Ο κροίσος που επιχειρεί να «φρενάρει» τον κοροναϊό και να σώσει το προφίλ της Κίνας

Ο Τζακ Μα, ιδρυτής της Alibaba και πλουσιότερος άντρας στην Κίνα φαίνεται πως εκτός από το να ρίχνεται στη μάχη κατά της πανδημίας του κορνοϊού, έχει αναλάβει να σώσει το προφίλ της χώρας του που κατηγορείται ευθέως για το ξέσπασμα του φονικού ιού.

Οπως γράφει το BBC σε εκτενές δημοσίευμά του, ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας αποτελεί την κινητήρια δύναμη πίσω από μια εκτεταμένη επιχείρηση για αποστολή ιατρικών προμηθειών σε περισσότερες από 150 χώρες μέχρι στιγμής, στέλνοντας μάσκες προσώπου και αναπνευστήρες σε πολλά μέρη που είναι απομακρυσμένα από τη διεκδίκηση για εξοπλισμό που θα σώσει ζωές.

Ωστόσο, οι επικριτές του Μα δεν είναι σίγουροι για τον ρόλο του. Μήπως αυτή η τολμηρή επιχείρηση παγκόσμιας φιλανθρωπίας δείχνει πως πρόκειται για ένα πρόσωπο φιλικό προς το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας; Ή είναι ανεξάρτητος παίκτης που χρησιμοποιείται για σκοπούς προπαγάνδας; Ο Μα φαίνεται ότι ακολουθεί τους διπλωματικούς κανόνες της Κίνας, ειδικά όταν επιλέγει ποιες χώρες θα πρέπει να επωφεληθούν από τις δωρεές του, αλλά η αυξανόμενη επιρροή του θα μπορούσε να τον θέσει ως στόχο των ζηλότυπων ηγετών στην κορυφή της πολιτικής πυραμίδας της Κίνας.

Άλλοι δισεκατομμυριούχοι τεχνολογίας έχουν δεσμευτεί να δωρίσουν περισσότερα χρήματα για να καταπολεμήσουν τις επιπτώσεις του κοροναϊού, όπως για παράδειγμα ο Jack Dorsey του Twitter, ο οποίος δίνει 1 δισεκατομμύριο δολάρια. Ο Candid, οργανισμός που εδρεύει στις ΗΠΑ και παρακολουθεί ιδιωτικές φιλανθρωπικές δωρεές, θέτει την Alibaba 12η στη λίστα ιδιωτικών δωρητών για τον Covid-19. Αλλά αυτή η λίστα δεν περιλαμβάνει αποστολές ζωτικών προμηθειών, τις οποίες ορισμένες χώρες μπορεί να θεωρήσουν πιο σημαντικές από τα χρήματα σε αυτό το στάδιο της παγκόσμιας πανδημίας.

Η δράση του

Κανένας άλλος εκτός από τον Μα δεν μπορεί να αποστείλει προμήθειες απευθείας σε όσους τις χρειάζονται. Από τον Μάρτιο, το ίδρυμα Τζακ Μα και το σχετικό ίδρυμα Alibaba άρχισαν να μεταφέρουν εφόδια στην Αφρική, την Ασία, την Ευρώπη, τη Λατινική Αμερική και ακόμη και σε πολιτικά ευαίσθητες περιοχές, όπως το Ιράν, το Ισραήλ, η Ρωσία και οι ΗΠΑ.

Σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα του BBC, ο Μα έχει δωρίσει εκατομμύρια για έρευνα εμβολίου κοροναϊού και ένα εγχειρίδιο ιατρικής εμπειρογνωμοσύνης από γιατρούς στην πατρίδα του στην επαρχία Zhejiang έχει μεταφραστεί από τα Κινέζικα σε 16 γλώσσες. Αλλά οι ιατρικές αποστολές γίνονται πρωτοσέλιδα και που ξεχωρίζουν τον Μα.

«Έχει την ικανότητα, τα χρήματα και τη δύναμη να βγάλει ένα κινεζικό αεροπλάνο εφοδιασμού από το Χανγκζού για να προσγειωθεί οπουδήποτε πρέπει να πάει» εξηγεί ο βιογράφος του Μα, Ντάνκαν Κλαρκ.

Φιλικό πρόσωπο του Κομμουνιστικού Κόμματος ή ανεξάρτητος παίκτης;

Ο Μα παραμένει ένας από τους πιο ισχυρούς άντρες στην Κίνα και οι δωρεές του ακολουθούν τις οδηγίες του Κόμματος. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι κάποια από τις δωρεές είναι προς χώρες που έχουν επίσημους δεσμούς με την Ταϊβάν, τον διπλωματικό αντίπαλο της Κίνας. Τα ιδρύματά του αρνήθηκαν επανειλημμένα να παράσχουν λεπτομερή κατάλογο των χωρών που έχουν λάβει δωρεές, εξηγώντας ότι «αυτή τη στιγμή, δεν μοιραζόμαστε τέτοιου είδους στοιχεία».

Ωστόσο, οι δωρεές που έχουν παραδοθεί έχουν δημιουργήσει θετικό αντίκτυπο. Με εξαίρεση τις προβληματικές παραδόσεις στην Κούβα και την Ερυθραία, όλες οι αποστολές φαίνεται να έχουν ληφθεί με ευγνωμοσύνη. Αυτή η επιτυχία δίνει στον Μα ακόμα πιο θετική προσοχή από το συνηθισμένο, με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας να αναφέρουν τον Μα σχεδόν όσο και τον ηγέτη Σι Τζίνπινγκ.

Πρόκειται για δυσάρεστη σύγκριση γιατί, καθώς ο Μα κερδίζει επαίνους, ο ηγέτης της Κίνας αντιμετωπίζει επίμονα ερωτήματα σχετικά με το πώς χειρίστηκε τα πρώτα στάδια του ιού και πού ακριβώς ξεκίνησε το ξέσπασμα.

Η κινεζική κυβέρνηση έχει αποστείλει ιατρικές ομάδες και δωρεές προμηθειών σε μεγάλο αριθμό χωρών που έχουν πληγεί ιδιαίτερα. Ωστόσο, αυτές οι προσπάθειες μερικές φορές είχαν επιτυχή κατάληξη. Η Κίνα κατηγορείται για αποστολή ελαττωματικών προμηθειών σε πολλές χώρες, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται λόγος για προμήθειες χαμηλής ποιότητας που δεν χρησιμοποιήθηκαν. Αντίθετα, οι αποστολές του Τζακ Μα ενίσχυσαν τη φήμη του.

Θα διακινδύνευε αρνητική αντίδραση από το Πεκίνο;

Στο σημείο αυτό, το βρετανικό δίκτυο θέτει το ερώτημα αν ο Μα θα διακινδύνευε ενδεχόμενη αρνητική αντίδραση από το Πεκίνο. Ο Σι Τζινπίνγκ δεν είναι γνωστός ως κάποιος που του αρέσει να μοιράζεται τα φώτα της δημοσιότητας και η κυβέρνησή του έχει στοχεύσει σίγουρα διάσημα πρόσωπα στο παρελθόν.

«Υπάρχει μια φήμη ότι ο Μα παραιτήθηκε το 2018 από τη θέση του προέδρου του Ομίλου Alibaba, επειδή θεωρήθηκε ως επιχειρηματίας της χώρας του, του οποίου η δημοτικότητα θα επισκίαζε αυτή του Κομμουνιστικού Κόμματος» αναφέρει ο Ashley Feng, ερευνητικός συνεργάτης του Centre for New American Security στην Ουάσιγκτον.

Όντως, ο Μα εξέπληξε πολλούς όταν ξαφνικά ανακοίνωσε τη συνταξιοδότησή του το 2018, αλλά έχει αρνηθεί τις φήμες ότι το Πεκίνο τον ανάγκασε να αποσυρθεί.

Από την πλευρά του, ο Ντάνκαν Κλαρκ αναφέρει ότι ο Μα απομακρύνθηκε από την εταιρεία του μετά από ένα βασικό συμβάν τον Ιανουάριο του 2017. Ο κινέζος δισεκατομμυριούχος συναντήθηκε με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ για να συζητήσει το εμπόριο, ενώ ο Σι Τζινπίνγκ δεν συναντήθηκε με τον Τραμπ παρά μόνο μήνες αργότερα. «Υπήρχε εικασία ότι ο Τζακ Μα είχε κινηθεί πολύ γρήγορα. Νομίζω λοιπόν ότι υπάρχουν διδάγματα από τις δύο πλευρές σχετικά με την ανάγκη προσπάθειας συντονισμού».

Σύμφωνα με τον Κλαρκ «ο Μα αντιπροσωπεύει ένα είδος επιχειρηματικής ήπιας δύναμης».«Αυτό δημιουργεί επίσης προκλήσεις, επειδή η κυβέρνηση δείχνει ζήλια και νευρικότητα σε κινήσεις μη κομματικών παραγόντων που αναλαμβάνουν τέτοιο ρόλο».

Στην πράξη, ο Μα είναι μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος από τη δεκαετία του 1980, όταν ήταν φοιτητής πανεπιστημίου. Αλλά, ο ίδιος είχε πάντα μια ιδιαίτερη σχέση με το Κόμμα, λέγοντας ότι η στάση της Αlibaba απέναντι του ήταν «έρωτας, αλλά όχι γάμος».

Χρησιμοποιείται για σκοπούς προπαγάνδας;

Ακόμα κι αν ο Μα λαμβάνει αποφάσεις χωρίς τις ευλογίες του Πεκίνου, η κινεζική κυβέρνηση κάνει ό, τι μπορεί για να εκμεταλλευτεί τη γενναιοδωρία του. Οι κινέζοι πρεσβευτές είναι διαθέσιμοι στις τελετές παράδοσης σε αεροδρόμια για να παραλάβουν τα ιατρικά εφόδια που στάλθηκαν από τον Μα.

Ο Ντάνκαν Κλαρκ υποστηρίζει ότι ο Μα είχε ήδη μια σημαίνουσα θέση στο τραπέζι της Κίνας λόγω του οικονομικού βάρους της Αlibaba. Ωστόσο, η οικειότητα του με τους παγκόσμιους ηγέτες τον καθιστά ακόμη πιο πολύτιμο για το Πεκίνο, καθώς η Κίνα προσπαθεί να βελτιώσει την εικόνα της που πλήττεται λόγω κοροναϊού.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ευρύτερη φήμη της Κίνας επωφελείται από το φιλανθρωπικό έργο του Μα και άλλων πλούσιων κινέζων επιχειρηματιών. Ο Andrew Grabois από το Candid, που καταγράφει τις παγκόσμιες δωρεές σε σχέση με το Covid-19, λέει ότι οι ιδιωτικές δωρεές που προέρχονται από την Κίνα είναι αδύνατο να αγνοηθούν.

«Αναλαμβάνουν ηγετικό ρόλο, όπως έκαναν οι Ηνωμένες Πολιτείες» υποστηρίζει. «Το πιο εμφανές παράδειγμα στο παρελθόν είναι η αντίδραση στον Έμπολα, το 2014. Οι ΗΠΑ έστειλαν γιατρούς και εξοπλισμό στη Δυτική Αφρική για να βοηθήσουν στον περιορισμό αυτού του ιού πριν φύγει από τη Δυτική Αφρική».

Τώρα, κινέζοι δωρητές αναλαμβάνουν αντίστοιχο ρόλο. «Προβάλλουν τη δύναμη πέρα από τα σύνορά τους, πηγαίνουν σε περιοχές, παρέχουν βοήθεια, νομισματική βοήθεια και εμπειρογνωμοσύνη» προσθέτει ο Grabois.

Δεν είναι, λοιπόν, η κατάλληλη στιγμή για το Πεκίνο να σταθεί απέναντι στον Τζακ Μα. «Αυτή είναι μια μεγάλη κρίση για τον κόσμο» καταλήγει ο Ντάνκαν Κλαρκ. «Αλλά προφανώς, είναι επίσης κρίση για τη σχέση της Κίνας με τον υπόλοιπο κόσμο. Επομένως, χρειάζονται οποιονδήποτε μπορεί να βοηθήσει».