Βιολογικός πόλεμος: Πόσο πιθανός είναι λόγω του κοροναϊού

Στις 25 Μαρτίου, το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε ότι 20 στρατιώτες του πολυεθνικού τάγματος που έχει αναπτυχθεί στην Λιθουανία βρέθηκαν θετικοί στον κορωνοϊό. Η μονάδα, μέρος της άμυνας της συμμαχίας έναντι της Ρωσίας, έχει έκτοτε περιορίσει τις δράσεις της προκειμένου να διατηρήσει την ετοιμότητά της.

Την ίδια ημέρα, το αμερικανικό υπουργείο Αμυνας εξέδωσε εντολή παύσης κάθε κίνησης του στρατιωτικού προσωπικού και των στρατιωτικών ασκήσεων για τους επόμενους δύο μήνες, στο πλαίσιο της αντιμετώπιση της πανδημίας. Αυτή η απόφαση υπογραμμίζει τις στρατηγικές συνέπειες της επιδημίας του κορωνοϊού σε διεθνές επίπεδο. Ο Covid-19, ασχέτως της προέλευσής του, έφερε στο προσκήνιο με τον πιο δραματικό τρόπο όλους τους φόβους που είχαν εκφρασθεί για τις δραματικές επιπτώσεις ενός βιολογικού πολέμου.

Πριν ακόμα ηρεμήσουν κάπως τα πράγματα (αν μπορούμε να μιλήσουμε για ηρεμία με τόσες δεκάδες χιλιάδες νεκρούς πίσω μας) το ΝΑΤΟ και τα αμυντικά επιτελεία όλων των χωρών έχει ξεκινήσει ενδελεχή αξιολόγηση των μακροπρόθεσμων στρατιωτικών συνεπειών. Η κύρια διαπίστωση όμως έχει γίνει ήδη: οι πανδημίες μπορούν, μέσα σε μερικές εβδομάδες, να αποδυναμώσουν πληθυσμούς, να βουλιάξουν οικονομίες, να κλείσουν σύνορα, να υποβαθμίσουν στρατιωτικές επιχειρήσεις και να διαλύσουν την ενότητα ακόμα και μεταξύ στενών συμμάχων. Ο φόβος της εκμετάλλευσης βιολογικών παραγόντων από τρομοκρατικές ομάδες επιστρέφει στο προσκήνιο και δείχνει πιο απειλητική από ποτέ.

Καμπανάκια κινδύνου

Είναι πολλοί εκείνοι που έχουν σημάνει τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και πολύ καιρό. Η προειδοποίηση του Μπιλ Γκέιτς, κατά τη διάρκεια ομιλίας στο TedTalks, εξηγούσε γιατί κάνουμε λάθος να βλέπουμε τον πυρηνικό πόλεμο ως τη μεγαλύτερη απειλή. «Σήμερα ο μεγαλύτερος κίνδυνος για παγκόσμια καταστροφή δεν είναι τα πυρηνικά όπλα, αλλά ο βιολογικός πόλεμος ή η βιο-τρομοκρατία με τη μορφή ενός ιού. Εχουμε επενδύσει τεράστια ποσά σε πυρηνικά όπλα και όπλα αποτροπής και λίγα σε ένα σύστημα που θα σταματήσει μια επιδημία». Αυτό ακριβώς που έδειξε η πανδημία του Covid-19.

Και έτσι ξαφνικά, τα πεδία των μαχών μεταφέρονται στα εργαστήρια. Μυστικές υπηρεσίες μεγάλων κρατών εξετάζουν εάν εντόπισαν νωρίς και επαρκώς την απειλή του Covid-19 και κάνουν διορθωτικές κινήσεις. Τι θα μπορούσε να γίνει, αναρωτούνται, εάν αντί για τον κορωνοϊό είχε εξαπολυθεί ένας πολύ πιο θανατηφόρος ιός, φτιαγμένος σε κάποια εργαστήρια;

Κι ενώ επιστήμονες και αναλυτές αναρωτιούνται τι μπορεί να συμβεί, το ίδιο συμβαίνει και από την άλλη πλευρά. Εκείνη των φανατικών κάθε είδους που βλέπουν στους ιούς μια ευκαιρία. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, το FBI ενημέρωσε πως μέλη νεο-ναζιστικών και ρατσιστικών οργανώσεων σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν τον Covid-19, σε μορφή σπρέι με σάλιο ασθενών και άλλα μολυσμένα αντικείμενα, εναντίον αστυνομικών και μη λευκών πολιτών. Πράκτορες του FBI εντόπισαν τέτοια σχέδια από τις 17 Φεβρουαρίου, όταν ακόμα η πανδημία δεν είχε φθασει καν στις ΗΠΑ. Κάποιες ρατσιστικές οργανώσεις έδιναν εντολές στα μέλη τους εάν μολυνθούν να φτύνουν τα κουμπιά σε ασανσέρ και πόμολα σε πόρτες, να διαπράττουν εγκλήματα αφήνοντας πίσω τους αντικείμενα μολυσμένα με τον ιό, τα οποία θα αναγκάζονταν να πιάσουν αστυνομικοί και να περνούν όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο σε δημόσιους χώρους βήχοντας «στους εχθρούς». Για τον λόγο αυτό, πριν από λίγες ημέρες ο υφυπουργός Δικαιοσύνης των ΗΠΑ Τζέφρι Ρόζεν ανακοίνωσε πως όποιος αποπειράται να μεταδώσει τον κορωνοϊό, θα δικάζεται βάσει του νόμου περί τρομοκρατίας που επισύρει πολύ αυστηρές ποινές.

Αντιγράφουν οι τρομοκράτες

Τις ιδέες των ακραίων στις ΗΠΑ φαίνεται να αντιγράφουν οι τρομοκρατικές οργανώσεις της Μέσης Ανατολής και οι κυρίως οι τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους, που παρατηρούν μια Δύση αποδιοργανωμένη και απολύτως απροετοίμαστη. «Το τελευταίο που θέλουν» έγραφε πριν από λίγες ημέρες η ιστοσελίδα του ISIS «είναι να προετοιμαζόμαστε για νέες επιθέσεις παρόμοιες με αυτές που έγιναν στο Παρίσι, το Λονδίνο, τις Βρυξέλλες και άλλα μέρη, την ώρα που ο κρατικός μηχανισμός και οι δυνάμεις ασφαλείας έχουν μπει στη μάχη για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Ομως οι οικονομικές και υγειονομικές δυσκολίες θα αποδυναμώσουν τις προσπάθειες αντιμετώπισης της τρομοκρατίας» κατέληγε, υπονοώντας πως υπάρχουν και άλλου είδους «όπλα» που μπορεί να χρησιμοποιηθούν, όπως τα βιολογικά.

Ο γενικός διευθυντής της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουγγαρίας αντιστράτηγος Γιάνος Μπέρες αποκάλυψε πριν από λίγες ημέρες ότι η Βουδαπέστη έχει ενημερωθεί από αρκετές χώρες για περιορισμένες, προς το παρόν, κινήσεις με στόχο τη βιο-τρομοκρατία. Οι αναφορές εκτιμούν πως το Ισλαμικό Κράτος έχει δώσει οδηγίες σε οπαδούς του στις ΗΠΑ, την Ινδία και την Αίγυπτο να μεταδώσουν τον κορωνοϊό με στόχο, όπως εκτιμούν οι ειδικοί των μυστικών υπηρεσιών, να προετοιμαστούν μελλοντικά στοχευμένα χτυπήματα με βιολογικά όπλα.

Παρότι η συζήτηση για πολέμους νέου τύπου όπως ο υβριδικός και ο κυβερνοπόλεμος έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό, εκείνος που θεωρείται μακράν ο πιο επικίνδυνος είναι ο βιολογικός πόλεμος. Αυτή είναι η στιγμή που μπαίνουν στο τραπέζι οι τρόποι αντιμετώπισης βιολογικών όπλων. Το ζήτημα δεν είναι καινούργιο, δείχνει όμως τώρα πιο επείγον από ποτέ. Το πρώτο σημάδι, αναφέρει το περιοδικό «Modern Diplomacy», ήταν το 1986 όταν η Ουάσιγκτον πενταπλασίασε στο πλαίσιο του αμυντικού της προϋπολογισμού, τα ποσά που διέθετε για την έρευνα βιολογικών όπλων.

Οι ειδικοί που εργάζονται στα βιολογικά όπλα τα διαχωρίζουν από τα άλλα «όπλα μαζικής καταστροφής». Οπως αναφέρει ο Γκρέγκορι Κόμπλεντζ, συγγραφέας του βιβλίου «Ζωντανά όπλα: βιολογικός πόλεμος και διεθνής ασφάλεια», «κάποιος που διαθέτει βιολογικά όπλα μπορεί να γονατίσει έναν πολύ πιο ισχυρό, σε συμβατικά όπλα, αντίπαλο». Τι θα γινόταν εάν υπήρχε ένας ιός με την υψηλή μεταδοτικότητα του κορωνοϊού, αλλά τη θνησιμότητα του Εμπολα; Ισως υπάρχουν αρκετοί τέτοιοι ιοί ή εξίσου επικίνδυνα βακτήρια παγωμένα σε κυβερνητικά εργαστήρια σε διάφορα μέρη του κόσμου, που έχουν αναπτυχθεί ως βιολογικά όπλα ή ως άμυνα σε κάποια από αυτά, γράφει ο Πολ Γουντ στο «Spectator», προσθέτοντας: «Δεν έχουμε δει τίποτα ακόμα».

Συμφωνία που δεν τηρείται

Οι περισσότερες χώρες έχουν υπογράψει τη συμφωνία που απαγορεύει τη χρήση βιολογικών όπλων, κάποιες δεν το έχουν κάνει και άλλες μάλλον δεν τηρούν τα συμφωνηθέντα. Εκθεση του Belfer Center στο Χάρβαρντ, που δημοσιεύθηκε πέρυσι, αναφέρει πως η Βόρεια Κορέα μπορεί να παράγει έναν τόνο βιολογικά όπλα ετησίως και έχει μετατρέψει σε «όπλα» 13 διαφορετικά μικρόβια.

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των βιολογικών όπλων είναι ότι εάν χρησιμοποιηθούν δεν μπορούν να περιορισθούν. Εξαπλώνονται όπως κάθε ζωντανός οργανισμός. Το να μετατρέψει κάποιος μικρόβια σε όπλα μπορεί να γίνει σε μικρή κλίμακα, δεν χρειάζονται βιομηχανικές υποδομές και είναι πολύ πιο φθηνό από το να αποκτήσει κάποιος πυρηνική βόμβα. Οπως προειδοποιεί ο Γουντ, «είναι βλακώδες να νομίζουμε ότι τα βιολογικά όπλα δεν θα χρησιμοποιηθούν ποτέ».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΝΕΑ