Οι μετά την πανδημία επιλογές

Οπως έγινε συχνά στο παρελθόν (βλ. άρθρα μου στα «ΝΕΑ»  στις 6, 8, 15 και 17 Απριλίου) ο κόσμος μπορεί να αλλάξει δραστικά μετά την πάροδο της πανδημίας του κορωνοϊού. Σχεδόν οι πάντες επικεντρώνονται στις καθαρές οικονομικές συνέπειες και στην πτώση των Ακαθάριστων Εθνικών Εισοδημάτων. Δεν είναι όμως μονάχα στο οικονομικό επίπεδο που θα υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις. Πολλά είναι τα ζητήματα, πρωτίστως κοινωνικά, νοοτροπίας και συνηθειών πάνω στα οποία οι αλλαγές που θα επέλθουν θα υπάρξουν συναρπαστικές.

Κατ’ αρχάς η ψηφιοποίηση της πολιτικής μας ζωής. Η δημόσια γραφειοκρατία υπέστη δραματικό πλήγμα με την πανδημία μια και αποδείχθηκε πως πολλά, αν όχι σχεδόν όλα, τα ζητήματα της καθημερινότητάς μας μπορούν να αντιμετωπισθούν ευκολότερα, από μακριά, δίχως κυκεώνα υπογραφών, με απλές ηλεκτρονικές κινήσεις. Ποιος θα ζητήσει ξανά αύξηση προσωπικού στο Δημόσιο; Η ζωή θα γίνει λογικά απλούστερη, ευκολότερη, περισσότερο ανεκτή.

Η παιδεία θα ακολουθήσει διαφορετικούς δρόμους. Η τεχνολογία, οι φυσικές και οι κοινωνικές επιστήμες θα πάρουν την πρωτοκαθεδρία ενώ τα ηλεκτρονικά μαθήματα θα επεκταθούν όπως και πολύ περισσότερες μαζικές εκδηλώσεις θα μπορούν να γίνονται εξ αποστάσεως, εξασφαλίζοντας κορυφαίους δασκάλους κι ομιλητές για περισσότερο κόσμο – από το σαλόνι του σπιτιού τους.

Η οικονομία της αγοράς είχε μεταβληθεί σε κοινωνία της αγοράς. Τα πάντα είχαν μετατραπεί σε χρηματικές αξίες. Αυτό θα αντιστραφεί. Πολλά θα παραμείνουν διασπασμένα κοινωνικά. Π.χ. τα ταξίδια θα παραμείνουν περιορισμένα και υπό έλεγχο, μέχρις ότου τουλάχιστον βρεθεί κάποιο εμβόλιο. Πολλές επιχειρήσεις θα κλονισθούν από τεράστια χρέη, την απώλεια συνήθων πελατών και τελικά στην αδυναμία, για κάποιες τουλάχιστον, ανασυγκρότησης και κερδοφορίας.

Η ξαφνική έκθεση όλων στην ανασφάλεια της ανεργίας και στην έλλειψη ρευστότητας θα ανακόψει τον υπερκαταναλωτισμό και θα οδηγήσει τον κόσμο στην ασφάλεια της αποταμίευσης. Σκεφθείτε τις συνέπειες για πολλά καινούργια επαγγέλματα που ασχολούνται με δράσεις διασκέδασης, κοινωνικών εκδηλώσεων, διαχείριση ελεύθερου χρόνου, διαφήμιση κ.λπ. Οι «ήρωες» της τέχνης όλοι κατάλαβαν πως δεν είναι υπεράνθρωποι αλλά απλοί διασκεδαστές…

Ο Μέσι μπορεί να κέρδιζε εκατομμύρια αλλά η νοσοκόμα της διπλανής πόρτας σε έσωσε… Εξαρτηθήκαμε ο ένας από τον άλλο. Η αλληλεγγύη ήρθε στο προσκήνιο σαν αξία. Θα επηρεάσει τα πάντα στο μέλλον.