Θεωρίες συνωμοσίας

«Kάθε ψίθυρος έχει το κοινό του»

(The Psychology of Rumour)

Η εποχή και οι εξελίξεις, με τον κόσμο αδρανή στα σπίτια του κι έτοιμο να ψάξει ανορθόδοξες ερμηνείες για τα συμβαίνοντα, διευκολύνουν την κυκλοφορία λογής θεωριών. Ακόμα και πολιτικοί ηγέτες, όπως ο πρόεδρος Τραμπ π.χ., ευνοούν την αναζήτηση παράδοξων σεναρίων για τις εξελίξεις.

Από καιρό έχω αναφέρει το μυθιστόρημα του Dean Koontz «Eyes of Darkness» που, από το 1981 που εκδόθηκε, περιγράφει μια πανδημία ενός πνευμονικού ιού που ξεκινά από ένα βιολογικό εργαστήριο, στο Wuhan της Κίνας, που τότε δεν υπήρχε ακόμα!! Σήμερα όμως υπάρχει, περίπου 23 χλμ. έξω από το κέντρο της πόλης. Τι εξήγηση μπορεί να υπάρχει; Για πολλούς συνιστά απλή σύμπτωση. Αν και αμερικανός γερουσιαστής, αναφέρθηκε σ’ αυτό επισημαίνοντας πιθανές ευθύνες της Κίνας.

Αλλη θεωρία που ευρέως κυκλοφορεί, διαδίδοντας υποψίες και πάλι για τον ρόλο της Κίνας, αναφέρεται στην έκταση της διάδοσης. Επισημαίνει πως το Wuhan απέχει 1.150 χλμ. από το Πεκίνο και μόλις 839 χλμ. από την οικονομική καρδιά της Κίνας, τη Σαγκάη. Εντούτοις ισχυρίζονται πως σοβαρά κρούσματα ή πολλοί θάνατοι δεν σημειώθηκαν στις πόλεις αυτές. Αντιθέτως χτυπήθηκαν σκληρά πόλεις όπως το Μιλάνο (15.000 χλμ. μακριά από τη Wuhan), η Μαδρίτη, το Παρίσι, το Λονδίνο και η Νέα Υόρκη (15.000 χλμ.).

Ο ιός χτυπησε ακόμα και ηγετικά στελέχη στη Δύση, λ.χ. τον πρωθυπουργό της Βρετανίας, τον πρίγκιπα Κάρολο και τις συζύγους του καναδού και του ισπανού ΠΘ όπως και πολλούς ευρωπαίους υπουργούς. Στην Κίνα κανένα απολύτως ηγετικό ή και στρατιωτικό στέλεχος δεν νόσησε. Σήμερα οι μεγαλύτερες πόλεις στη Δύση βρίσκονται σε lockdown (καραντίνα) με δραματικές επιπτώσεις στην οικονομία των χωρών τους. Το ίδιο όμως δεν συμβαίνει, εδώ και πολύ καιρό, στην Κίνα. Οπου η οικονομία και το χρηματιστήριό της έχουν μείνει σχετικά αλώβητα από την πανδημία. Ασθενείς επίσης οικονομίες, λ.χ. βαλκανικές χώρες, δεν έχουν χτυπηθεί σοβαρά από τον κορωνοϊό. Τι ακριβώς συμβαίνει; Το μικρόβιο της καχυποψίας εύλογα επεκτείνεται…

Μια ακραία θεωρία συνωμοσίας με μεγάλη όμως απήχηση, στην οποία μετέχει κι ο γιος του αλησμόνητου Ρόμπερτ Κένεντι, είναι εκείνη που επιμένει πως η επιδημία ξεκίνησε και μεγαλοποιήθηκε, αδικαιολόγητα ίσως (!), από συμφέροντα που βρίσκονται πίσω από την προώθηση εμβολίων. Ακόμα και την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας εμπλέκουν στη συνωμοσία που κινείται, κατά τη γνώμη τους, από τον Μπιλ Γκέιτς που θα κερδίσει πολλά δισ. από την πώληση εμβολίων. Οπαδοί της θεωρίας αυτής είναι όλοι οι εχθροί των εμβολίων και θρησκευτικοί/υπερσυντηρητικοί κύκλοι των ΗΠΑ. Φαίνεται σε κάποιο βαθμό να τη στηρίζουν και κύκλοι της κυβέρνησης!! Αγνοώντας τα δισ. που προσφέρει το Ιδρυμα Γκέιτς για την καταπολέμηση της αρρώστιας.

Με τις θεωρίες αυτές κάποιοι διασκεδάζουν την ανία τους. Κάποιοι άλλοι ψάχνουν για κρυμμένους υπευθύνους που φταίνε για την κακοδαιμονία που μας βρήκε. Κάποιοι κουβαλούν μέσα τους προκαταλήψεις που τους κάνουν θετικούς να πιστεύουν ορισμένες φήμες. Ολοι μας όμως φτάνουμε σε κάποιο σημείο πέραν του οποίου δεχόμαστε και τις πιο απίθανες ιστορίες. Το ζήτημα αναλύει στο εξαιρετικό του βιβλίο («On Rumours». Allen Lane, 2009) ο Cuss Sunstein. Γενικά πάντως το φαινόμενο μας γυρίζει πίσω στα χρόνια των μαγισσών και των κακοδαιμονιών, που δεν συμβαδίζουν με την εποχή μας. Δυστυχώς οι κοινωνίες μας δεν έχουν τελείως ξεφύγει από τη μυστικοπάθεια και τα «μυστήρια» του Μεσαίωνα…