Κολλημένο στην οθόνη; Τι πρέπει να προσέξετε

Τα παιδιά περνούν ατελείωτες ώρες μπροστά στις οθόνες, είτε στην τηλεόραση, είτε παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Ειδικά αυτές τις ημέρες που μένουμε σπίτι αναγκαστικά και τα παιδιά δεν έχουν σχολείο ο χρόνος που καταναλώνουν μπροστά από μια οθόνη έχει αυξηθεί πολύ.

Κάποια παιδιά όμως μπορεί να χαρακτηριστούν ακόμη και εξαρτημένα από το Διαδίκτυο.

Πότε να ανησυχήσετε

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που μπορούν να σας υποψιάσουν ότι το παιδί σας μπορεί να είναι ακόμη και εξαρτημένο από το Διαδίκτυο. Τέτοιες είναι:

• Ο υπερβολικός χρόνος ενασχόλησης με τον υπολογιστή.
• Η παραμέληση των υποχρεώσεων και των άλλων ασχολιών του.
•  Η απομόνωση.
• Η ­επι­θετικότητα.
• Η αδιαφορία για πράγματα που παλιά το ευχαριστούσαν.
• Σωματικά συμπτώματα, όπως πονοκέφαλοι, ξηροφθαλμία κ.ά.

Όταν το πρόβλημα γίνεται μόνιμο, θα παρατηρήσετε ότι το παιδί θα μιλά μόνο για το Διαδίκτυο, θα θέλει να περνά όλο και περισσότερο χρόνο στο Ίντερνετ, δεν θα μπορεί να ορίσει το χρόνο που θα παραμένει «δικτυωμένο», θα έχει άγχος, έμμονες σκέψεις ή ακόμη και όνειρα που θα αφορούν το Ίντερνετ κ.ά.

Το αποτέλεσμα; Πιθανώς το παιδί να παραμελήσει τις άλλες του δραστηριότητες, να απομονωθεί από την οικογένεια και τους φίλους, να ζει κλεισμένο σε ένα δωμάτιο, να μην τρώει ή, αντίθετα, να παχύνει πάρα πολύ, να αδιαφορεί για την προσωπική του υγιεινή, να μην αλλάζει ρούχα για μέρες, να είναι επιθετικό, ενδεχομένως να μην κοιμάται για ολόκληρα 24ωρα κ.ά.

Το φαινόμενο είναι συχνότερο σε αγόρια στη μέση εφηβεία (15-17 ετών), που μπορεί να προέρχονται από δυσλειτουργικές οικογένειες και πολλές φορές έχουν προβλήματα, όπως κατάθλιψη, υπερκινητικότητα και διάσπαση προσοχής. Ωστόσο, οι ειδικοί δεν μπορούν να είναι πάντα σίγουροι για το αν τα ψυχικά προβλήματα προϋπάρχουν και προδιαθέτουν σε συμπεριφορές εθισμού ή αν εμφανίζονται μετά, ως αποτέλεσμα του «εθισμού».

Πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα

Καθώς συχνά -τουλάχιστον στις μισές περιπτώσεις- οι έφηβοι αυτοί παρουσιάζουν και άλλα προβλήματα (π.χ. κατάθλιψη, διάσπαση προσοχής και υπερκινητικότητα κ.ά.), οι ειδικοί, ψυχολόγοι και παιδοψυχίατροι, φροντίζουν να αντιμετωπίσουν πρώτα αυτά και, αν το κρίνουν αναγκαίο, χορηγούν και φαρμακευτική αγωγή. Στη συνέχεια, με ψυχολογική υποστήριξη και εκπαίδευση παιδιών και γονέων, προσπαθούν να βοηθήσουν στο να ελεγχθεί και το πρόβλημα του «εθισμού».

Όταν, όμως, το πρόβλημα έχει οργανωθεί πλήρως, συχνά ο έφηβος δεν αναγνωρίζει την εξάρτησή του, δεν συνεργάζεται, λέει ψέματα, εξαπατά γονείς και θεραπευτές και φέρεται σαν να είναι εξαρτημένος από ουσίες.

Τι να προσέξετε

Αν πάρετε, λοιπόν, την απόφαση να δώσετε στα παιδιά πρόσβαση σε έναν υπολογιστή, θα πρέπει:

● Να ασχολείστε και εσείς με τους υπολογιστές, αφού είναι ο μόνος τρόπος να επιβλέπετε τα παιδιά σας, να τα βοηθάτε να επιλέξουν με τι θα ασχοληθούν στο κομπιούτερ τους και να γνωρίζετε τι ακριβώς κάνουν.
● Να γνωρίσετε τι πραγματικά είναι το Ίντερνετ και να μάθετε να φιλτράρετε τις «πληροφορίες» του, ώστε να βοηθήσετε τα παιδιά σας να συνειδητοποιήσουν ότι όλα όσα βρίσκουν στις σελίδες του δεν είναι αληθινά, αγαθά και ασφαλή, και να μάθουν να ξεχωρίζουν τον πραγματικό από τον «εικονικό» κόσμο.
● Να μην τους απαγορεύετε εντελώς την πρόσβαση στο Διαδίκτυο από τον υπολογιστή του σπιτιού, επειδή, αν δεν μπορούν να το χρησιμοποιήσουν στο σπίτι, θα το κάνουν οπουδήποτε αλλού.
● Να μην αντιμετωπίζετε τον υπολογιστή ως ένα μέσο που θα σας βοηθήσει να κρατάτε τα παιδιά σας απασχολημένα για να μη σας ενοχλούν.
● Να τοποθετήσετε τον υπολογιστή σε ένα σημείο όπου θα μπορείτε, με διακριτικό τρόπο, να παρακολουθείτε τα παιδιά σας όταν τον χρησιμοποιούν, αλλά και να τους δίνετε την ευκαιρία να μοιράζονται μαζί σας ό,τι τα ενδιαφέρει, τα προβληματίζει.
● Να επιλέγετε με προσοχή και να γνωρίζετε τα προγράμματα, αλλά και τα παιχνίδια με τα οποία ασχολούνται. Αν είναι απαραίτητο, ζητήστε τη συμβουλή κάποιου ειδικού.
● Να τους δώσετε να καταλάβουν ότι η χρήση του υπολογιστή πρέπει να γίνεται με μέτρο και να μην παραμελούν τις υπόλοιπες δραστηριότητες, το παιχνίδι, τους φίλους, την ξεκούραση και τα μαθήματά τους. Σύμφωνα με την Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία, ο χρόνος που αφιερώνουν καθημερινά τα παιδιά σε καθιστικές δραστηριότητες (τηλεόραση, ηλεκτρονικός ­υπολογιστής) δεν πρέπει να ξεπερνά τις δύο ώρες (μάλιστα, κάποιοι πιο «σκληροπυρηνικοί» συστήνουν να περιοριστεί σε μία ώρα).
● Να μη χρησιμοποιείτε τον υπολογιστή και το Διαδίκτυο ως επιβράβευση ή ως τιμωρία.
● Αν παρατηρήσετε περίεργες συμπεριφορές ή υπερβολική χρήση από την πλευρά των παιδιών σας, αναζητήστε βοήθεια.