ένωση των ποδοσφαιριστών (FifPro) πάντως εμφανίζεται προβληματισμένη από το γεγονός ότι ένας σημαντικός αριθμός συλλόγων, σε περισσότερες από τις μισές χώρες, άρχισαν να απολύουν αμέσως τους παίκτες ή να μειώνουν μονομερώς τους μισθούς τους.

Υπογραμμίζει μάλιστα ότι οι περισσότεροι ποδοσφαιριστές εκτός των μεγαλύτερων πρωταθλημάτων του κόσμου κερδίζουν το ίδιο ή κάτω από το μέσο όρο εγχώριο εισόδημα και θα επηρεαστούν σοβαρά από μειώσεις μισθών. Η FifPro υπογραμμίζει ότι το ποδόσφαιρο αντιμετωπίζει την πρώτη οικονομική κρίση του εδώ και δεκαετίες με την προοπτική μαζικών απολύσεων των παικτών.

«Για τη συντριπτική πλειοψηφία, η απώλεια εισοδήματος για δύο ή τρεις μήνες είναι τόσο απειλητική όσο για οποιονδήποτε άλλο εργαζόμενο, επομένως οποιαδήποτε συντονισμένη δράση είναι πολύ σημαντική», δήλωσε ο γενικός γραμματέας της FifPro, Γιόνας Μπαέρ Χόφμαν.

Το σχέδιο «Μάρσαλ» της FIFA, αξίας 2,48 δις ευρώ

Η FIFA, προετοιμάζοντας ένα «σχέδιο Μάρσαλ» για τη σωτηρία του ποδοσφαίρου, έχει κάνει γνωστό πως θα αντλήσει από τα αποθεματικά της 2,7 δισ. δολάρια ή 2,48 δις ευρώ για τη δημιουργία ταμείου έκτακτης ανάγκης για συλλόγους, εθνικές ομοσπονδίες και διοικητικούς φορείς.

Η FIFA έχει στόχο να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου οι επενδυτές από όλο τον κόσμο βάζουν χρήματα στο παιχνίδι σε όλο τον κόσμο, όχι μόνο στην Ευρώπη, όπως κάνουν μέχρι σήμερα Μάλιστα η εταιρεία έρευνας Enders Analysis, αναφέρει λέει ότι οι ποδοσφαιρικές ομάδες της Ευρώπης, είναι πιθανό να λάβουν κυβερνητική βοήθεια αντί να τους επιτραπεί να αποτύχουν.

CIES: Έως 32,7 δις ευρώ η μείωση της εκτιμώμενης αξίας των παικτών

Είναι επίσης προφανές ότι ακόμα κι αν η FIFA έδωσε χώρο για τις μεταγραφικές κινήσεις των ομάδων, οι ευρωπαϊκοί σύλλογοι δεν θα είναι σε θέση να πληρώνουν τα ποσά που πληρώθηκαν πριν, με συνέπεια αυτό το καλοκαίρι να μην υπάρξουν ηχηρές μετακινήσεις.

Είναι χαρακτηριστική πρόσφατη μελέτη του CIES, διεθνές κέντρο αθλητικών σπουδών, που βρίσκεται στο Νοσατέλ και δημιουργήθηκε σε συνεργασία της FIFA και του Πανεπιστημίου της ελβετικής πόλης, η οποία αναφέρει ότι η εκτιμώμενη αξία μεταγραφής των παικτών σε περίπτωση που δεν θα διεξαχθούν αγώνες και δεν θα παραταθεί το συμβόλαιό τους πέρα το τέλος Ιουνίου θα μειωθεί κατά 28%, από 32,7 σε 23,4 δις ευρώ, στα πέντε κορυφαία πρωταθλήματα.

Η έκταση της μείωσης ποικίλλει ανάλογα με διάφορους παράγοντες όπως η ηλικία των παικτών, η διάρκεια του συμβολαίου, η καριέρα και οι πρόσφατες επιδόσεις ενώ ως παράδειγμα ανέφερε την περίπτωση του Πολ Πογκμπά, η εκτιμώμενη αξία μεταγραφής του θα μειωθεί σχεδόν κατά το ήμισυ από 65 εκατ. ευρώ σε 35 εκατ. ευρώ.

Brandessence Market Research: Στα 449,5 δις η παγκόσμια αγορά του αθλητισμού το 2018

Εταιρείες έχουν δαπανήσει τεράστια ποσά, για να «συνδεθούν» με αθλητές, ανάμεσά τους φυσικά ποδοσφαιριστές, ομάδες και διοργανώσεις. Οι συμφωνίες ανέρχονταν σε 55 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019 σύμφωνα με την Brandessence Market Research, η οποία έχει προβλέψει ότι η αγορά αθλητικής χορηγίας θα αυξηθεί στα 86,6 δισ. δολάρια μέχρι το 2025.

Το πιο σημαντικό είναι όμως ότι ο αθλητισμός γενικότερα, με το ποδόσφαιρο να καταλαμβάνει μέγιστο κομμάτι της «πίτας», έχει δημιουργήσει μια αυξανόμενη παγκόσμια αγορά, με τις πωλήσεις σε αθλητικές υπηρεσίες και συναφή προϊόντα να φτάνουν τα 489 δισ. δολάρια το 2018. Βέβαια το επιχειρηματικό μοντέλο πολλών αθλημάτων απειλείται.

Κι ενώ κάθε άθλημα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά, τα περισσότερα από τα χρήματά του…φτάνουν με τρεις τρόπους: τηλεοπτικές συμφωνίες, συμβόλαια χορηγίας και εισοδήματα από τον «αγώνα ημέρας» από εισιτήρια, φιλοξενία και δαπάνες κατά τη διάρκεια παράλληλων εκδηλώσεων. Αυτή η ροή εσόδων στερούνται.

DANZ: Η μεγαλύτερη καταστροφή στον αθλητισμό τα τελευταία 75 χρόνια

«Αυτή είναι η μεγαλύτερη καταστροφή που πλήττει τον αθλητικό κόσμο σε 75 χρόνια και η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε ποτέ η δουλειά μας», τόνισε ο Σάιμον Ντίνιερ, διευθύνων σύμβουλος της ομάδας τηλεοπτικής και διαδικτυακής ροής DAZN, σε εσωτερικό ηλεκτρονικό μήνυμα προς το προσωπικό.

Μεγαλύτερες αλλαγές αναμένονται. Οι ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί επανεξετάζουν τόσο την αξία των τρεχουσών συναλλαγών όσο και τα νέα επιχειρηματικά. Οι χορηγοί περικόπτουν τις δαπάνες ως απάντηση σε μια επικείμενη παγκόσμια ύφεση, οι αμοιβές των κορυφαίων αθλητών θα υποστούν μειώσεις και θα χρειαστούν μήνες, αν όχι και χρόνια, για να επανέλθουν. Εάν επανέλθουν. Έτσι κι αλλιώς είναι ακόμα νωρίς, όπως επισημαίνουν και οι αναλυτές , για να υπολογιστεί η ζημιά στον αθλητισμό γενικότητα και στην βιομηχανία του ποδοσφαίρου ειδικότερα.