Τα πέντε λεπτά που μπορούν να αλλάξουν τη ζωή στη μετά κοροναϊό εποχή -Τι λένε οι ψυχολόγοι

«Όλοι θα καταφέρουμε να διαχειριστούμε αυτή την αλλαγή και όλοι θα μπορέσουμε να μεταβούμε σε αυτή τη νέα «μετακανονικότητα» την εποχή μετά την κανονικότητα. Κάποιοι θα φτάσουμε εκεί λιγότερο λαβωμένοι και κάποιοι θα πληρώσουμε μεγαλύτερο κόστος μέχρι να την κατακτήσουμε».

Έτσι περιγράφει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Αναστάσιος Σταλίκας, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, τη μετάβαση μας στην μετά καραντίνα εποχή και συνεχίζει: «Σε αυτή τη νέα εποχή θα δούμε να μπαίνουν νέοι κανόνες στη ζωή μας. Θα έχουμε άλλη σχέση με την επαφή και το άγγιγμα. Μιλούσα με ένα θεραπευόμενο και μου είπε προβληματισμένος: «Δεν με έχει αγγίξει κάποιος εδώ και 6 εβδομάδες». Είναι σημαντικό να μην μπορείς να αγγίξεις κάποιον άνθρωπο, να τον αγκαλιάσεις. θα ζήσουμε μια περίοδο που το άγγιγμα θα είναι ενοχοποιημένο, μια εποχή που θα φοβόμαστε να έρθουμε κοντά με τους ανθρώπους».

Η απόσταση των δύο μέτρων δεν δημιουργεί μόνο μια σωματική απόσταση, αλλά και μια ψυχική απόσταση, επισημαίνει ο κ. Σταλίκας μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον Μιχάλη Κεφαλογιάννη και τονίζει πως για μια περίοδο οι άνθρωποι δεν θα μπορούν να ψιθυρίζουν ο ένας στον άλλον τα μυστικά τους. «Σε αυτή την περίοδο θα έχουμε ένα φόβο στο μάτι ότι κάτι μπορεί να κολλήσουμε και να αρρωστήσουμε και την αίσθηση πως ο κίνδυνος παραμονεύει. Όλο αυτό μας δημιουργεί επίπεδα στρες τα οποία είναι μεγαλύτερα από τα φυσιολογικά. Ήδη βλέπουμε τα ποσοστά των φοβιών και των εμμονών να αυξάνονται. Θα αλλάξουν οι συνήθειες μας, δεν θα πηγαίνουμε εύκολα σε ένα μπαρ ή εάν βλέπουμε ότι το καφέ που καθόμαστε γεμίζει, ίσως και να σηκωθούμε να φύγουμε. Αυτό ονομάζω «μετακανονικότητα»», αναφέρει.

Αυτό που έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε κανονικό και φυσιολογικό ίσως την επόμενη μέρα να μην είναι το ίδιο με αυτό που είχαμε συνηθίσει, εκτιμά ο κ. Σταλίκας, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας «Θετικής Ψυχολογίας» και εκφράζει την ελπίδα αυτό να είναι παροδικό έως ότου βρεθεί αποτελεσματική λύση, φάρμακο ή εμβόλιο για τον κοροναϊό. «Βέβαια καλό είναι να γνωρίζουμε πως η ιστορία έχει δείξει ότι ένα μέρος των επιπτώσεων της κατάστασης που ζούμε και θα ζήσουμε, θα μείνει μέσα μας, δεν θα φύγουν όλα», σπεύδει να συμπληρώσει.

Η «θετική ψυχολογία» είναι η απάντηση στην μετά καραντίνα εποχή

Η απάντηση και το μυστικό της επιτυχίας σε όλο αυτό που θα κληθούμε να ζήσουμε είναι η «θετική ψυχολογία», η οποία δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, όπως υποστηρίζει. «Να αναγνωρίσουμε στις δικές μας ικανότητες και να πορευθούμε με τα δυνατά μας σημεία, να δώσουμε έμφαση στις σχέσεις μας για να στηριχτούμε, να βάλουμε προτεραιότητες στη ζωή μας και να δούμε τι πραγματικά είναι σημαντικό για μας στη νέα εποχή. Οι άνθρωποι, όταν έχουμε πράγματα στο μυαλό μας που τα θεωρούμε σημαντικά και τα ονοματοδοτούμε ως θετικά, είμαστε έτοιμοι να κάνουμε πιο πολλές θυσίες για να τα κατακτήσουμε», εξηγεί.

Είμαστε σε μια ψηλή σκάλα στο στρες και θα πρέπει να βρίσκουμε οάσεις ηρεμίας και γαλήνης για να μαζεύουμε δύναμη, παρατηρεί ο κ. Σταλίκας. «Όντως θα βρεθούμε πολλοί μπροστά σε οικονομικά προβλήματα και θα πρέπει πάλι να βρούμε τη δύναμη να τα αντιμετωπίσουμε. Ευτυχώς είμαστε συνηθισμένοι σε αυτό από την οικονομική κρίση που προηγήθηκε. Η «θετική ψυχολογία» λέει ότι οι σχέσεις μας είναι πολύ σημαντικές. Αν ξέρω ότι έχω ανθρώπους στους οποίους μπορώ να βασιστώ, να μοιραστώ τα δύσκολα όπως και τα εύκολα, οι πιθανότητες να τα πάω καλά είναι πολύ μεγαλύτερες», αναφέρει.

Τα πέντε λεπτά που μπορούν να αλλάξουν τη ζωή στη μετά κοροναϊό εποχή

Θα πρέπει να δούμε τώρα όσο ποτέ την σημαντικότητα των θετικών συναισθημάτων στη ζωή μας, τονίζει με έμφαση: «Υπάρχουν πράγματα στην καθημερινότητά μας που μπορούν να μας δώσουν έστω και για 5 λεπτά χαρά, γαλήνη, ευγνωμοσύνη, ενδιαφέρον, περιέργεια, αγάπη. Να εκμεταλλευτούμε αυτές τις καταστάσεις γιατί έρευνες της τελευταίας 20ετίας μας έχουν δείξει ότι όταν βιώνουμε τέτοια θετικά συναισθήματα έστω και για 5 λεπτά -όταν πιω τον καφέ μου ήσυχος και τον ευχαριστηθώ, όταν καθίσω και σκεφτώ για τα πράγματα που είμαι ευγνώμων στη ζωή μου- ξεκινάει μια ολόκληρη διαδικασία βιολογική -με νευροδιαβιβαστές και ορμόνες- η οποία μας θωρακίζει, μας βοηθάει να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες της ζωής».

Ο ίδιος προειδοποιεί ότι παρότι μπορούμε να φτάσουμε στα θετικά και τα σημαντικά, η διαδικασία δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. «Θα είναι μια δύσκολη κατάσταση, ανησυχώ για το πώς θα το διαχειριστούν οι πιο ευάλωτες ομάδες και τι κόστος θα έχει γι αυτές. Γι αυτό λέμε σε αυτούς τους ανθρώπους: να κρατάτε την αισιόδοξη στάση και να βιώνετε τα θετικά συναισθήματα. Το να μοιραζόμαστε αυτά τα θετικά συναισθήματα μας δίνει δύναμη και μας θωρακίζει». Αυτό μπορεί να γίνει μέσα σε ένα δίκτυο κοινωνικών επαφών που θα διατηρήσουμε με τη βοήθεια της τεχνολογίας, ακόμα και από απόσταση, εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και προσθέτει: «Το να διατηρήσω μια καλή διατροφή, να γυμνάζομαι και να συμμετέχω στα κοινά, μπορούν επίσης να ενισχύσουν αυτή την προσπάθεια».

Οι ηλικιωμένοι θα δοκιμαστούν περισσότερο από όλους

Η ιδέα ότι οι ηλικιωμένοι ότι θα μείνουν μέσα για πολύ ακόμη και αποκομμένοι από κοινωνικές επαφές, θα είναι ένα ιδιαίτερα τραυματικό γεγονός γι αυτούς, επισημαίνει ο κ. Σταλίκας και αναφέρει: «Ιδιαίτερα στην Ελλάδα, όπου η γιαγιά και ο παππούς είναι μέρος της ευρύτερης οικογένειας μας και ξοδεύουν χρόνο με τα εγγόνια τους θα έχουν μια δύσκολη διαδικασία προσαρμογής. Θα χρειαστούν στήριξη, θα πρέπει να τους δείξουμε ότι τους αγαπάμε και ότι παραμένουν αναπόσπαστο μέρος της οικογένειας μας». Ο ίδιος τονίζει ότι θα πρέπει να τους εξηγήσουμε πως το ότι δεν βρισκόμαστε από κοντά είναι θέμα ασφάλειας και μόνο, και να τους πείσουμε ότι αξίζει να δοκιμάσουν νέους τρόπους επαφής μέσω τηλεφώνου, υπολογιστή ή ακόμη και άλλους τρόπους επικοινωνίας που θα φάνταζαν περίεργοι πριν τον κορωνοϊό, αλλά τώρα αποτελούν την καλύτερη και πιο ασφαλή λύση. «Θα τους έβλεπα με τα εγγόνια τους στο πάρκο ίσως από απόσταση, να μπορούν να τα βλέπουν. Να μπορούμε δηλαδή να βρισκόμαστε από απόσταση, αλλά να μην αγγιζόμαστε. Ήδη από συζητήσεις που κάνουμε με ηλικιωμένους λένε ότι τους φαίνεται εξαιρετικά δύσκολη αυτή η απομόνωση που ίσως κληθούν να ζήσουν μέχρι τα Χριστούγεννα. Επίσης, έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με το φόβο του θανάτου, κάτι που τους κουράζει ψυχολογικά».

«Κλειδί» για την επόμενη μέρα η ψυχική ανθεκτικότητα

Κάθε φορά που βρισκόμαστε μπροστά στο άγνωστο στο ανεξερεύνητο νιώθουμε ότι είμαστε σε μια κατάσταση κινδύνου, επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Σταλίκας και αναφέρει ότι αυτό έχει ως συνέπεια «το μυαλό μας να αρχίσει να σκέφτεται πολύ και να φτιάχνει το χειρότερο δυνατό σενάριο. Το μυαλό μας δημιουργεί κινδύνους που ίσως να μην υπάρχουν στην πραγματικότητα. Αν καταλάβουμε ότι είναι μια φυσιολογική διαδικασία, ηρεμούμε. Το αμέσως επόμενο βήμα είναι να αποδεχθούμε τους φόβους και αυτό που ζούμε».

«Πρέπει να πούμε δυνατά στον εαυτό μας, ακόμα και να το γράψουμε σε ένα κομμάτι χαρτί ότι φοβάμαι γι αυτό που συμβαίνει, για τη δουλειά μου, τα λεφτά μου, πώς θα πληρώσω το δάνειο μου, τι θα γίνει με τη μάνα μου που είναι άρρωστη», ξεκαθαρίζει και προτείνει να γράψουμε αυτούς τους φόβους στο χαρτί για να τους ξορκίσουμε. «Αν τα γράψουμε στο χαρτί φαίνονται περισσότερο διαχειρίσιμα. Δεν είναι τόσο εκκωφαντικά όσο ακούγονται στο μυαλό μας» τονίζει.

Το επόμενο βήμα είναι να αντλήσουμε τη δύναμη που θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε ότι και αυτή τη φορά μπορούμε να τα καταφέρουμε. «Θα μας βοηθήσει πολύ αν ανατρέξουμε σε παλιότερες δύσκολες περιόδους που τα καταφέραμε και ανακαλέσουμε στη σκέψη μας τι κάναμε καλά τότε», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Σταλίκας. Όλα αυτά ουσιαστικά συνθέτουν την ψυχική μας ανθεκτικότητα. Οι ψυχικά ανθεκτικοί άνθρωποι είναι όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα, αλλά τα ξεπερνούν, πέφτουν κάτω, αλλά σηκώνονται πιο γρήγορα.