Κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής για την ενότητα της ΕΕ – Σε θέσεις μάχης Βορράς και Νότος

Με τις διαφωνίες μεταξύ των ισχυρών χωρών του Βορρά και των χωρών του Νότου της Ευρώπης, ως προς το μέγεθος, αλλά και το είδος της βοήθειας που πρέπει να δοθεί στα κράτη-μέλη για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας, να έχουν αναβαθμιστεί σε «χάσμα» η Σύνοδος Κορυφής αποκτά κρίσιμη διάσταση για την ενότητα της ΕΕ.

Οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές παίρνουν θέσεις προϊδεάζοντας με δηλώσεις όλο το προηγούμενο διάστημα ότι η μάχη θα είναι σκληρή και η συμβιβαστική πρόταση που «κυκλοφόρησε» η Κομισιόν λίγες ώρες πριν τη Σύνοδο Κορυφής -με πολλές δημιουργικές ασάφειες είναι αλήθεια- δεν φαίνεται ικανή για να αποφορτιστεί το κλίμα.

Οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου με μπροστάρη την Ιταλία δηλώνουν ανυποχώρητες σε ότι αφορά την άρνησή τους για λήψη βοήθειας με τη μορφή δανείων, με τον Ιταλό πρωθυπουργό να ανακαλεί συχνά το παράδειγμα των ασφυκτικών μνημονίων που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα. «Η Ευρώπη δεν πρέπει να αναγκαστεί να ξαναζητήσει συγγνώμη όπως στην περίπτωση της Ελλάδας», ήταν μία από τις χαρακτηριστικές δηλώσεις του.

Πιο διαλλακτική εμφανίζεται η Ισπανία που, όπως και η Γαλλία, προσπαθεί να βρει τη χρυσή τομή καταθέτοντας προτάσεις που εν μέρει θα μπορούσαν να καλύψουν και τους φόβους και τις δογματικές οικονομικές εμμονές της Γερμανίας και των συμμάχων της.

Από την πλευρά της η Ελλάδα τάσσεται διακριτικά μεν σαφώς δε υπέρ των θέσεων του Νότου, με την Αντιπολίτευση πάντως να την επικρίνει για ατολμία. Ενδεικτική η δήλωση του υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα λίγες ώρες πριν την Σύνοδο. «Οι αποφάσεις που θα ληφθούν στην αυριανή Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. πρέπει να εμφορούνται από την αξία της αλληλεγγύης, να μην είναι κατώτερες των περιστάσεων, ούτε να δείχνουν ατολμία ή απροθυμία. Αυτό περιμένουν όλοι οι πολίτες στην Ευρώπη» τόνισε σε ακροατήριο που υπήρχε και γερμανική εκπροσώπηση.

Υπό αυτό το πλαίσιο και το κλίμα το εγχείρημα να βρεθεί συμφωνία για τον τρόπο που η Ευρώπη θα χρηματοδοτήσει τη βιώσιμη και δίκαιη οικονομική ανάκαμψη των μελών της φαντάζει πολύ δύσκολο.

Ενδεικτικό του πλήθους των θεμάτων που πρέπει να λυθούν και της τεράστιας απόστασης που πρέπει να καλυφθεί μεταξύ των διαφορετικών απόψεων είναι ότι δεν υπάρχει προσδοκία για κατάληξη σε συμφωνία.

Το αισιόδοξο σενάριο κάνει λόγο για προσωρινή μόνο συμφωνία για τη δημιουργία Ταμείου Ανάκαμψης με τις σχετικές διαπραγματεύσεις ως προς τα διαδικαστικά να συνεχίζονται για αρκετό καιρό ακόμη.

Η συμβιβαστική πρόταση της Κομισιόν για 2 τρισ. ευρώ

Συμβιβαστική πρόταση για σχέδιο 2 τρισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση της ανάκαμψης μετά την καταστροφή που έχει προκαλέσει η πανδημία του κοροναϊού θα ρίξει στο τραπέζι η Κομισιόν, σε μια προσπάθεια να γεφυρώσει τις έντονες διαφορές μεταξύ Βορρά και Νότου.

Όπως αναφέρει δημοσίευμα του Bloomberg το σχέδιο προβλέπει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα ενσωματώσει ένα ταμείο ανάκαμψης, ύψους 300 δισ. ευρώ, στον προϋπολογισμό της για την περίοδο 2021-2027 και ότι θα δανεισθεί 320 δισ. ευρώ από τις κεφαλαιαγορές, χωρίς να αναφέρει πώς η Κομισιόν φθάνει στο συνολικό ποσό των 2 τρισ. ευρώ.

Σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν, το μισό ποσό από τα κεφάλαια που θα αντλήσει θα δοθεί στις χώρες με τη μορφή δανείων, ενώ το υπόλοιπο θα παραμείνει στον προϋπολογισμό της ΕΕ για να καλύπτει τους ετήσιους τόκους ύψους περίπου 500 εκατ. ευρώ.

Εκτός από το προσωρινό ταμείο ανάκαμψης των 300 δισ. ευρώ στον νέο πολυετή προϋπολογισμό της, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει ένα ταμείο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας ύψους 200 δισ. ευρώ, το οποίο θα αναδιοργανωθεί από ένα παλαιό εργαλείο σύγκλισης.

Προβλέπει, επίσης, ότι ένα ποσό 50 δισ. ευρώ από τα ταμεία συνοχής θα χρησιμοποιηθεί για άλλο σκοπό και θα δοθεί εμπροσθοβαρώς το 2021 και το 2022 καθώς και δύο ταμεία ύψους 200 δισ. ευρώ για την προστασία των εσωτερικών αγορών της ΕΕ.

Μεγάλο χάσμα μεταξύ των κρατών, δεν θα καταλήξουν σε συμφωνία

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ίσως χρειαστούν έως το καλοκαίρι ή και ακόμα περισσότερο για να συμφωνήσουν πώς ακριβώς θα χρηματοδοτήσουν την οικονομική ανάκαμψη από την πανδημία του κορονοϊού, καθώς συνεχίζουν να υπάρχουν μεγάλες διαφωνίες, δήλωσε σήμερα αξιωματούχος της ΕΕ.

Αυτό θέτει χαμηλά τον πήχη των προσδοκιών για την αυριανή σύνοδο κορυφής της ΕΕ μέσω τηλεδιάσκεψης, στην οποία οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες αναμένεται να συμφωνήσουν στο να χρησιμοποιήσουν τον κοινό τους προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-27 για να βοηθήσουν να τονωθεί η ανάπτυξη. Αναμένεται επίσης να εγκρίνουν μέτρα άμεσης βοήθειας ύψους 500 δισεκ. ευρώ που θα τεθούν σε ισχύ από τον Ιούνιο.

«Ελπίζω να σημειώσουμε πρόοδο τον Ιούνιο, τον Ιούλιο», δήλωσε ο Ευρωπαίος αξιωματούχος, που συμμετέχει στην προετοιμασία της συνόδου κορυφής. Ωστόσο τόνισε ότι μια τελική συμφωνία μπορεί να πάρει περισσότερο χρόνο.

Υπάρχει ένα «μεγάλο χάσμα» μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ ως προς το αν θα πρέπει να δοθεί βοήθεια υπό τη μορφή επιδοτήσεων ή δανείων, δήλωσε στο Reuters Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να διασταυρώσουν τα ξίφη τους για το πώς θα ξεκινήσει η ανάπτυξη μετά την πανδημία του κοροναϊου.

Εκτιμάται ότι τελικά θα υπάρξει μια προσωρινή συμφωνία για τη χρήση του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ για τη δημιουργία ενός Ταμείου Ανάκαμψης, ωστόσο υπάρχουν πολλές αμφιλεγόμενες λεπτομέρειες που πρέπει να αποσαφηνιστούν, κάτι που σημαίνει πως δεν αναμένεται να υπάρξει συμφωνία.

«Για κάποια κράτη-μέλη είναι σημαντικό να έχουν επιχορηγήσεις ή επιδοτήσεις, ενώ για άλλα θα πρέπει να δοθούν μόνο δάνεια. Υπάρχει μεγάλο χάσμα και πρέπει να βρούμε τη σωστή ισορροπία», είπε ο αξιωματούχος που ζήτησε να διατηρηθεί η ανωνυμία του.

Όπως επισήμανε, τα κράτη-μέλη διαφωνούν τόσο ως προς το αναγκαίο μέγεθος του ταμείου ανάκαμψης όσο και ως προς το πώς θα δαπανηθούν τα χρήματα του ταμείου. Τόσο ο Βορράς όσο και ο Νότος πρέπει να καθησυχαστούν στις συζητήσεις για την ανάκαμψη, κάτι που θα χρειαστεί χρόνο.

Ο αξιωματούχος σημείωσε πως τα κράτη-μέλη εξακολουθούν να διαφωνούν επί της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο πλαίσιο της οποίας η Κομισιόν θα αντλήσει χρέος με εγγυήσεις από τον κοινό προϋπολογισμό, ώστε να επανεκκινήσει η ανάπτυξη στην Ευρώπη.

Οι βόρειες χώρες ανησυχούν πως μια αμοιβαιοποίηση του χρέους θα «μολύνει» τις χρηματοοικονομικές θέσεις τους μελλοντικά, λόγω των αποφάσεων των νότιων χωρών. Υπάρχει «παρανόηση» πως ο Νότος θέλει να εκμεταλλευτεί την κρίση του κοροναϊου για να επιβαρύνει τον Βορρά με παλιά χρέη.

«Το ερώτημα είναι ποια εργαλεία θα χρησιμοποιήσουμε για την αλληλεγγύη -ευρωομόλογα ή κάτι άλλο», ανέφερε ο αξιωματούχος, προσθέτοντας πως περισσότερες λεπτομέρειες, αλλά όχι τελική απόφαση, θα μπορούσαν να υπάρξουν τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο.

Εν τω μεταξύ, αξιωματούχος της γαλλικής προεδρίας, είπε πως θα χρειαστεί να υπάρξει και μια φυσική συνάντηση των Ευρωπαίων ηγετών, προκειμένου να ληφθούν αποφάσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης, πιθανότατα πριν το καλοκαίρι.

Η ίδια πηγή ανέφερε πως η Γαλλία στηρίζει τις αρχές της ισπανικής πρότασης για το Ταμείο, με χρέος μακράς λήξεως, ενώ επισήμανε πως εάν το Ταμείο Ανάκαμψης εκδώσει μόνο δάνεια, τότε η αλληλεγγύη θα ήταν ανεπαρκής.

Οι ηγέτες δεν αναμένεται να καταλήξουν σε απόφαση αυτή την εβδομάδα και το τελικό πακέτο πιθανόν να μην είναι έτοιμο για τουλάχιστον έξι μήνες, σύμφωνα με Γάλλο αξιωματούχο που επικαλείται το Bloomberg.

Εν μέσω της αντιπαράθεσης για τη χρηματοδότηση ενός ευρωπαϊκού ταμείου διάσωσης, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) πιθανόν να γίνει η «πίσω πόρτα» για τον επιμερισμό του κινδύνου, απορροφώντας τη μεγάλης κλίμακας έκδοση χρέους.

«Οικονομολόγοι λένε ότι αν το κάνει σταδιακά, η ΕΚΤ θα μπορούσε να παρακάμψει τη νομική απαγόρευση απευθείας χρηματοδότησης των κυβερνήσεων και να είναι αυτό πιο αποδεκτό από τις άλλες εναλλακτικές για χώρες, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία», αναφέρει το Bloomberg.