Παναγία των Παρισίων: Ένας χρόνος από την πυρκαγιά που συγκλόνισε τον πλανήτη

Πριν ακριβώς ένα χρόνο η παγκόσμια κοινότητα κοιτούσε συγκλονισμένη την Παναγία των Παρισίων να φλέγεται.

Όχι μόνο οι κάτοικοι του Παρισιού, όχι μόνο οι Γάλλοι, αλλά ολόκληρος ο πλανήτης θρηνούσε αποσβολωμένος για την ανυπολόγιστη καταστροφή που έπληξε ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα του δυτικού πολιτισμού.

Μακρόν: Η τραγωδία δεν έχει ξεχαστεί

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε σήμερα ότι «θα γίνουν τα πάντα για την ανοικοδόμηση της Νοτρ Νταμ σε πέντε χρόνια», όπως είχε δεσμευθεί εδώ και έναν ακριβώς χρόνο μετά την πυρκαγιά που κατέστρεψε τμήμα του εμβληματικού καθεδρικού ναού του Παρισιού.

Σε βίντεο που αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα της γαλλικής προεδρίας για την πρώτη επέτειο της πυρκαγιάς, ο πρόεδρος της Γαλλίας τονίζει ότι η τραγωδία αυτή δεν έχει ξεχαστεί, ακόμη και αν «οι ημέρες μας, οι σκέψεις και οι ζωές μας έχουν γίνει όμηροι» της κρίσης του κορονοϊού.

«Θα ανοικοδομήσουμε την Νοτρ Νταμ σε πέντε χρόνια, το έχω υποσχεθεί. Θα κάνουμε τα πάντα για να τηρήσουμε αυτήν την προθεσμία. Φυσικά, οι εργασίες έχουν διακοπεί αυτήν την στιγμή εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης, αλλά θα ξαναξεκινήσουν μόλις αυτό γίνει δυνατό», είπε.

Οι εργασίες στην Νοτρ Νταμ έχουν διακοπεί από τις 16 Μαρτίου για την ασφάλεια των εργαζομένων. Οι εργασίες αποκατάστασης δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει, καθώς το κτίριο βρίσκεται ακόμη στην φάση της αντιμετώπισης της κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έναν χρόνο μετά την καταστροφή.

Ο Εμανουέλ Μακρόν ευχαριστεί και πάλι «όλους όσοι, χθες, την έσωσαν, και όλους όσοι, σήμερα, την ανοικοδομούν».

«Η αποκατάσταση της Νοτρ Νταμ είναι πολύτιμη για όλους μας, διότι είναι το σύμβολο της θέλησης του λαού μας, της ικανότητάς του να ξεπερνά τις δοκιμασίες και να στέκεται όρθιος», λέει ο Εμανουέλ Μακρόν.

Η μεγάλη καμπάνα «Emmanuel» του νότιου πύργου της Νοτρ Νταμ θα κτυπήσει στις 20.00 τοπική ώρα για να σημάνει την έναρξη της πυρκαγιάς πριν από έναν χρόνο.

Οι καμπάνες ήχησαν ξανά

Κατόπιν απόφασης του Αρχιεπισκόπου του Παρισιού, στον ναό τελέστηκε η λειτουργία της Μεγάλης Παρασκευής, καθώς το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε ήταν το Πάσχα των καθολικών.

Όπως ήταν φυσικό, δεν επετράπη η προσέλευση στους πιστούς, λόγω των μέτρων για τον κοροναϊό, είχαν όμως τη δυνατότητα να την παρακολουθήσουν μέσω διαδικτύου, ενώ στον ναό εισήλθαν μόλις επτά άτομα.

Το χρονικό της καταστροφής

Λίγο πριν τις 7 το απόγευμα στο πίσω μέρος του γοτθικού καθεδρικού ναού, όπου βρίσκονταν σε εξέλιξη εργασίες συντήρησης τις τελευταίες ημέρες, ξεκίνησε να βγαίνει καπνός και έκαναν την εμφάνισή τους οι πρώτες φλόγες, οι οποίες μέσα σε λίγα λεπτά είχαν επεκταθεί σημαντικά.

Οι προσπάθειες των εκατοντάδων πυροσβεστών που βρέθηκαν άμεσα στο σημείο δεν ήταν δυνατές για να περιορίσουν σημαντικά τις φλόγες. Αποτέλεσμα ήταν η φωτιά να επεκταθεί σε ολόκληρη τη στέγη, στα κωδωνοστάσια, καθώς και στον ένα πύργο του ναού.

Notre Dame de Paris in the 12th century, after nine centuries the cathedral was burned down pic.twitter.com/nRAV4CcwMl

— Ling.castle (@ZhangLinxu) April 15, 2019

Σύμφωνα με τον αντιδήμαρχο του Παρισιού, Εμανουέλ Γκρεγκουάρ, η καταστροφή ήταν «κολοσσιαία», ωστόσο αξιωματούχος της γαλλικής πυροσβεστικής υπηρεσίας δήλωσε ότι το οικοδόμημα του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων σώθηκε από ολική καταστροφή.

Σώθηκαν τελευταία στιγμή τα ιερά κειμήλια

Σύμφωνα με Γάλλους αξιωματούχους, τα περισσότερα από τα ιερά κειμήλια και τα αντικείμενα ανεκτίμητης αξίας στο εσωτερικό του ναού έχουν διασωθεί.

Όπως έγραψε στο Twitter δημοσιογράφος του Paris Match, ο θησαυρός του καθεδρικού, στον οποίο περιλαμβάνονται το αγκάθινο στεφάνι που φορούσε ο Ιησούς Χριστός και τα ιερά κειμήλια, έχει διασωθεί.

Αξίζει να σημειωθεί πως λίγες μέρες πριν την πυρκαγιά, είχαν μεταφερθεί εκτός ναού για συντήρηση και καθαρισμό 16 θρησκευτικά αγάλματα.

Η κατασκευή του ναού

Η κατασκευή της άρχισε το 1163, σε μία περίοδο που το Παρίσι βρισκόταν σε πολιτική, οικονομική και πνευματική άνθηση. Το έργο ολοκληρώθηκε από πολλούς αρχιτέκτονες τελικά το 1260, αν και μετατροπές συνεχίστηκαν και στους επόμενους αιώνες.

Κατά τον 16ο αιώνα, η κατάσταση του καθεδρικού ναού επιδεινώθηκε αρκετά: τάφοι και βιτρό καταστράφηκαν στο όνομα του εκσυγχρονισμού και εξωτερικές διακοσμήσεις αφαιρέθηκαν ή βανδαλίστηκαν επειδή θεωρήθηκαν ειδωλολατρικές. Υπό την ηγεσία του Λουδοβίκου του 13ου έγιναν ανακαινίσεις και εκείνη την περίοδο η Παναγία των Παρισίων απέκτησε το διάσημο εκκλησιαστικό όργανο που διατηρείται μέχρι και σήμερα.

Κατά τη Γαλλική Επανάσταση, η Νοτρ Νταμ πέρασε από άλλη μία περίοδο κρίσης. H εκκλησία βεβηλώθηκε, καθώς μετατράπηκε σε αποθήκη ποτών και τροφίμων. Παράλληλα, τα περισσότερα θρησκευτικά σύμβολα του ναού υπέστησαν ζημιές ή καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Ο Ναπολέων ανέλαβε την ανακαίνιση της εκκλησίας – εκεί ήταν που στέφθηκε αυτοκράτορας το 1804. Οι εργασίες ανακατασκευής της διήρκεσαν όλον τον 19ο αιώνα.

Ο καθεδρικός ναός είχε καλύτερη τύχη κατά τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, μιας και δεν υπέστη ιδιαίτερες ζημιές. Το μόνο μέτρο ήταν η απομάκρυνση των διάσημων παραθύρων σε σχήμα τριαντάφυλλου. Εργασίες εκσυγχρονισμού έγιναν και τον 20ο αιώνα.

Στη σύγχρονη εποχή, η Παναγία των Παρισίων ενέπνευσε τη διάσημη ταινία του Ντίσνεϊ, που βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Βίκτορ Ουγκό.

Oι πύργοι και το κωδωνοστάσιο

Οι δύο πύργοι της Νοτρ Νταμ αποτελούσαν τις ψηλότερες κατασκευές στο Παρίσι πριν την ολοκλήρωση του Πύργου του Άιφελ το 1889. Ήταν τα τελευταία στοιχεία που προστέθηκαν στην κατασκευή της εκκλησίας, καθώς χτίστηκαν μεταξύ 1220 και 1240.

Τραγική ειρωνεία αποτελεί το γεγονός ότι στην οροφή που συνδέει τους δύο πύργου είχε προβλεφθεί η ύπαρξη δεξαμενής νερού, για περίπτωση πυρκαγιάς…

Το κωδωνοστάσιο, που καταστράφηκε από τη φωτιά, είχε ανακατασκευαστεί τον 19ο αιώνα. Κοσμούταν από χάλκινα αγάλματα των δώδεκα Αποστόλων, μαζί με τα ζώα που τους συμβολίζουν.

Ο κόκορας, που βρισκόταν στην κορυφή του πυργίσκου, περιείχε τρία κειμήλια: ένα μικρό κομμάτι του αγκάθινου στεφανιού που φορούσε ο Ιησούς Χριστός και κειμήλια των προστατών Αγίων του Παρισιού, Ντενί και Ζενεβιέβ.

Η εικονογραφία

Ο γοτθικός καθεδρικός είναι ένα liber pauperum, ένα «βιβλίο των φτωχών». Ήταν καλυμμένος με σκηνές από τη Βίβλο, έτσι ώστε οι πιστοί που προσέρχονταν στην εκκλησία – που τα παλιά χρόνια ήταν κυρίως αγράμματοι – να βλέπουν και να μαθαίνουν μέσα από την εικονογραφία του ναού τις ιστορίες της Βίβλου.

Τον ναό, όμως, κοσμούν και οι τρομακτικές μορφές των γκάργκοϊλ, των χιμαιρών και άλλων τεράτων. Στόχος τους δεν ήταν απλά να επιβάλουν δέος στους πιστούς: είχαν και πρακτική χρήση, απομάκρυναν δηλαδή τα νερά της βροχής που συσσωρεύονταν στις οροφές.