Κάποτε, χώρες της Ευρώπης σφύριζαν αδιάφορα όταν οι πρόσφυγες πνίγονταν. Τώρα τους θέλουν για να τους χρησιμοποιήσουν ως φτηνά εργατικά χέρια…

Από την Ιταλία μέχρι τη Βρετανία, η απαγόρευση των μετακινήσεων με στόχο την αναχαίτιση της επιδημίας του κοροναϊού, άφησε τα αγροκτήματα της δυτικής Ευρώπης χωρίς τα απαραίτητα εργατικά χέρια χιλιάδων μεταναστών, εγείροντας φόβους ότι η σοδειά θα σαπίσει στα χωράφια.

Η Γαλλία και η Γερμανία έχουν ήδη ξεκινήσει προγράμματα εξεύρεσης εργασίας, καλώντας όσους έχασαν τη δουλειά τους λόγω της πανδημίας να καλύψουν το κενό. Η Βρετανία αναμένεται επίσης ότι σύντομα θα ανακοινώσει μια παρόμοια εκστρατεία.

Στο μεταξύ η Ισπανία, από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς φρούτων και λαχανικών, έχει ανακοινώσει ότι θα επιτρέψει στους παράτυπους μετανάστες να εργαστούν στα χωράφια, πλάι-πλάι με τους ανέργους της χώρας – μια ιδέα που κάποιοι διατυπώνουν και στην Ιταλία, εν μέσω του φόβου ότι η μαφία θα εκμεταλλευτεί την κρίση.

Χαλάρωση περιορισμών

Όταν η πανδημία του νέου κοροναϊού τον ανάγκασε να κλείσει το εστιατόριό του, ο Γερμανός σεφ Πάτρικ Μάγιερ άλλαξε τις κουτάλες του με γεωργικά εργαλεία και τώρα περνάει τις ημέρες του μαζεύοντας σπαράγγια – μια δουλειά που συνήθως την κάνουν εποχιακοί αγρεργάτες από τη Ρουμανία.

Η έλλειψη εργατικών χεριών συνιστά πονοκέφαλο για τους αγρότες στη Γερμανία, όπου ο Απρίλιος είναι η εποχή του Σπάργκελτσαϊτ, του σπαραγγιού, ενός φυτού που όχι μόνο αποτελεί εθνική λιχουδιά, αλλά σηματοδοτεί και την άφιξη της άνοιξης.

Η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός σπαραγγιού στον κόσμο, με περίπου 130.000 τόνους ετησίως. Η «Σπάργκελφεστ» (πάρτι σπαραγγιού) είναι μια μεγάλη γιορτή για πολλές περιοχές, όπου ολόκληρες κοινότητες συγκεντρώνονται για να τιμήσουν και να γευτούν το πολύτιμο λαχανικό, που κάποιοι αποκαλούν «βρώσιμο φίλντισι».

Αφού έκλεισε τα σύνορά της στις 25 Μαρτίου, η Γερμανία ανακοίνωσε αυτόν τον μήνα ότι θα χαλαρώσει τους περιορισμούς και θα επιτρέψει την είσοδο σε 80.000 εποχιακούς εργάτες τον Απρίλιο και τον Μάιο. Μέσω μιας ιστοσελίδας εξάλλου αναζητά 20.000 ντόπιους ή μόνιμους κατοίκους, στοχεύοντας στους ανέργους, τους προσωρινά απολυμένους, τους φοιτητές και τους αιτούντες άσυλο.

«Έβαλα την αγγελία ένα βράδυ και την επομένη το κινητό μου χτυπούσε συνεχώς», είπε ο Σίμον Μόζερ, ο οποίος έχει ένα αγρόκτημα στο Λάουφεν αμ Νέκαρ, στη νοτιοδυτική Γερμανία. Στους νέους «εργάτες» του περιλαμβάνεται και ο Μάγιερ, ο οποίος είπε ότι η ξεθεωτική δουλειά «σχεδόν τον πέθανε» την πρώτη εβδομάδα.

«Η δουλειά αυτή είναι σίγουρα διαφορετική από αυτό που κάνω συνήθως. Στο μαγείρεμα χρησιμοποιείς κυρίως το μυαλό σου αλλά στη γεωργία τον κύριο ρόλο έχει το σώμα που στο τέλος της ημέρας είναι εξαντλημένο και διαλυμένο», εξήγησε.

Αυτή η δουλειά ωστόσο τον έκανε να εκτιμήσει τους μετανάστες εργάτες της Γερμανίας, οι περισσότεροι εκ των οποίων προέρχονται από την Πολωνία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία και βγάζουν μόλις 9,35 ευρώ την ώρα, τον κατώτατο μισθό.

«Τους βγάζω το καπέλο επειδή αυτό που πετυχαίνουν ούτε ένας Γερμανός δεν θέλει να το κάνει. Τώρα βλέπω πολύ επικριτικά τη Γερμανία. Είμαστε ανίκανοι να μαζέψουμε τη δική μας παραγωγή από το έδαφος επειδή είμαστε πολύ τεμπέληδες», είπε χαρακτηριστικά.

Ο φόβος της μαφίας

Στην Ιταλία, η αγροτική ένωση Coldiretti εκτιμά ότι σχεδόν το ένα τέταρτο της παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων των κρασιών και του ελαιολάδου, κινδυνεύει λόγω έλλειψης εργατικών χεριών.

Η χώρα εξαρτάται συνήθως από 370.000 εποχιακούς εργάτες από τη Ρουμανία, το Μαρόκο, την Ινδία, την Αλβανία και τη Σενεγάλη. «Πρόκειται για ευπαθή προϊόντα που πρέπει να μαζευτούν τη σωστή στιγμή, διαφορετικά σαπίζουν στο χωράφι. Αυτή η δουλειά δεν μπορεί να αναβληθεί», τόνισε ο πρόεδρος της Coldiretti, Ετόρε Πραντίνι.

Καθώς επίκειται η εποχή συγκομιδής των φρούτων, η Coldiretti έφτιαξε μια διαδικτυακή πλατφόρμα για να βρει ανθρώπους που θα μπορούσαν να δουλέψουν στα αγροκτήματα. Πολλοί από αυτούς που έκαναν αίτηση στην επαρχία του Βένετο συνήθως δουλεύουν στον τουρισμό, έναν τομέα που έχει πληγεί σφοδρά από τα μέτρα καραντίνας.

Ένας παραγωγός φρούτων στην Εμίλια-Ρομάνια είπε ότι θεωρεί πως η κρίση θα οδηγήσει μακροπρόθεσμα σε μια θετική αλλαγή της στάσης απέναντι στη γεωργία. Όμως οι αγρότες φοβούνται ότι η χώρα δεν θα καταφέρει να καλύψει το κενό με τους ντόπιους και ζητούν να ανοιχθεί ένας «πράσινος διάδρομος» για να έρθουν εργάτες από την ανατολική Ευρώπη. Η Coldiretti ανέφερε ότι η κυβέρνηση είναι σε συνομιλίες με τη Ρουμανία.

Η υπουργός Γεωργίας Τερέζα Μπελανόβα πρότεινε επίσης να νομιμοποιηθούν εκατοντάδες χιλιάδες παράτυποι μετανάστες που βρίσκονται στη χώρα, ώστε να βοηθήσουν στα χωράφια και να μην πέσουν θύματα εκμετάλλευσης από τη μαφία.

Η Ισπανία, που χρειάζεται 300.000 εποχιακούς εργάτες, είναι η μοναδική χώρα μέχρι τώρα που αγκαλιάζει τους παράτυπους μετανάστες, θεωρώντας τους μέρος της λύσης. Η κυβέρνηση δηλώνει επίσης ότι οι άνεργοι θα συνεχίσουν να λαμβάνουν το επίδομα ανεργίας για όσο διάστημα θα εργάζονται στη συγκομιδή.

Τα μέτρα θα παραμείνουν σε ισχύ για περίπου τρεις μήνες, ώστε να διασφαλιστεί ο ανεφοδιασμός σε τρόφιμα αλλά και να αποκτήσουν κάποιο εισόδημα οι άνθρωποι που το χρειάζονται περισσότερο, εν μέσω της αύξησης της ανεργίας.

Αχαρτογράφητα νερά

Στη Γαλλία, ο υπουργός Γεωργίας Ντιντιέ Γκιγιόμ έκανε έκκληση στους υπαλλήλους των ξενοδοχείων, τους σερβιτόρους, τους κομμωτές και άλλους να ενταχθούν «στη μεγάλη στρατιά της γαλλικής γεωργίας» για να αντικαταστήσουν τους περίπου 200.000 εποχιακούς εργάτες.

Στη διαδικτυακή πλατφόρμα “Des bras pour ton assiete” (Χέρια για το πιάτο σου) έχουν υποβληθεί περισσότερες από 210.000 αιτήσεις από ανθρώπους που θα ήθελαν να απασχοληθούν στη συγκομιδή, τη συσκευασία και τη διανομή τροφίμων. Ακόμη και συνταξιούχοι δηλώνουν το ενδιαφέρον τους, μολονότι δεν μπορούν να βγουν από τα σπίτια τους λόγω της πανδημίας, αφού ανήκουν σε ευπαθή ομάδα του πληθυσμού.

Στη Βρετανία, που χρειάζεται περίπου 70.000 εποχιακούς εργάτες, η κυβέρνηση λέει ότι οι εργαζόμενοι που έχουν τεθεί σε καθεστώς αργίας –και συνεχίζουν να λαμβάνουν το 80% του μισθού τους– μπορούν να εργαστούν στα χωράφια. Πολλοί αγρότες λένε ότι έχουν ήδη κατακλυστεί από αιτήματα, όμως ταυτόχρονα φοβούνται πως όταν χαλαρώσουν τα μέτρα οι εργάτες τους θα επιστρέψουν στις προηγούμενες δουλειές τους και θα τους αφήσουν χωρίς βοήθεια. Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε ελλείψεις στην αγορά.

«Υπήρξε φοβερό ενδιαφέρον για αυτές τις δουλειές, όμως βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά εδώ πέρα. Το τι θα συμβεί στα χωράφια θα καθορίσει πόσο φαγητό θα είναι διαθέσιμο για τους Βρετανούς, για αυτό είναι κρίσιμης σημασίας να το κάνουμε σωστά», σχολίασε ο Τζακ Γουόρντ, ο πρόεδρος της Ένωσης Βρετανών Παραγωγών.

Headlines