Ο διπλός θάνατος από τον κοροναϊό

Στην Ιταλία οι νεκροί θάβονται χωρίς να υπάρχει κοντά τους ούτε ένας δικός τους άνθρωπος. Οι νεκροθάφτες ακουμπούν τα ρούχα πάνω στα άψυχα σώματα. Δεν μπορούν καν να τα ντύσουν.

«Αυτή η πανδημία σκοτώνει δύο φορές» λέει ο Andrea Cerato, ο οποίος εργάζεται σε γραφείο τελετών στο Μιλάνο. «Αρχικά, σε απομονώνει από τα αγαπημένα σου πρόσωπα τις τελευταίες σου στιγμές, καθώς δεν επιτρέπει σε κανέναν να πλησιάσει λόγω επιβεβλημένης απόστασης στο όνομα της δημόσιας ασφάλειας».

«Οι οικογένειες δυσκολεύονται να αποδεχτούν την κατάσταση αυτή» συμπληρώνει, σε δημοσίευμα του BBC με τίτλο «Πώς ο Covid-19 αρνείται την αξιοπρέπεια στους νεκρούς της Ιταλίας».

Στην Ιταλία, πολλά θύματα του Covid-19 πεθαίνουν όντας σε απομόνωση στο νοσοκομείο, χωρίς να έχουν κοντά τους οικογένεια ή φίλους. Οι επισκέψεις απαγορεύονται, επειδή ο κίνδυνος μετάδοσης είναι πολύ υψηλός.

Ενώ οι υγειονομικές αρχές υποστηρίζουν -χωρίς βέβαια να έχει αποδειχτεί ακόμη- ότι ο ιός δεν μπορεί να μεταδοθεί από τους νεκρούς, μπορεί ακόμη να επιβιώσει σε κάποιες επιφάνειες για μερικές ώρες. Αυτό σημαίνει ότι τα πτώματα σφραγίζονται αμέσως.

«Πολλές οικογένειες μας ρωτούν αν μπορούν να δουν τον άνθρωπό τους για τελευταία φορά. Ωστόσο απαγορεύεται» λέει ο Massimo Mancastroppa, ιδιοκτήτης γραφείου τελετών στην Κρεμόνα.

Μαθήματα από το lockdown της Ιταλίας

Σε αυτή την άνευ προηγουμένου κατάσταση, οι υπάλληλοι των γραφείων τελετών βρίσκονται στη θέση να αντικαθιστούν τις οικογένειες των θυμάτων, τους φίλους, ακόμη σε κάποιες περιπτώσεις και τους ιερείς.

Όσοι είναι κοντά σε αυτούς που πεθαίνουν από τον ιό συχνά βρίσκονται σε καραντίνα.

«Αναλαμβάνουμε κάθε ευθύνη γι ‘αυτούς» λέει ο Αντρέα. «Στέλνουμε στους αγαπημένους μια φωτογραφία του φέρετρου που θα χρησιμοποιηθεί, στη συνέχεια παίρνουμε το πτώμα από το νοσοκομείο και το θάβουμε ή το αποτεφρώνουμε. Δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να μας εμπιστευθούν».

Το πιο δύσκολο για τον Αντρέα είναι ότι, αντί να λέει στις οικογένειες όλα τα πράγματα που έχει τη δυνατότητα να κάνει για τον νεκρό, τώρα αναγκάζεται να απαριθμεί όσα δεν επιτρέπονται.

«Δεν μπορούμε να τους ντύσουμε, δεν μπορούμε να χτενίσουμε τα μαλλιά τους, δεν μπορούμε να τους φροντίσουμε. Δεν μπορούμε να τους κάνουμε να φαίνονται όμορφοι και ήρεμοι. Είναι πολύ λυπηρό».

Κυριαρχεί η σιωπή…

Ο Αντρέα δουλεύει σε γραφείο τελετών τα 30 χρόνια, όπως και ο πατέρας του πριν από αυτόν. Όπως λέει, κάποια απλά πράγματα είναι συνήθως σημαντικά για όσους πενθούν.

«Να χαϊδεύεις το μάγουλό τους για τελευταία φορά, να κρατάς το χέρι τους και να τους βλέπεις να φαίνονται αξιοπρεπείς. Το να μην το κάνεις είναι τόσο τραυματικό».

Οι συγγενείς εξακολουθούν να προσπαθούν να βάλουν μαζί στο φέρετρο χειρόγραφες σημειώσεις, οικογενειακά κειμήλια και ποιήματα με την ελπίδα ότι θα ταφούν μαζί με τη μητέρα ή τον πατέρα τους, τον αδελφό ή την αδελφή, τον γιο ή την κόρη τους.

Αλλά τίποτα από τα παραπάνω δεν επιτρέπεται… Η ταφή προσωπικών αντικειμένων είναι πλέον παράνομη.

Τουλάχιστον μία φορά την ημέρα, ο Αντρέα θάβει έναν νεκρό και πολλές φορές δεν εμφανίζεται ούτε ένας για να αποχαιρετήσει το αγαπημένο του πρόσωπο γιατί όλοι βρίσκονται σε καραντίνα.

«Ένα ή δύο άτομα επιτρέπεται να είναι εκεί κατά την ταφή, αλλά αυτό είναι όλο κι όλο» λέει ο Massimo. «Κανείς δεν αισθάνεται δυνατός να πει λίγα λόγια, κυριαρχεί η σιωπή».

Μια χώρα πλημμυρισμένη με φέρετρα

Πολλά νεκροταφεία στην Ιταλία δεν έχουν χώρο για ταφές, ενώ ο αριθμός των νεκρών αυξάνεται συνεχώς. «Υπάρχει ουρά προκειμένου να αναλάβουμε κηδείες στην Κρεμόνα» λέει ο Αντρέα. «Είναι σχεδόν όπως στο σούπερ μάρκετ».

Τα νεκροτομεία των νοσοκομείων στη βόρεια Ιταλία είναι ασφυκτικά γεμάτα. «Το εκκλησάκι στο νοσοκομείο της Κρεμόνας μοιάζει περισσότερο με αποθήκη» λέει ο Massimo.

Όπως περιγράφει «πολλοί άνθρωποι μας βλέπουν απλώς ως υπαλλήλους ενός γραφείου τελετών», ενώ κάποιοι τους παρομοιάζουν με τον Χάροντα που μετέφερε τις ψυχές στον κάτω κόσμο.

Ένα άχαρο και αδιανόητο έργο στα μάτια πολλών. «Αλλά μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι το μόνο που θέλουμε είναι να εξασφαλίσουμε αξιοπρέπεια στους νεκρούς».